Tổng Thanh tra Lê Minh Khái cho hay, tình hình khiếu nại, tố cáo vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn. Ảnh: TN

Ngày 12/12, Thanh tra Chính phủ tổ chức Hội nghị tổng kết 6 năm thi hành Luật Thanh tra, 3 năm thi hành Luật Tiếp công dân.

Khiếu nại, tố cáo ngày càng gay gắt

Theo Tổng Thanh tra Lê Minh Khái, thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Chính phủ, Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đã tập trung chỉ đạo quyết liệt đối với công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, đặc biệt là những vụ việc phức tạp, tồn đọng, kéo dài, góp phần ổn định tình hình chính trị, trật tự, an toàn xã hội.

Trong 3 năm, các cơ quan hành chính Nhà nước đã tiếp trên 1,1 triệu lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh với trên 13,4 nghìn đoàn đông người. Các cơ quan của Quốc hội đã tiếp gần 5.000 lượt người với trên 4.500 vụ việc…

“Mặc dù có những chuyển biến tích cực, song tình hình khiếu nại, tố cáo vẫn tiềm ẩn nhiều bất ổn, biểu hiện như khiếu nại liên quan đến vấn đề chính trị, tôn giáo, yếu tố nước ngoài, nhiều người tham gia, bị các thế lực lợi dụng, một số nơi xuất hiện điểm nóng đông người…”, Tổng Thanh tra nói.

Tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương, tình trạng công dân khiếu kiện có thái độ quá khích gia tăng và ngày càng nghiêm trọng. Đặc biệt, đã xảy ra nhiều vụ việc công dân xô xát, đánh và đe dọa cán bộ tiếp công dân. Khi được lực lượng chức năng nhắc nhở, vận động thì có thái độ bức xúc, thậm chí có hành vi chống đối, tấn công lực lượng bảo vệ.

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình còn chỉ ra, tình trạng người dân khiếu kiện đông người, phức tạp kéo dài, thậm chí kéo đến nhà lãnh đạo để khiếu kiện ngày càng gay gắt. Nhiều vụ việc kéo dài nhiều năm nhưng chưa được xử lý dứt điểm.

Có nơi còn né tránh, đùn đẩy trách nhiệm

Trong khi đó, một số cấp ủy, người đứng đầu đơn vị, nhất là ở cấp cơ sở, chưa quan tâm đầy đủ, chưa xác định rõ trách nhiệm trong việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác tiếp công dân. Có nơi, có lúc còn biểu hiện né tránh, đùn đẩy trách nhiệm.

“Trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân định kỳ của người đứng đầu tại không ít bộ, ngành, địa phương chưa bảo đảm, dẫn đến tình trạng không nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng và kịp thời giải quyết bức xúc của người dân, nhiều vụ việc công dân đã khiếu kiện vượt cấp lên Trung ương”, dự thảo báo cáo tổng kết 3 năm thực hiện Luật Tiếp công dân nêu.

Sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ chức trong công tác tiếp công dân chưa chặt chẽ; lãnh đạo một số bộ, ngành, địa phương chưa quan tâm thực hiện chế độ chính sách đối với công chức tiếp công dân, chưa tạo điều kiện để công chức tiếp công dân tham gia các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ tiếp công dân.

Toàn cảnh hội nghị

“Không ít công chức còn lúng túng trong công tác tiếp công dân; nhiều trường hợp xử lý đơn không đúng quy định của pháp luật”, Phó Tổng Thanh tra Nguyễn Văn Thanh cho biết.

Còn Luật Tiếp công dân hiện hành lại chưa có quy định về xử lý vi phạm hành chính đối với công dân vi phạm nội quy tiếp công dân. Các quy định về định kỳ của người đứng đầu cơ quan, tổ chức khó có tính khả thi, nhất là đối với bộ trưởng, chủ tịch UBND cấp tỉnh, huyện.

Thêm vào đó, rất khó xác định công dân mắc bệnh tâm thần hoặc có nhược điểm về thể chất, tinh thần để có thể từ chối tiếp. Luật cũng chưa quy định rõ trường hợp đã có thông báo chấm dứt giải quyết nhưng công dân vẫn liên tục đến khiếu nại gay gắt mà cán bộ không thể từ chối tiếp…

Tiếp dân lơ là, giải quyết kéo dài khiến người dân bức xúc

Để chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp công dân, Phó Thủ tướng yêu cầu, chỉ đạo, lãnh đạo sát sao công tác tiếp dân; nghiêm túc thực hiện lịch tiếp công dân định kỳ và đột xuất theo quy định, gắn tiếp công dân với giải quyết khiếu nại, tố cáo; tập trung giải quyết những vụ tồn đọng, phức tạo kéo dài.

Tăng cường tổ chức đối thoại, giải quyết kịp thời, đúng pháp luật khiếu nại, tố cáo ngay từ khi mới phát sinh tại cơ sở. “Đừng có lơ là, không giải quyết để kéo dài, kéo dài mãi sẽ khiến người dân bức xúc, không tin mà phải kéo lên tỉnh, lên Trung ương”, Phó Thủ tướng lưu ý.

Lãnh đạo Chính phủ nêu rõ, mục đích tiếp công dân là để nghe người dân phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo, từ đó phối hợp các cấp, các ngành xem xét giải quyết đúng bản chất, đến nơi, đến chốn, chứ không phải chỉ là nơi ghi nhận, nhận đơn, chuyển đơn.

“Các cấp, các ngành phải phối hợp, cử cán bộ phối hợp cùng với tiếp dân để giải quyết một bước cho người dân, rồi từ đó chuyển về cơ quan đủ thẩm quyền giải quyết. Chứ chỉ để cán bộ tiếp dân nhận đơn rồi chuyển đơn thì người dân sẽ không đồng tình, gây căng thẳng”, Phó Thủ tướng nói.

Liên quan đến Luật Tiếp công dân, theo Phó Thủ tướng, cần đánh giá rõ tổ chức mô hình cơ quan tiếp công dân; chế độ, tiêu chuẩn đối với cán bộ tiếp công dân; đánh giá hiệu quả, tính khả thi của việc tiếp dân của người lãnh đạo, người đứng đầu; phân công, phân cấp cho cấp phó tiếp dân để có sửa đổi, bổ sung phù hợp.

“Người tiếp dân phải là người có thẩm quyền nhất định, chứ không chỉ cử cán bộ tham mưu ra để lắng nghe, ghi nhận mà không xem xét giải quyết được”, Phó Thủ tướng nêu rõ, cần nhìn thẳng vào sự thật để đánh giá.

Tại hội nghị, nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần nghiên cứu ban hành mới hoặc hoàn thiện các quy định pháp luật về biểu tình, trưng cầu dân ý; về trình tự thủ tục giải quyết kiến nghị, phản ánh; nhất là pháp luật về đất đai, để bảo đảm bảo tính đồng bộ và khả thi của các quy định pháp luật về tiếp công dân.

Thảo Nguyên