Thanh tra tỉnh tổ chức công bố KLTT. Ảnh: Thanh tra tỉnh cung cấp

Trước đó, ngày 24/6/2022, Sở Tài nguyên - Môi trường (TNMT) ban hành KLTT số 12/KL-TNMT về KLTT việc chấp hành các quy định của Luật Đất đai trong việc cho thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính, chuyển nhượng quyền thuê đất và tài sản gắn liền với đất thuê tại huyện Lâm Hà.

Sau khi Sở TNMT ban hành kết luận, ngày 28/7/2022, UBND tỉnh ban hành Văn bản số 5610/UBND-ĐC giao Thanh tra tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thanh tra lại.

Kết quả thanh tra lại cho thấy, UBND huyện Lâm Hà qua các thời kỳ còn có nhiều tồn tại, hạn chế. Trong đó, việc ban hành quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) và việc ghi nhận tài sản trên GCNQSDĐ, UBND huyện chưa ban hành quyết định cho thuê đất đối với 25/40 trường hợp thuê đất ban đầu, 16/67 trường hợp thuê lại đất (lần 1), 19/21 trường hợp thuê lại đất (lần 2); chưa ký hợp đồng thuê đất đối với 26/40 trường hợp thuê đất ban đầu, 51/67 trường hợp thuê lại đất (lần 1), 19/21 trường hợp thuê lại đất (lần 2); chưa cấp GCNQSDĐ cho 14/82 trường hợp đang thuê là không thực hiện đúng trình tự, thủ tục về hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất được quy định tại Thông tư số 14/2009/TT-BTNMT ngày 01/10/2009 và Thông tư số 30/2014/TT-BTNMT ngày 02/6/2014 của Bộ trưởng Bộ TNMT.

Bên cạnh đó, UBND huyện chưa thực sự quan tâm đến việc đôn đốc, thu tiền thuê đất của các hộ gia đình, cá nhân trong thời gian dài, tương ứng số tiền phải thu nhưng chưa thu được là 377 triệu đồng là không thực hiện đúng quy định.

Ngoài ra, UBND huyện Lâm Hà cho phép tách thửa để các ông Nguyễn Thanh Trúc, Lê Đình Thuận cho thuê lại khi chưa ký hợp đồng thuê đất là chưa thực hiện đúng quy định theo Luật Đất đai năm 2003. Đồng thời, Phòng TNMT và hộ ông Nguyễn Thanh Trúc tiếp tục không lập hợp đồng thuê đất khi tách thửa số 02 và thửa số 59 là thực hiện không đúng quy định của Chính phủ.

Qua thanh tra lại, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng cũng phát hiện, UBND huyện thực hiện không đúng quy định việc cho phép tách thửa số 486, tờ bản đồ số 36, thị trấn Nam Ban thành thửa số 542, 543, sau đó tiếp tục tách thửa 543 thành các thửa số 600, 601.

Đáng chú ý, về việc chuyển mục đích sử dụng đất, UBND huyện chuyển mục đích sử dụng 200m2 đất cho ông (bà) Nguyễn Hoài Văn - Đào Thị Kim Thoa thuê để sản xuất kinh doanh (SXKD) (đang có quy hoạch là đất SXKD) sang đất ở nhưng không căn cứ quy hoạch sử dụng đất là vi phạm hành vi bị nghiêm cấm được quy định Luật Đất đai năm 2013.

Việc thực hiện tách thửa, chuyển mục đích sử dụng đất không đúng quy định đối với trường hợp trên đã làm Nhà nước mất đi quyền sử dụng đối với diện tích 200m2 đất có vị trí mặt tiền đường tỉnh lộ 725 đoạn đi qua trung tâm thị trấn Nam Ban là vi phạm vào “tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai” được quy định tại Khoản 13 Điều 1 Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.

Việc UBND huyện có Quyết định số 5664/QĐ-UBND ngày 14/11/2022 về việc thu hồi quyết định chuyển mục đích sử dụng đất từ đất SXKD sang đất ở đô thị (hình thức được Nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm, đã được cấp GCNQSDĐ năm 2014) là thực hiện không đúng quy định.

Việc chuyển nhượng tài sản trên đất: Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai huyện thực hiện xác nhận chuyển nhượng tài sản trên đất thuê trả tiền hàng năm tại trang 4 GCNQSDĐ cho nhiều hộ gia đình, cá nhân là chưa bảo đảm về trình tự, thủ tục về đăng ký thay đổi tài sản gắn liền với đất vào GCNQSDĐ đã cấp, vì: Các tài sản này chưa được UBND huyện Lâm Hà chứng nhận quyền sở hữu tài sản (cây trồng, nhà kho) trong GCNQSDĐ. Về hiện trạng sử dụng đất thuê, có 5 trường hợp thuê đất đã sử dụng đất không đúng mục đích nhưng UBND huyện, UBND cấp xã không kiểm tra, xử lý, gây khó khăn trong công tác quản lý đất đai của địa phương,

Việc cho thuê đất, cho mượn đất của UBND cấp xã và các đơn vị trực thuộc UBND huyện: Việc UBND các xã Đông Thanh, Tân Hà và thị trấn Đinh Văn cho thuê, cho mượn đất trụ sở để kinh doanh là vi phạm trường hợp bị nghiêm cấm.

