Thực hiện đường lối đổi mới toàn diện đề ra tại Đại hội VI của Đảng, lực lượng CAND đã đổi mới mạnh mẽ tư duy, biện pháp nghiệp vụ và xây dựng lực lượng; chủ động tham mưu cho Đảng, Nhà nước nhiều chủ trương, chính sách quan trọng, chiến lược về bảo vệ an ninh, trật tự, góp phần hình thành, phát triển, hoàn thiện đường lối đổi mới, bảo đảm lợi ích, an ninh quốc gia, mở rộng đối ngoại, phát triển kinh tế - xã hội.
Quán triệt quan điểm chủ động tiến công, phòng ngừa từ sớm, từ xa, giai đoạn từ năm 1986 đến nay, lực lượng CAND đã nắm chắc tình hình từ cơ sở, phát hiện và ngăn chặn hiệu quả âm mưu của tình báo, gián điệp, tổ chức phản động trong và ngoài nước. Vô hiệu hóa nhiều kế hoạch khủng bố, bạo loạn; đập tan các chiến dịch phá hoại tư tưởng của địch như “Chuyển lửa về quê nhà”, “Góp gió thành bão”; phá các cuộc hành quân “Đông tiến” của tổ chức phản động.
CAND đã phối hợp bảo vệ tuyệt đối an toàn các sự kiện chính trị, văn hóa, xã hội quan trọng; mở nhiều đợt tấn công trấn áp tội phạm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức như băng cướp “Bạch Hải Đường”, “Hiền Bạc”, “Đỗ Cao Thắng” và đặc biệt là băng nhóm “Năm Cam”.
Hàng vạn vụ án ma túy lớn đã được triệt phá, như đường dây Xiêng Nhung - Xiêng Phênh - Vũ Xuân Trường, chiến dịch tiêu diệt Vàng A Khua, xóa sổ điểm nóng Lóng Luông (Sơn La).
Đồng thời, CAND cũng từng bước thiết lập lại trật tự an toàn giao thông, làm tốt phòng cháy chữa cháy, đẩy mạnh phòng chống tội phạm tham nhũng, buôn lậu, gian lận thương mại, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản; khám phá nhiều vụ án kinh tế lớn như vụ Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp dầu khí Việt Nam, Công ty Bắc Nam 79 và Ngân hàng Đông Á; Công ty Cổ phần Hóa dầu và nhiên liệu sinh học dầu khí Phú Thọ.
Gần đây, lực lượng CAND đã phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và Nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia và tội phạm trên không gian mạng.
Bên cạnh đó, đã tiên phong triển khai song hành Dự án cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và Dự án sản xuất, cấp và quản lý căn cước công dân, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, đơn giản hóa thủ tục hành chính, hướng tới Chính phủ điện tử, Chính phủ số, nền kinh tế số và xã hội số.
CAND đã mở rộng hợp tác với 105 bộ, cơ quan của 55 quốc gia và vùng lãnh thổ; thiết lập quan hệ nhiều mặt với cơ quan thực thi pháp luật của các nước Thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc; tham gia 22 tổ chức, diễn đàn hợp tác quốc tế; thúc đẩy hợp tác toàn diện với cơ quan an ninh, tình báo, cảnh sát các nước và tổ chức quốc tế…
Trong 40 năm đổi mới, phát triển mạnh mẽ, lực lượng CAND đã chủ động phối hợp tham mưu Đảng, Nhà nước gắn kết 2 nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; kết hợp an ninh, quốc phòng với kinh tế, đối ngoại; vận dụng linh hoạt nghiệp vụ, giữ vững ổn định chính trị, không để bị động, bất ngờ, không để hình thành tổ chức chính trị đối lập trong nước; xử lý hiệu quả các tình huống phức tạp, đấu tranh với tội phạm tham nhũng, kinh tế, ma túy, môi trường, công nghệ cao, xuyên quốc gia; kiềm chế gia tăng tội phạm, giữ vững trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm cuộc sống bình yên, hạnh phúc của Nhân dân.
Đặc biệt, việc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đánh trúng, đánh đúng nhiều tổ chức, cá nhân phạm tội tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đã tạo sức cảnh tỉnh, cảnh báo, răn đe, góp phần bảo vệ Đảng và chế độ, củng cố niềm tin Nhân dân, giữ vững ổn định chính trị - xã hội để phát triển đất nước.
Trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, nhiều cán bộ, chiến sĩ CAND đã hy sinh vì độc lập, tự do, chủ quyền và hạnh phúc của Nhân dân.
Với những thành tích xuất sắc, lực lượng được Đảng, Nhà nước trao Huân chương Sao Vàng (2000, 2015), Huân chương Quân công hạng Nhất (2020) cùng hàng nghìn phần thưởng cao quý cho tập thể, cá nhân.
Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ CAND đã xây dựng truyền thống, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Đảng, Nhà nước và Nhân dân; sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do, an ninh Tổ quốc và cuộc sống bình yên của Nhân dân; gắn bó mật thiết, dựa vào Nhân dân để hoàn thành nhiệm vụ; không ngừng học tập, rèn luyện, nêu cao tinh thần độc lập, sáng tạo; đoàn kết, kỷ luật, phối hợp chặt chẽ với Quân đội nhân dân và các lực lượng khác; giữ vững tinh thần đoàn kết quốc tế, góp phần bảo đảm an ninh khu vực và thế giới.