Phóng viên Báo Thanh tra đã có cuộc trao đổi với PGS.TS. Lê Văn Cường, Phó Viện trưởng Viện Xây dựng Đảng, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh để làm rõ hơn ý nghĩa, yêu cầu đặt ra từ chỉ đạo kịp thời, quan trọng của Ban Bí thư.

Nhận chức là khởi đầu cho một nhiệm vụ lớn

+Phóng viên (PV): Kết luận số 170-KL/TW của Ban Bí thư đã có chỉ đạo rất cụ thể, nghiêm cấm tổ chức liên hoan, chúc mừng nhận chức, lên chức sau sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính. Theo ông, đây có phải là một thông điệp thể hiện quyết tâm đổi mới tư duy trong công tác tổ chức cán bộ và xây dựng bộ máy hành chính?

-PGS.TS. Lê Văn Cường: Tôi cho rằng, Kết luận số 170-KL/TW ngày 24/6/2026 của Ban Bí thư về rà soát tình hình chuẩn bị Lễ công bố các nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính, thành lập tổ chức đảng, chỉ định cấp ủy, HĐND, UBND, Mặt trận Tổ quốc tỉnh, thành phố, xã, phường, đặc khu (Kết luận 170-KL/TW) là sự tiếp nối nội dung về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí mà Đảng ta đã và đang thực hiện cũng như theo tinh thần Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm về chống lãng phí.

Để đưa các quy định của Đảng nói chung, Kết luận số 170-KL/TW vào cuộc sống nói riêng không nên xem chỉ đạo này đơn thuần là một quy định cấm đoán hành vi cụ thể, mà cần đặt trong bối cảnh cuộc cách mạng tinh gọn về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, nhằm đáp ứng yêu cầu của giai đoạn hiện nay - đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Trong nhiều năm qua, chúng ta đã kiên trì thực hiện chủ trương đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả. Việc sáp nhập, tổ chức lại đơn vị hành chính là một bước đi lớn trong lộ trình đó. Nhưng tinh gọn bộ máy chỉ là một phần, quan trọng hơn là đổi mới tư duy của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

Việc nghiêm cấm tổ chức liên hoan, chúc mừng lên chức, nhận chức sau sắp xếp, hợp nhất đơn vị hành chính không chỉ để tiết kiệm hay chống "bệnh" hình thức, mà để nhấn mạnh rằng: Nhận chức là thời điểm bắt đầu một trọng trách lớn lao, gắn liền với trách nhiệm phụng sự Đảng, Nhà nước và Nhân dân chứ không phải dịp tôn vinh cá nhân.

Chỉ đạo này truyền đi một thông điệp mạnh mẽ: Mỗi cán bộ, nhất là người đứng đầu, phải coi trọng văn hoá và đạo đức công vụ, giữ gìn kỷ luật Đảng, kỷ cương hành chính, để thực sự xứng đáng là "công bộc" của Nhân dân.

Đây cũng là việc làm thiết thực để đưa Quy định số 144-QĐ/TW ngày 9/5/2024 của Bộ Chính trị về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới (Quy định số 144-QĐ/TW) vào cuộc sống.

+PV: Nhìn rộng hơn, có thể thấy đây không chỉ là vấn đề lễ nghi, mà còn là câu chuyện về văn hóa chính trị, văn hóa công quyền. Ông đánh giá thế nào về ý nghĩa sâu xa này?

-PGS.TS. Lê Văn Cường: Câu chuyện không nằm ở một bữa tiệc chúc mừng, mà phản ánh tư duy của cán bộ. Cần ghi nhớ lời Bác dạy: “Việc gì có lợi cho dân thì hết sức làm, việc gì có hại cho dân thì hết sức tránh”; “Chính phủ Dân chủ Cộng hòa lâm thời là công bộc của dân”.

