Toàn cảnh buổi hội thảo. Ảnh: TH

Xây dựng Luật Thế Tài sản chỉ áp dụng đối với nhà, đất 

Hội thảo tập trung vào việc chia sẻ kinh nghiệm các nước về thuế tài sản, những gợi ý cho Việt Nam để xây dựng Luật Thuế tài sản.

Tại hội thảo, bà Lê Thị Mai Liên, Trưởng Ban Chính sách Tài chính công, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Bộ Tài chính cho biết, hiện đã có 174/193 nước áp dụng thuế tài sản và trở thành nguồn thu quan trọng, ngày càng tăng của các quốc gia, giúp tăng tính tự chủ, tự quyền của các địa phương. Các nước thường thu thuế cả nhà và đất.

Do tập trung đánh thuế vào tài sản hữu hình (nhà và đất) nên khó trốn tránh, dịch chuyển, không gây bóp méo chính sách, có khả năng cưỡng chế cao. Thuế tài sản đánh vào bất động sản được cho là sẽ làm lành mạnh thị trường, tránh đầu cơ.

Bà Liên cho biết, hiện trên thế giới có những tên gọi khác nhau về loại thuế này như thuế bất động sản, thuế nhà đất, thuế tài sản. Trong đó, có 65 nước gọi là thuế tài sản, 51 nước gọi là thuế bất động sản.

Theo bà Liên, luật thuế mới nên lấy tên gọi là Thuế bất động sản. Ngoài ra, nên quy định ngưỡng diện tích chịu thuế đối với nhà, đất vượt một ngưỡng nhất định mới phải nộp thuế.

 Đại diện Ban Chính sách Tài chính công, Viện Chiến lược và Chính sách tài chính, Bộ Tài chính đã chia sẻ thông tin về kinh nghiệm của một số nước về chính sách thuế tài sản, đưa ra một số gợi ý cho Việt Nam khi xây dựng Luật Thuế tài sản và kiến nghị chỉ áp dụng đối với nhà, đất (thay thế thuế sử dụng đất nông nghiệp và thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, bổ sung thêm thuế đối với nhà), có miễn, giảm đối với nhà, đất là tài sản công; nhà, đất sử dụng cho mục đích tôn giáo, phúc lợi công cộng… Các khoản thu khác đối với tài sản (lệ phí trước bạ, thuế chuyển quyền sử dụng đất…) giữ nguyên theo quy định hiện hành. 

Theo ông Nicolas Drouin, thuế tài sản ở Canada được xem xét dựa trên nguyên tắc: Số tiền nộp thuế phụ thuộc vào giá trị tài sản sở hữu. Canada chỉ áp dụng một mức thuế chung cho cả nhà và đất.

Ở Canada, thuế tài sản là nguồn thu chính của các địa phương và do các địa phương quản lý, thường được dùng để trang trải các dịch vụ do chính quyền đô thị cung cấp, như giáo dục, văn hóa giải trí, y tế, phúc lợi, nhà ở (cho người cao tuổi, nhà cho thuê giá thấp), giao thông vận tải…

Lấy ví dụ cụ thể của bang Ontario, ông Nicolas Drouin cho biết, chính quyền bang Ontario được ban hành luật, đưa ra các chính sách về thuế tài sản và quy định mức thuế giáo dục. Chính quyền đô thị sẽ xác định nhu cầu thu ngân sách, xác định mức thuế áp dụng tại đô thị và thực hiện thu thuế tài sản. Cứ 4 năm/lần, Tập đoàn Định giá Tài sản Ontario sẽ định giá khoảng 5 triệu tài sản. Có đến 200 tiêu chí được sử dụng để định giá nhà ở. Trong đó, 5 tiêu chí quan trọng chiếm đến 85% nội dung định giá (vị trí, kích thước lô đất, khu dân cư, tuổi đời tài sản, chất lượng xây dựng). Ở bang Ontario, mỗi hộ gia đình vẫn phải đóng thuế tài sản, nhưng sau khi khai báo thu nhập cá nhân, thì nếu hộ gia đình đó thuộc nhóm thu nhập thấp sẽ được tính giảm trừ.

Mức thuế ít nhất là 10% đối với người có nhiều tài sản 

Chia sẻ tại hội thảo, luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty BASICO nêu quan điểm: “Với phương án tính thuế, nên cộng dồn tài sản sở hữu và chỉ đánh thuế tài sản có giá trị từ 5 tỷ đồng trở lên. Tránh tình trạng đánh thuế vào người có thu nhập thấp”.

Đây là một quan điểm có sự khác biệt lớn với đề xuất trước đó của Bộ Tài chính khi đề nghị thu thuế đất và đánh thuế nhà ở có giá trị trên 700 triệu đồng.

Ông Đức nêu quan điểm, ở nhiều nước, người dân đa số là đi thuê nhà, còn lại, những ai có nhà thường là có năng lực tài chính dồi dào. Tuy nhiên, ở Việt Nam, thực tế ông nêu lên là, người thu nhập không cần cao vẫn có nhà, thậm chí là người thu nhập thấp. Dự thảo của Bộ Tài chính hiện tại đề xuất mức thuế với nhà là 0,4% và với đất cũng là 0,4%. Tuy nhiên, ông Đức cho rằng, mức thuế nên để mức thấp, có thể là 0,1% và có lộ trình tăng dần sau đó khoảng 10 năm.

Đặc biệt, ông đề xuất, cần có biểu thuế lũy tiến, có thể gấp ít nhất 10 lần mức khởi điểm với người có nhiều tài sản. Ví dụ, mức thuế thấp nhất là 0,1% và với người có nhiều tài sản, mức thuế ít nhất là 10%.

Với cách đề xuất của Bộ Tài chính hiện tại, luật sư Đức cho rằng, như vậy đồng nghĩa cào bằng giữa người có thu nhập cao và thu nhập thấp. “Như vậy là không công bằng và không đạt được mục tiêu đánh thuế”.

Ông cũng nêu lên ý kiến, không nên tách riêng khoản thuế với nhà và đất như đề xuất của Bộ Tài chính. Ông cho rằng, nên để ngưỡng giá trị chịu thuế là nhà có giá trị 5 tỷ đồng, theo mức giá thị trường thay vì giá cố định của Ủy ban Nhân dân tỉnh, thành phố quy định.

TH