Với phương châm “không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội để chạy theo tăng trưởng đơn thuần”, Việt Nam đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử cả về phát triển kinh tế lẫn bảo đảm an sinh xã hội; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân.

"Việt Nam hiện đã đủ thế và lực, đủ ý chí và quyết tâm để bước vào kỷ nguyên mới", theo Tổng Bí thư Tô Lâm, thời điểm bắt đầu kỷ nguyên mới là Đại hội XIV của Đảng, khi cả dân tộc Việt Nam đoàn kết, đồng lòng dưới sự lãnh đạo của Đảng để đưa đất nước phát triển toàn diện, mạnh mẽ, bứt phá và cất cánh.

Tổng Bí thư cho hay, Hội nghị Trung ương 11 đã đưa ra nhiều điểm mới trong dự thảo văn kiện trình Đại hội XIV, như “chủ động, tự cường và tự chủ trong phát triển”; “xác lập mô hình tăng trưởng mới”.

“Trong mô hình tăng trưởng mới, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia làm động lực chủ yếu, kinh tế tư nhân gồm cả khu vực tư nhân trong nước và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”, theo lời Tổng Bí thư.

Những “kỳ tích” tạo tiền đề cho kỷ nguyên vươn mình

Trong không khí của ngày 30/4 lịch sử, nhìn lại mốc son lịch sử (30/4/1975-30/4/2025) có thể thấy, trải qua bao thăng trầm, sau 50 năm thống nhất đất nước, Việt Nam ghi dấu trên bản đồ thế giới về sự kiên cường, bứt phá, khát khao phát triển, với những thành tựu quan trọng.

Theo nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh, Việt Nam có những chương lịch sử hào hùng về bảo vệ độc lập, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Chúng ta cũng có những chặng đường đầy tự hào về đổi mới để đưa đất nước đi lên.

“Khi nhìn nhận đan xen như vậy, chúng ta thấy có quá khứ làm nên lịch sử, có hiện tại làm nên lịch sử và tương lai cũng làm nên lịch sử, khi trông đợi kỷ nguyên mới của đất nước”, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nói.

Tổng Bí thư Tô Lâm cho hay, Trung ương thống nhất yêu cầu cao của giai đoạn tới là “phát triển chất lượng cao, phát triển nhanh và phát triển bền vững”. Ảnh: P.Thắng

Giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và định hướng xã hội chủ nghĩa, Việt Nam vươn lên trở thành 1 trong 34 nền kinh tế lớn nhất thế giới, quy mô kinh tế tăng gần 100 lần so với năm 1986, thu nhập bình quân đầu người tăng từ dưới 100 USD lên gần 5.000 USD.

Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được bảo đảm, tăng trưởng ở mức khá cao so với khu vực và thế giới. Giá trị thương hiệu quốc gia Việt Nam năm 2024 đạt 507 tỷ USD, xếp thứ 32/193, tăng 1 bậc so với năm 2023.

Sự thay da, đổi thịt của đất nước còn được thể hiện rõ từ nông thôn đến thành thị, từ hạ tầng giao thông đến các loại hình dịch vụ…

Nhiều công trình giao thông quan trọng, quy mô lớn được đầu tư, nâng cấp, bảo đảm kết nối giữa các trung tâm kinh tế lớn, các vùng miền trong cả nước và giao thương quốc tế. Mục tiêu có 3.000 km cao tốc vào cuối năm 2025, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính là khả thi, bởi “chúng ta đã thấy hình hài con đường cao tốc từ Cao Bằng tới Cà Mau”.

Xuất khẩu hàng hóa là một điểm sáng ấn tượng của Việt Nam trong nhiều năm qua. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2024 ước đạt 786,29 tỷ USD tăng 15,4%, xuất siêu 24,77 tỷ USD, là năm thứ 9 liên tiếp xuất siêu.

Đáng tự hào hơn nữa, từ một nền kinh tế nghèo nàn, phụ thuộc vào viện trợ quốc tế, Việt Nam đã không ngừng bứt phá mạnh mẽ để trở thành nền kinh tế lớn thứ 24 thế giới tính theo sức mua tương đương (PPP).

