Đoàn kiểm tra của Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn tại các cơ sở giáo dục. Ảnh: LP

Luật Sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục đại học và Nghị định số 99/2019/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều đã có những quy định nhằm xác lập rõ ràng về điều kiện để thực hiện quyền tự chủ tại các cơ sở giáo dục đại học cũng như các nội dung của quyền tự chủ.

Luật Thanh tra năm 2022 có hiệu lực từ ngày 1/7/2023 đã khẳng định sự tồn tại, địa vị pháp lý của thanh tra nội bộ tại các đơn vị sự nghiệp công lập, cũng như trách nhiệm của thủ trưởng các đơn vị sự nghiệp công lập trong việc tổ chức, chỉ đạo hoạt động thanh tra nội bộ tại các đơn vị này.

Trước đó, năm 2020, Bộ GDĐT cũng đã có Chỉ thị 1048/CT-BGDĐT về tăng cường công tác thanh tra giáo dục đáp ứng yêu cầu giáo dục phổ thông và tự chủ đại học. Việc này khẳng định sự tồn tại, địa vị pháp lý của thanh tra nội bộ tại các đơn vị sự nghiệp công lập cũng như trách nhiệm của thủ trưởng các đơn vị trong việc tổ chức, chỉ đạo hoạt động thanh tra nội bộ tại các đơn vị này.

"Thanh tra Bộ GDĐT luôn coi trọng hoạt động thanh tra nội bộ tại các trường và sẽ luôn đồng hành, hỗ trợ cùng các trường trong quá trình thực hiện trách nhiệm giải trình trước xã hội về hoạt động của nhà trường", ông Cường nhấn mạnh.

Theo báo cáo của Thanh tra Bộ GDĐT, từ năm 2022 đến tháng 8/2023, Bộ GDĐT đã ban hành 94 quyết định xử phạt hành chính với các cơ sở giáo dục đại học. Số lượng trường đại học bị xử phạt tăng đột biến so với 28 quyết định xử phạt của năm 2021. Trong đó, các vi phạm phổ biến liên quan đến công tác tuyển sinh, mở ngành đào tạo, nhưng cũng không đáp ứng khả năng duy trì điều kiện những ngành đã mở, dẫn đến nhiều bất cập.

Không ít trường hợp tại thời điểm trường mở ngành đủ điều kiện nhưng sau một thời gian lại không duy trì đủ điều kiện.

Tại thời điểm kiểm tra, cơ quan thanh tra phát hiện cơ sở trường đại học không đảm bảo điều kiện nên phải xử phạt để răn đe. Thậm chí, có những trường trong vòng 3 năm mở mới tới 27 ngành. Từ đó, đã nảy sinh nhiều sai phạm trong chấp hành các quy định của Bộ và pháp luật hiện hành.

Để thực hiện tốt công tác thanh tra nội bộ tại các cơ sở giáo dục, mới đây, Bộ GDĐT đã ban hành hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra nội bộ đối với các đại học, học viện, trường đại học, trường cao đẳng sư phạm, trường cao đẳng có đào tạo ngành Giáo dục Mầm non. Theo đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật về giáo dục đại học theo phân cấp quản lý, thực hiện tự chủ đại học gắn với trách nhiệm giải trình trong hoạt động chuyên môn, học thuật.

Theo đó, tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, pháp luật về giáo dục đại học theo phân cấp quản lý, thực hiện tự chủ đại học gắn với trách nhiệm giải trình trong hoạt động chuyên môn, học thuật; tổ chức, bộ máy và quản trị; tài chính, tài sản của cơ sở đào tạo như thực hiện thanh tra, kiểm tra công tác tuyển sinh hằng năm theo hướng dẫn của Bộ GDĐT.

Thanh tra, kiểm tra trách nhiệm quản lý của người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu đơn vị thuộc, trực thuộc cơ sở đào tạo; công tác tuyên truyền, phổ biến các văn bản pháp luật về giáo dục đại học; việc xây dựng, ban hành văn bản, quy định nội bộ của cơ sở đào tạo theo thẩm quyền; việc tổ chức, quản lý quá trình đào tạo; quản lý văn bằng, chứng chỉ; việc tự chủ mở ngành các trình độ của giáo dục đại học, các điều kiện bảo đảm thực hiện ngành đào tạo, chương trình đào tạo; các điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục; việc liên kết đào tạo với nước ngoài; việc đầu tư, quản lý, sử dụng tài sản công, sử dụng cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc và dạy học; việc đảm bảo an ninh, an toàn trường học; công khai, giải trình với xã hội...

Nhận thức được tầm quan trọng của thanh tra nội bộ và thực hiện chỉ đạo của Bộ GDĐT, thời gian qua, các trường đại học đã xây dựng bộ máy, đội ngũ theo đúng cơ cấu, mô hình đơn vị. Hoạt động thanh tra, kiểm tra bước đầu đi vào nền nếp, góp phần giúp các trường ổn định, kiểm soát chất lượng, quy chế hoạt động, đào tạo, chế độ cán bộ, công chức, viên chức.