Sản xuất rau an toàn tại xã Văn Đức, huyện Gia Lâm, Hà Nội.

Thay đổi cách làm truyền thống

Từ năm 2010, Hợp tác xã (HTX) Yên Mỹ, huyện Thanh Trì, Hà Nội được chọn là mô hình hỗ trợ của D.A. Đến nay, các sản phẩm rau như: Bí ngọn, súp lơ, su hào, cải bắp và cà chua cơ bản đáp ứng được yêu cầu VietGap.

Theo ông Trần Đức Vinh, Chủ nhiệm HTX Yên Mỹ, trước kia sản xuất rau an toàn (RAT) chủ yếu là tự phát. Tháng 10/2010, HTX được D.A của Canada tài trợ, giúp xã viên sản xuất RAT theo quy trình VietGap. Theo đó, nông dân được tập huấn kiến thức nâng cao kỹ thuật sản xuất, ghi chép cập nhật thông tin hàng ngày, gắn kết người sản xuất và tiêu dùng bảo đảm an toàn thực phẩm.  "D.A còn hỗ trợ điều kiện sơ chế, bảo đảm an toàn và quảng bá sản phẩm. Nhờ đó, từ 3ha trước kia, đến nay, HTX đã phát triển được 13ha sản xuất RAT theo VietGap nâng cao thu nhập cho nông dân từ 7 - 8 triệu đồng/sào lên 10 - 12 triệu đồng/sào hiện nay. Nhiều khả năng diện tích rau VietGap tại địa phương sẽ tăng lên 50ha đến năm 2015", ông Vinh nói.

Hiện, đã có 12 mô hình chuỗi sản xuất - phân phối ngành hàng rau, trái cây an toàn ở Hà Nội, Thanh Hóa, Lâm Đồng, TP HCM, Đồng Nai, Bắc Giang và Tiền Giang; 11 mô hình lợn an toàn ở các tỉnh, TP: TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai và Long An bắt đầu phát huy hiệu quả, cung cấp thực phẩm an toàn đến người tiêu dùng.

Minh bạch qua sàn giao dịch

Không những hỗ trợ kỹ thuật, tổ chức quản lý sản xuất, D.A còn hỗ trợ triển khai các mô hình VietGap tiêu thụ sản phẩm. Theo Phòng Chất lượng 2, Cục Quản lý chất lượng Nông lâm sản và Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn), các sản phẩm của D.A đã được một số nhà phân phối lựa chọn, nhằm tạo điều kiện thúc đẩy tiêu thụ nông sản sạch VietGap. Đơn cử, rau VietGap của HTX Yên Mỹ được hỗ trợ 4 cửa hàng tiêu thụ sản phẩm; được tham gia giao dịch qua sàn từ tháng 3/2012 với sản lượng trên 1 tấn/ngày. Một số sản phẩm tại các địa phương khác cũng được kết nối, hỗ trợ tiêu thụ phân phối vào các hệ thống siêu thị lớn trên toàn quốc.

Ông Nguyễn Thành Lưu, Giám đốc Sàn Giao dịch rau quả và Thực phẩm an toàn Hà Nội cho biết, hiện nay, sàn đang hỗ trợ giao dịch cho 30 HTX sản xuất rau, quả, chè an toàn do Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Nội chỉ đạo và kiểm tra chất lượng. Nhiều HTX từ chỗ khó tiêu thụ nông sản sau một thời gian tham gia sàn đã tiêu thụ được sản phẩm tốt. Thậm chí, một số HTX có sản phẩm tốt, giá thành hợp lý. Đây là lời giải cho tiêu thụ RAT trên địa bàn. Sắp tới, các nhà sản xuất thịt, cá, trứng, sữa của Hà Nội cũng sẽ tham gia giao dịch qua sàn.

Thực tế, khi tham gia giao dịch, người tiêu dùng là đối tượng được hưởng nhiều lợi ích như: Mua được nông sản an toàn, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng; được hưởng giá gốc; lựa chọn được nhiều sản phẩm có chất lượng cao từ nhiều nhà sản xuất. Trong khi đó, nhà sản xuất cũng nắm được tín hiệu của thị trường để có kế hoạch sản xuất phù hợp, tập trung vào sản phẩm có lợi thế cạnh tranh cao, rất thuận tiện giao dịch và bảo vệ được thương hiệu. Còn với nhà quản lý chỉ cần tập trung quản lý truy xuất tại nguồn.

Mặt khác, cơ cấu sản xuất sẽ được tự động điều chỉnh hợp lý khi các nhà sản xuất sẽ cạnh tranh minh bạch theo tín hiệu của thị trường. Do đó, hàng ngoài luồng, nhập lậu sẽ không có "đất" để lên sàn giao dịch. Hiện sàn giao dịch này đã có 300 điểm phân phối rau quả, thực phẩm an toàn, 25 đối tác tiêu thụ đầu mối bán buôn, nhà xuất khẩu, nhà bán lẻ, dự kiến đến năm 2015 sẽ tăng lên khoảng 500 đối tác.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Nguyễn Thị Xuân Thu, việc kiểm soát an toàn thực phẩm theo chuỗi là giải pháp hữu hiệu bền vững kiểm soát tốt chất lượng thực phẩm, giữ niềm tin cho người tiêu dùng. D.A được Chính phủ Canada hỗ trợ Việt Nam xây dựng, thực hiện từ năm 2008 đến nay đã và đang phát huy hiệu quả. Đây là bước khởi đầu cho việc kết nối sản xuất và tiêu thụ cùng nhau chia sẻ lợi ích kinh tế, kêu gọi các doanh nghiệp hỗ trợ tích cực hơn nữa cho người sản xuất an toàn có nhãn hiệu, giúp họ thay đổi cách nghĩ, cách làm, nâng cao hiệu quả sản xuất và chất lượng cuộc sống.