Việt Nam đã tham gia các thỏa thuận hợp tác, liên kết kinh tế quốc tế đa tầng nấc. 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) đã gắn kết Việt Nam với hơn 60 nền kinh tế chủ chốt, tham gia sâu hơn vào các chuỗi sản xuất, cung ứng toàn cầu, đưa Việt Nam lọt vào nhóm 20 nước có quy mô thương mại lớn nhất thế giới.

Việt Nam cũng nằm trong nhóm 20 nền kinh tế thu hút nhiều vốn đầu tư nước ngoài nhất thế giới từ năm 2019 đến nay, là một trong 10 quốc gia có lượng kiều hối lớn nhất thế giới.

Những thành tựu đạt được không chỉ trong lĩnh vực kinh tế mà còn bao gồm những tiến bộ to lớn về xã hội, góp phần mang lại đời sống ngày càng ấm no, hạnh phúc cho Nhân dân. Theo xếp hạng của Liên hợp quốc, chỉ số hạnh phúc năm 2025 của Việt Nam tăng 8 bậc so với năm 2024, lên thứ hạng 46/143 quốc gia.

“Kỳ tích này không chỉ là kết quả của đường lối phát triển đúng đắn dưới sự lãnh đạo của Đảng với những cải cách táo bạo, quyết đoán về thể chế, chính sách và hội nhập mà còn là thành quả của tinh thần lao động chăm chỉ, sáng tạo, ý chí quyết tâm và sự nỗ lực không ngừng của toàn dân tộc ta”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhận định.

Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: P.Thắng

Kinh tế tư nhân đặt trong “bộ tứ chiến lược”

Trong những thành tựu của đất nước, có sự đóng góp rất quan trọng của khu vực kinh tế tư nhân.

Với gần một triệu doanh nghiệp, khoảng 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, khu vực kinh tế tư nhân hiện đóng góp khoảng 51% GDP, hơn 30% ngân sách Nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm hơn 82% tổng số lao động trong nền kinh tế, đóng góp gần 60% vốn đầu tư toàn xã hội.

Dù vậy, kinh tế tư nhân hiện vẫn đối mặt với nhiều rào cản kìm hãm sự phát triển, không thể bứt phá về quy mô và năng lực cạnh tranh. Hầu hết doanh nghiệp tư nhân có quy mô “siêu nhỏ, nhỏ và vừa”; tiềm lực tài chính và trình độ quản trị hạn chế.

Doanh nghiệp tư nhân cũng chậm chuyển đổi số, rất ít chú trọng đổi mới mô hình kinh doanh, đổi mới công nghệ hoặc sáng tạo sản phẩm mới, nên rất khó nâng cao giá trị gia tăng, thúc đẩy năng lực cạnh tranh, nâng tầm giá trị doanh nghiệp và vươn tới đẳng cấp quốc tế.

Bên cạnh đó, nhận thức về vị trí, vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế còn chưa đầy đủ; thể chế, pháp luật còn vướng mắc, bất cập; quyền tự do kinh doanh và quyền tài sản chưa được bảo đảm đầy đủ. Kinh tế tư nhân cũng gặp nhiều rào cản trong tiếp cận nguồn lực, đặc biệt là vốn, đất đai, tài nguyên và nhân lực chất lượng cao.

Hướng đến tầm nhìn chung của đất nước, lãnh đạo Đảng, Nhà nước nhấn mạnh phải phát triển mạnh mẽ các thành phần kinh tế, trong đó lấy kinh tế tư nhân là “một động lực quan trọng nhất” để đẩy tăng trưởng kinh tế.

“Chúng ta cần phải quán triệt lại định hướng quan điểm và nhận thức trong cả hệ thống chính trị về vai trò của kinh tế tư nhân như là động lực tăng trưởng quan trọng hàng đầu của đất nước”, Tổng Bí thư nêu.

Phát triển kinh tế tư nhân, theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, cần đặt trong triển khai 3 đột phá chiến lược (về thể chế, hạ tầng và nhân lực), trong thực hiện “bộ tứ chiến lược" (gồm đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; phát triển khu vực kinh tế tư nhân; hội nhập quốc tế trong tình hình mới).

