Di tích chùa Hang trên đảo Lý Sơn. Ảnh: Ngọc Phó

Lý Sơn có bờ biển trải dài hơn 25km, chạy quanh các hòn đảo tiền tiêu giữa mênh mông sóng nước. Hòn đảo này được thiên nhiên ưu đãi, hình thành nhiều thắng cảnh tự nhiên tuyệt đẹp như: Chùa Hang, Hang Câu, Cổng Tò Vò, miệng núi lửa Giếng Tiên, Thới Lới, rặng san hô… 

Bên cạnh đó, đảo Lý Sơn còn mang tính độc đáo với nhiều di tích lịch sử, nhân văn như: Chùa Đục, Đình làng An Hải, An Vĩnh, Âm Linh Tự, Dinh Bà Thiên Y-A Na, Lăng Chánh, Lăng Tân An Vĩnh, nhà Trưng bày Hải đội Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải, Dinh Tam Tòa, Lăng cá ông Nam Hải và 24 ngôi nhà cổ hiện vẫn còn nguyên vẹn. 

Trải qua hàng trăm năm dày công tạo dựng và giữ vững bờ cõi, người dân Lý Sơn đã hình thành những lễ hội truyền thống ghi đậm dấu ấn cư dân trên đảo như: Lễ hội cầu ngư, đua thuyền truyền thống, lễ khao lề thế lính Hoàng Sa…; trở thành di sản văn hóa vật thể của cả nước. 

Đến Lý Sơn, du khách sẽ được đắm mình trong “Vương quốc tỏi”, đã được công nhận nhãn hiệu quốc gia năm 2008 và là món quà không thể thiếu trong hành trang khi rời đảo; Du khách đến Lý Sơn được thưởng thức nhiều hải sản quý hiếm, tươi sống từ biển cả...

Nhiều năm trở lại đây, lượng khách du lịch đến Lý Sơn ngày càng tăng đáng kể. Năm 2007 chỉ có hơn 2 ngàn lượt du khách, năm 2014 vượt lên 36 ngàn lượt du khách, trong đó có hơn 400 khách quốc tế, doanh thu đạt hơn 40 tỷ đồng. Năm 2015, Lý Sơn đón hơn 45 ngàn lượt khách, có 562 khách quốc tế, doanh thu lên hơn 546 tỷ đồng. 

Theo dự đoán, đến năm 2020, Lý Sơn sẽ đón hơn 80 ngàn lượt khách, có hơn 1 ngàn khách quốc tế, doanh thu sẽ đạt 1.200 tỷ đồng.

Cổng Tò Vò luôn là điểm đến hấp dẫn du khách. Ảnh: Ngọc Phó

Đầu năm 2016 đến nay, Lý Sơn đã đón hàng chục ngàn du khách ra thăm đảo, nhộn nhịp nhất là vào dịp đón năm mới và kỷ niệm 41 năm ngày thống nhất đất nước (30/4) và Quốc tế Lao động (1/5).

Với lượng du khách tăng nhanh, du lịch Lý Sơn đang trở thành một điểm tham quan hấp dẫn và kỳ thú trên bản đồ du lịch Việt Nam. Tuy vậy, Lý Sơn hiện còn nhiều việc phải làm để thu hút mạnh lượng khách du lịch đến nghỉ dưỡng.

Bà Võ Thị Thúy, cán bộ Phòng Văn hoá - Thông tin huyện Lý Sơn cho biết, du lịch Lý Sơn chưa tương xứng với tiềm năng hiện có. Đó là cơ sở hạ tầng phục vụ cho du lịch còn hạn chế. Huyện đảo đã có điện lưới quốc gia, nhưng hệ thống đường giao thông, điện chiếu sáng công cộng còn mang tính tạm bợ, chắp vá; chưa được đầu tư đồng bộ. 

