(Thanh tra) - Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với yêu cầu cao về nguồn nhân lực chất lượng, việc đổi mới giáo dục nghề nghiệp trở thành nhiệm vụ trọng tâm. Nghị quyết 71-NQ/TW không chỉ là một chủ trương quan trọng mà còn được xem như “cú hích” mạnh mẽ, tạo cơ chế đột phá cho hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên cả nước.
Nghị quyết 71 tạo hành lang pháp lý thông thoáng
Nghị quyết 71 mở ra khung pháp lý rộng rãi hơn cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong công tác tự chủ. Cơ chế này cho phép nhà trường chủ động hơn trong tuyển sinh, xây dựng chương trình đào tạo, liên kết doanh nghiệp cũng như quản trị nội bộ mà không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính.
Như vậy, theo tinh thần của Nghị quyết, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp được chủ động quyết định và tổ chức thực hiện việc dạy - học phù hợp điều kiện của mình, chủ động trong tuyển dụng, bổ nhiệm lãnh đạo/quản lý và thu hút nhân lực chất lượng cao trong nước và từ nước ngoài; tự chủ học thuật, chương trình, mô-đun kỹ năng nghề, đào tạo song ngữ, đào tạo gắn kết với doanh nghiệp;
Tự chủ tài chính gắn cơ chế đặt hàng theo kết quả; đồng thời phải tự chịu trách nhiệm thông qua kiểm định độc lập, công khai dữ liệu, chuyển đổi số hệ sinh thái giáo dục thường xuyên, học tập suốt đời và mở rộng hợp tác quốc gia và quốc tế để nâng cao chất lượng đào tạo và gắn với việc làm, hướng tới hội nhập khu vực/quốc tế trong giáo dục nghề nghiệp…
Theo ông Nguyễn Thế Lực, Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Dược Hà Nội, điều này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ những vướng mắc trong thực hiện tự chủ; giúp cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp thực hiện tự chủ một cách thực chất, hiệu quả, đồng thời khắc phục nhiều khó khăn tồn tại lâu nay trong công tác quản trị, điều hành.
Nhờ đó, các cơ sở giáo dục có điều kiện phát huy tối đa tiềm năng, khuyến khích sáng tạo và đột phá trong đào tạo, nghiên cứu cũng như trong phương thức quản trị. Điều này đặc biệt giúp các trường mạnh dạn đổi mới phương pháp giảng dạy, quản trị để thích ứng với yêu cầu thực tiễn và nhu cầu xã hội.
Đồng thời, việc không lấy tiêu chí tài chính làm thước đo tự chủ còn giúp các cơ sở giáo dục nâng cao tính chủ động, phát huy trách nhiệm giải trình với Nhà nước và xã hội, qua đó góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, tạo môi trường cạnh tranh công bằng và lành mạnh cho giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp.
Gắn kết đào tạo với nhu cầu của doanh nghiệp
Một trong những điểm sáng mà Nghị quyết 71 mang lại là khuyến khích các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp. Doanh nghiệp không chỉ là nơi tiếp nhận thực tập mà còn tham gia vào quá trình thiết kế chương trình đào tạo, giảng dạy và đánh giá. Cách tiếp cận này giúp học sinh, sinh viên được trang bị kỹ năng thực tiễn, đáp ứng ngay nhu cầu của thị trường lao động, hạn chế tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” đang tồn tại.
Sự gắn kết đào tạo với nhu cầu thực tiễn có ý nghĩa tích cực, nâng cao chất lượng lao động. Khi người học được thực hành nhiều sẽ tích lũy kỹ năng thực tế, làm việc hiệu quả ngay sau khi tốt nghiệp. Hiện nay, doanh nghiệp ngày càng coi trọng ứng viên có kinh nghiệm thực tế, vì thế đào tạo gắn liền với thực tiễn sẽ giúp sinh viên tốt nghiệp có lợi thế hơn khi tìm kiếm việc làm.
Nhiều chuyên gia cho rằng, Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) sẽ thể chế hóa tinh thần này bằng cách đưa trách nhiệm của doanh nghiệp vào luật, không chỉ dừng ở mức “khuyến khích”. Việc gắn kết phải trở thành nghĩa vụ pháp lý, nhất là khi doanh nghiệp sử dụng nguồn nhân lực do cơ sở giáo dụng nghề nghiệp đào tạo. Đây là cách để huy động thêm nguồn lực xã hội, giảm áp lực ngân sách và học phí, đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo thông qua thực hành thực tế.
Hướng tới nguồn nhân lực chất lượng cao
Một nhiệm vụ, giải pháp quan trọng không thể không nhắc đến trong Nghị quyết 71 là cải cách, hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp, tạo đột phá phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng nghề cao.
Theo đó, yêu cầu đặt ra là lựa chọn đầu tư nâng cấp các cơ sở hoạt động hiệu quả và ưu tiên bố trí kinh phí từ ngân sách nhà nước cho đào tạo nhân lực có kỹ năng nghề cao trong các ngành nghề kỹ thuật, công nghệ và phục vụ các chương trình, dự án chiến lược, trọng điểm quốc gia. Xây dựng và triển khai các chương trình đào tạo nghề chất lượng cao cho đồng bào người dân tộc thiểu số ở các ngành nghề phù hợp.
Ngoài ra, có chính sách thu hút chuyên gia, người lao động tay nghề cao tham gia giảng dạy, hướng dẫn kỹ năng nghề. Khuyến khích doanh nghiệp thành lập cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Có cơ chế thành lập quỹ đào tạo nhân lực của doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp hỗ trợ đào tạo lại, đào tạo nâng cao kỹ năng cho lực lượng lao động.
Khi đó, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp có điều kiện đầu tư cơ sở vật chất, ứng dụng khoa học – công nghệ, mở ngành nghề mới phù hợp với xu hướng cách mạng công nghiệp 4.0. Đây chính là nền tảng để Việt Nam xây dựng đội ngũ lao động có kỹ năng nghề vững vàng, tác phong công nghiệp, đủ sức cạnh tranh trong khu vực và quốc tế.
Với những cơ chế mới mà Nghị quyết 71 mang lại, giáo dục nghề nghiệp góp phần quan trọng trong việc hình thành thế hệ lao động có kỹ năng, kỷ luật, sáng tạo và hội nhập quốc tế. Đây là một trong những lực lượng nòng cốt góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thịnh vượng và bền vững trong tương lai.