Người đứng đầu Chính phủ nhiều lần nói, phải đặt niềm tin, hy vọng, tạo động lực, truyền cảm hứng, tạo bước ngoặt để kinh tế tư nhân phát triển. “Cần mạnh dạn, tin tưởng giao việc khó cho thành phần kinh tế tư nhân”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính. Ảnh: P.Thắng

Để kinh tế tư nhân thực sự trở thành động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng, ông Phan Đức Hiếu, đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội bày tỏ mong muốn, có thêm những giải pháp mới, thực sự mang tính đột phá, phù hợp với bối cảnh mới, yêu cầu mới.

Các giải pháp, theo ông Hiếu, cần phù hợp cho từng nhóm đối tượng doanh nghiệp khác nhau. Ví dụ quy định về đấu thầu, nếu không phân loại theo quy mô doanh nghiệp, vô hình chung cơ hội kinh doanh sẽ rơi vào các doanh nghiệp lớn. Điều này tước bỏ cơ hội kinh doanh của doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Hay nhóm doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, nếu cứ áp dụng khung thể chế như các doanh nghiệp khác thì đôi khi trở thành kìm hãm. “Theo tôi, khung thể chế được thiết kế bảo đảm tính chất chung là công bằng, nhưng cần có tính chất riêng để thúc đẩy, khai thông, kích thích năng lực chuyên biệt của mỗi nhóm doanh nghiệp tư nhân khác nhau”, đại biểu Quốc hội góp ý.

Ông Hiếu đặc biệt nhấn mạnh đến việc xóa bỏ, giảm bớt các rào cản, thủ tục hành chính. Theo ông, những thủ tục chưa nhận diện là rào cản nhưng không cần thiết, cũng có thể chủ động bãi bỏ để tăng thêm không gian, quyền tự do kinh doanh, sự chủ động trong kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo các chuyên gia, nếu đã chọn kinh tế thị trường và kinh tế tư nhân là chủ đạo, thì chính sách, chiến lược phải lấy khu vực này làm trọng tâm. Vai trò của Nhà nước cần theo hướng mở đường, dẫn dắt và quan trọng nhất là xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi để doanh nghiệp tư nhân phát triển.

“Việc đặt hàng cho doanh nghiệp thực hiện các dự án trọng điểm phải được thực hiện trên cơ sở các tiêu chí rõ ràng, công khai và có giới hạn phạm vi cụ thể”, theo TS Nguyễn Quốc Việt, chuyên gia chính sách công, doanh nghiệp được lựa chọn phải có tiềm năng, có khả năng dẫn dắt xu hướng phát triển và tạo ra hiệu ứng lan tỏa tích cực.

“Chính sự lan tỏa này sẽ thúc đẩy tinh thần kinh doanh trong khu vực tư nhân, khơi dậy động lực phát triển bền vững cho toàn nền kinh tế”, ông Việt nhận định.

Thế giới họ đi quá xa, không thay đổi sẽ tụt hậu

Ngày nay, thế giới đang đứng trước những thay đổi căn bản mang tính thời đại, biến đổi sâu sắc về mọi mặt dưới tác động của các chuyển dịch lớn của chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, khoa học - công nghệ. Những thay đổi này đang tạo ra một môi trường quốc tế đa chiều hơn, mở ra những vận hội lớn cùng nhiều thách thức lớn cho đất nước.

Nếu không kịp thời bắt nhịp với thế giới, nhận diện và tranh thủ cơ hội để đặt đất nước vào đúng dòng chảy của thời đại trong 10 năm, 20 năm tới “nguy cơ tụt hậu sẽ hiện hữu hơn bao giờ hết”, như nhận định của Tổng Bí thư.

Khi chia sẻ thêm về việc này, Tổng Bí thư cho biết tới đây Trung ương sẽ bàn nhiều về mô hình tăng trưởng mới ở Việt Nam, vì “thế giới họ đã đi quá xa rồi”.