Khi một cán bộ nhận nhiệm vụ mới, nếu việc đầu tiên chỉ quan tâm đến tổ chức một buổi tiệc chúc mừng - dù lớn hay nhỏ - thì nó phản ánh một thói quen cần phải thay đổi.

Chúng ta đang nói đến một nền hành chính dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển, liêm chính, phục vụ Nhân dân. Trong nền hành chính đó, việc được bổ nhiệm, phân công công tác không phải là “vinh dự mang tính hình thức” mà là trách nhiệm nhằm hướng đến mục tiêu cao cả: Phục vụ Nhân dân. Do đó, văn hóa công quyền phải được xây dựng trên nền tảng của sự liêm chính, tận tụy, công tâm. Không có chỗ cho các biểu hiện tự mãn, khoe mẽ hay lợi dụng chức vụ để tổ chức nghi lễ cá nhân.

Nếu không nghiêm từ những việc tưởng như nhỏ, chúng ta sẽ khó tạo dựng được niềm tin thực chất trong xã hội và càng khó khơi dậy tinh thần cống hiến, trách nhiệm trong đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

Uốn nắn từ những sai lệch nhỏ để giữ gìn kỷ cương, kỷ luật Đảng

+PV: Vậy theo ông, để thực hiện nghiêm túc chỉ đạo này của Ban Bí thư, cần có những giải pháp cụ thể nào từ phía các địa phương, các cấp ủy, tổ chức Đảng?

-PGS.TS. Lê Văn Cường: Tôi cho rằng, trước hết, phải thay đổi từ nhận thức. Không chỉ cán bộ, mà cả tập thể cấp ủy, lãnh đạo các địa phương phải coi đây là một nguyên tắc bắt buộc, là tiêu chí đánh giá kỷ luật hành chính và kỷ luật Đảng. Phải tổ chức thực hiện nghiêm túc Kết luận số 170-KL/TW từ tỉnh đến xã.

Quy định số 144-QĐ/TW đã nêu rõ: “Cán bộ, đảng viên chức vụ càng cao càng phải gương mẫu, cấp trên gương mẫu trước cấp dưới, cấp ủy gương mẫu trước đảng viên, đảng viên gương mẫu trước quần chúng”. Chính vì vậy, người đứng đầu phải phát huy vai trò nêu gương. Khi lãnh đạo từ chối mọi hình thức chúc mừng, hay chủ động nói “không” với lễ mừng, thì cấp dưới sẽ không ai dám làm trái.

Bên cạnh đó, cần đưa nội dung này vào chương trình kiểm tra, giám sát thường xuyên để kịp thời phát huy những nhân tố tích cực. Nếu phát hiện tổ chức, cá nhân nào cố tình thực hiện sai Kết luận số 170-KL/TW, cần xử lý nghiêm minh để kịp thời ngăn chặn, phòng ngừa khuyết điểm, vi phạm từ đầu, từ xa, từ sớm, qua đó nêu cao tinh thần chấp hành nghiêm túc kỷ luật, kỷ cương của Đảng trong bối cảnh thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị hiện nay.

Tinh thần là phải biến chỉ đạo của Ban Bí thư thành hành động và hành động phải có kết quả thực chất. Do đó, cần phải có cơ chế tiếp nhận thông tin từ báo chí, người dân, để kịp thời xử lý những nơi vi phạm. Những biểu hiện sai lệch dù nhỏ cũng phải được uốn nắn, để giữ gìn kỷ cương, kỷ luật Đảng từ những nền tảng đầu tiên.

Tôi cũng tin rằng, với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị và sự đồng hành tích cực từ báo chí, chỉ đạo này sẽ không chỉ dừng lại ở việc “cấm tổ chức liên hoan”, mà sẽ lan tỏa thành động lực xây dựng một nền văn hóa hành chính mới, nơi liêm chính, trách nhiệm và tinh thần phụng sự Nhân dân trở thành chuẩn mực hành xử của đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.

+PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!.