Việc UBND thị trấn Đinh Văn cho thuê đất mặt nước chuyên dùng; UBND xã Nam Hà cho thuê và cho mượn diện tích 7.936m2 đất sản xuất nông nghiệp; UBND Mê Linh cho thuê diện tích 14.937m2 đất sản xuất nông nghiệp nhưng không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất là không thực hiện đúng quy định.

Ngoài ra, UBND thị trấn Đinh Văn không nộp số tiền 120 triệu đồng được từ việc cho thuê đất, thuê mặt nước vào ngân sách Nhà nước.

Qua thanh tra lại, xác minh các nội dung thanh tra và xem xét KLTT trước đó của Sở TNMT, Thanh tra tỉnh cho rằng, về xác định phạm vi, đối tượng thanh tra: Việc đoàn thanh tra của Sở TNMT xác định nội dung thanh tra là việc cho thuê đất, thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với các hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn huyện Lâm Hà nhưng không tiến hành thanh tra việc cho thuê đất đối với các hộ gia đình, cá nhân thuộc thẩm quyền cho thuê đất của UBND cấp xã và các đơn vị trực thuộc huyện là vi phạm các hành vi bị nghiêm cấm.

Về trình tự, thủ tục tiến hành thanh tra: Việc đoàn thanh tra của Sở TNMT không lập biên bản xác minh ghi nhận kết quả làm việc với các cơ quan chuyên môn (Phòng TNMT, Phòng Tài chính - Kế hoạch, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai, Chi cục Thuế) là chưa thực hiện đúng theo thông tư của Thanh tra Chính phủ quy định về hồ sơ thanh tra.

Về nội dung, kết quả thanh tra: Việc Sở TNMT kết luận việc tách thửa đối với 3 trường hợp không đúng quy định nhưng căn cứ Quyết định số 08/2008/QĐ-UBND ngày 14/3/2008 của UBND tỉnh quy định diện tích đất tối thiểu được phép tách thửa đối với các loại đất trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng (theo Quyết định này thì các trường hợp đất thuê không được tách thửa để thực hiện chuyển nhượng tài sản trên đất) để làm cơ sở kết luận là chưa phù hợp.

Việc tách thửa cho 3 trường hợp không đúng quy định vì các trường hợp này chưa có quyền của người sử dụng đất (trong đó có quyền được tách thửa) do chưa được cấp GCNQSDĐ hoặc ký hợp đồng thuê đất hoặc đã thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai.

Việc Sở TNMT kết luận UBND huyện Lâm Hà cho phép ông (bà) Nguyễn Hoài Văn - Đào Kim Thoa chuyển mục đích sử dụng 200m2 từ đất cơ sở SXKD (hình thức thuê đất trả tiền hàng năm) sang đất ở đô thị là sai quy định nhưng không nêu căn cứ pháp lý chứng minh sai quy định; phần kiến nghị xử lý chưa tương xứng với những tồn tại, sai phạm phát hiện qua thanh tra.

Sở TNMT có Báo cáo số 216/BC-STNMT ngày 28/4/2021 tham mưu UBND tỉnh ban hành Văn bản số 2744/UBND-TD ngày 05/5/2021 chỉ đạo UBND huyện Lâm Hà có các quyết định số: 2109, 2110, 2111, 2112, 2113/QĐ-UBND ngày 02/6/2021 về việc thu hồi GCNQSDĐ thuộc 5 thửa đất của 5 hộ (với tổng diện tích 3,7 ha) và giao cho UBND xã Đông Thanh hướng dẫn người sử dụng đất lập hồ sơ cấp GCNQSDĐ là không đúng quy định của pháp luật về đất đai và Luật Khiếu nại (KN). Vì việc lấn chiếm đất của các hộ trên (nguyên là vợ của các công chức, viên chức của Ban Quản lý rừng phòng hộ Nam Ban) đã được Hội đồng Đăng ký đất đai, UBND xã Đông Thanh thực hiện việc xét cấp GCNQSDĐ đúng quy định tại Thông tư số 1990/2001/TT-TCĐC ngày 30/01/2001 của Tổng cục Địa chính và được UBND huyện ban hành Quyết định số 640/2003/QĐ-UB ngày 19/5/2003 cấp GCNQSDĐ cho các hộ gia đình, cá nhân, trong đó có cấp GCNQSDĐ thuê cho 5 hộ nêu trên là đúng quy định.

Hơn nữa, việc thực hiện trình tự, thủ tục cấp GCNQSDĐ của UBND xã Đông Thanh và UBND huyện đã được thực hiện từ tháng 5/2003 nhưng đến tháng 4/2021 các hộ này mới ủy quyền, thực hiện KN (sau 18 năm) là hết thời hiệu KN theo quy định tại Điều 9 Luật KN năm 2011.

Mặt khác, việc Sở TNMT tham mưu UBND tỉnh có văn bản giải quyết đơn cho 3 trường hợp là không đúng thẩm quyền vì KN chưa được UBND huyện Lâm Hà giải quyết lần đầu theo quy định tại Khoản 1, Điều 18 Luật KN quy định thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp huyện: “Giải quyết KN lần đầu đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình”.