Dẫn chứng, ông nhắc đến việc trên thế giới đã hình thành những nhà máy, bến cảng “không đèn", hoạt động bằng robot, trí tuệ nhân tạo, tự động hoàn toàn, không còn người trực tiếp làm được suốt ngày đêm... “Chỉ tính riêng về thời gian, năng suất đã tăng gấp 3 - 4 lần”, Tổng Bí thư nêu.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh. Ảnh: H.G

Việc “xác lập mô hình tăng trưởng mới”, “đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia", theo nhận định của nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Quang Vinh là để “đổi mới chính mình”, “cải cách bản thân nền kinh tế” nhằm tạo ra năng lực có thể thu hút đầu tư chất lượng cao.

“Khi mở rộng cửa nền kinh tế, chúng ta tăng cường được sức sản xuất của nền kinh tế lên, thì mới tham gia hợp tác quốc tế được”, ông Vinh nói.

Thực tế, trong suốt chặng đường đổi mới và hội nhập quốc tế của Việt Nam, theo ông Vinh, ngoại giao kinh tế luôn là một trụ cột trung tâm. Nhìn ở bình diện chung, các trụ cột của đối ngoại bổ sung và hỗ trợ cho nhau. Nếu có quan hệ về chính trị tốt sẽ tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế.

“Phát triển kinh tế trong giai đoạn hiện nay, muốn bứt phá, việc đầu tiên là phải dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo khoa học công nghệ và những mô hình mới như chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đối ngoại phục vụ kinh tế phải nhắm vào những lĩnh vực đó thay vì khai thác nguồn lực cũ”, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, “chúng ta phải tìm ra lợi thế cạnh tranh và nâng cao khả năng hội nhập kinh tế quốc tế của mình”.

Những ưu thế về thuế, lao động rẻ, đất đai, ông Vinh cho rằng “chỉ là khởi động”, bây giờ phải đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh để tạo ra giá trị gia tăng nhiều hơn, tức là hàm lượng có lợi trên đất nước Việt Nam nhiều hơn.

Thêm nữa, bất cứ quốc gia nào mà tham gia hợp tác quốc tế đều có sức mạnh tổng hợp của mình. “Khi chúng ta đổi mới tốt trong nước, phát triển trước những khó khăn, thách thức, chúng ta có quan hệ tốt với các nước, tham gia tốt vào các diễn đàn, các tổ chức toàn cầu và có trách nhiệm với thế giới, thì việc chia sẻ về văn hóa dân tộc sẽ giúp tạo nên sức mạnh mềm của quốc gia”, theo lời ông Vinh.

Vị nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao nhấn mạnh, khi kết thúc chiến tranh, có hòa bình, Việt Nam vẫn bị bao vây, cấm vận tứ phía, nhưng chúng ta đã “phá vây trong đối ngoại”, để lại dấu ấn rất lớn. Không chỉ là bạn, Việt Nam còn là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

“Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc là câu chuyện rất lớn, là định hướng phát triển của Việt Nam từ nay cho đến khi đạt được 2 mục tiêu 100 năm vào năm 2030 và 2045 với định hướng hòa bình, phát triển, nâng cao đời sống người dân, xây dựng bộ máy quản trị hiệu quả. Và để phải phục vụ cho tất cả mục tiêu đó, đối ngoại phải nâng tầm”, ông Phạm Quang Vinh đúc kết.

Công việc trước mắt rất bộn bề, trong khi thực tiễn cuộc sống đang đòi hỏi cấp bách, nhưng chúng ta tin rằng, với truyền thống đoàn kết, kiên cường, bất khuất của dân tộc, dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng, sự nỗ lực chung sức, đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, nhất định Việt Nam sẽ vượt qua mọi khó khăn, thách thức, hoàn thành xuất sắc các mục tiêu, chỉ tiêu nhiệm vụ đã đề ra, như lời Tổng Bí Tô Lâm đã nói, “nhất định chúng ta sẽ thành công”.

Xuất khẩu hàng hóa là một điểm sáng ấn tượng của Việt Nam trong nhiều năm qua