Du khách đến huyện đảo chủ yếu để tham quan, nghiên cứu, tìm hiểu; chưa có sản phẩm du lịch hấp dẫn và độc đáo riêng; chưa phát huy tổng thể các loại hình như: Du lịch sinh thái, du lịch về nguồn, tâm linh... Công tác xúc tiến, kêu gọi đầu tư còn chậm, không tạo được “cú hích” để thu hút mạnh nhà đầu tư. Các dịch vụ lưu trú, ăn uống, giải khát chưa thật sự văn minh, lịch thiệp, hầu hết đội ngũ phục vụ chưa qua đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ... 

Nguồn ngân sách địa phương hằng năm cấp cho hoạt động phát triển du lịch còn khiêm tốn, không xây dựng được sản phẩm du lịch đặc trưng, độc đáo riêng. Mô hình phát triển du lịch trong cộng đồng nhân dân chưa được chú ý và phát huy rộng rãi, việc định hướng của cơ quan quản lý Nhà nước về du lịch ở địa phương chưa thật sự đồng bộ, thiếu chặt chẽ...

Tại Hội thảo quốc gia về định hướng phát triển Lý Sơn được Ban Kinh tế Trung ương và Tỉnh ủy Quảng Ngãi tổ chức tháng 10/2014, đã xác định Lý sơn là một trong những đảo tiền tiêu của Tổ quốc, có vị trí chiến lược về quốc phòng - an ninh, cần xây dựng kế hoạch phòng thủ trong mối quan hệ với hoạt động du lịch, nhằm khẳng định chủ quyền và tạo điều kiện để người dân sống trên đảo có thêm cơ hội việc làm, tăng thu nhập, góp phần tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ chủ quyền trên biển Đông.

Nhà ga Cảng Sa Kỳ tấp nập du khách. Ảnh: Ngọc Phó

UBND huyện Lý Sơn cũng đặt ra mục tiêu phát triển du lịch trở thành tâm điểm của ngành du lịch tỉnh Quảng Ngãi; trở thành ngành kinh tế quan trọng trong tổng sản phẩm của huyện đến năm 2020. Huyện sẽ đầu tư các cơ sở chế biến các mặt hàng nông sản như: Hành, tỏi, hải sản và hàng thủ công mỹ nghệ; kêu gọi đầu tư các điểm du lịch nghỉ dưỡng, thư giãn, nhằm thu hút khách và kéo dài thời lưu trú...

Song, việc quy hoạch tổng thể du lịch biển đảo Lý Sơn với diện tích 250ha, kinh phí gần 1 tỷ đồng, đã có chủ trương từ năm 2014, nhưng đến nay vẫn chưa được chủ đầu tư là Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi lập quy hoạch chi tiết. Hiện tại, các doanh nghiệp và nhân dân mới đầu tư được gần 30 cơ sở lưu trú với 395 phòng, 4 tàu cao tốc chở khách từ đất liền ra vào, 22 chiếc xe du lịch nhỏ…

Du khách lên tàu cao tốc ra vào đảo Lý Sơn. Ảnh: Ngọc Phó

Thời gian tới, để du lịch Lý Sơn phát triển mạnh và toàn diện, cần tạo môi trường thuận lợi cho các nhà đầu tư xây dựng các cơ sở lưu trú, nhà hàng, phương tiện vận chuyển. Đồng thời, khuyến khích các hộ gia đình trên đảo có đủ tiêu chuẩn, phát triển mô hình du lịch cộng đồng. 

UBND huyện Lý Sơn cũng có những kiến nghị, đề xuất như: Tạo điều kiện thuận lợi đưa du lịch biển đảo vào tuyến du lịch Đà Nẵng - Hội An - Cù Lao Chàm - Lý Sơn. Trung ương và tỉnh cần sớm hỗ trợ kinh phí để đẩy mạnh phát triển như: Phục chế bộ xương cá ông ở Lăng Tân làm điểm nhấn cho du lịch trên toàn đảo; chống xuống cấp các di tích lịch sử - văn hóa trong Dự án Bảo tồn di tích quốc gia và Dự án Sản xuất tỏi đen Lý Sơn…

                                                                                                            Ngọc Phó