Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu. Ảnh: TN

Sáng ngày 13/7, Ủy ban Thường vụ (UBTV) QH cho ý kiến một số vấn đề lớn về Dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).

Đánh thuế có nhiều yếu tố phù hợp

Giải trình tại phiên họp, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho hay, xung quanh xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc có khoảng 6 phương án.

Thông qua con đường tố tụng hình sự, tố tụng dân sự, xử phạt vi phạm hành chính, hành chính - tư pháp, xử lý kinh tế - thu thuế thu nhập cá nhân và cuối cùng là thực hiện như luật hiện hành.

“Cơ quan chủ trì soạn thảo nguyên cứu rất kỹ, định dạng chỉ có 6 phương án đó thôi. Sau khi trao đổi, hội thảo, xin ý kiến, cuối cùng thấy phương án thu thuế có nhiều yếu tố phù hợp, áp dụng được với Việt Nam nên đi sâu vào phương án này”, Tổng Thanh tra cho hay.

Theo Tổng Thanh tra, cần quan tâm đến loại tài sản, thu nhập, Nhà nước không chứng minh được do vi phạm pháp luật mà có, không chứng minh được thuộc sở hữu của Nhà nước. Còn người có nghĩa vụ kê khai dù đã giải trình nhưng so với các khoản tài sản, thu nhập hợp pháp, thu nhập thường xuyên và không thường xuyên thấy không hợp lý.

“Loại này rất khó xử lý. Xử hình sự không được, dân sự cũng khó, hành chính cũng không xong. Nếu xử theo con đường hành chính - tư pháp thì phải có pháp lệnh. Trong tình trạng như thế, cơ quan soạn thảo đề xuất phương án thu thuế và được Chính phủ đồng ý”, ông Lê Minh Khái nói.

Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái. Ảnh: TN

Tổng Thanh tra nhấn mạnh, Nhà nước và người có nghĩa vụ kê khai đều không nói được tài sản đó là của mình thì xem như là một khoản thu nhập vãng lai chưa được kê khai và phải nộp thuế.

“Kể cả thu thuế rồi, cũng không loại trừ trách nhiệm hình sự và tịch thu tài sản, thu nhập đối với người có nghĩa vụ kê khai, nếu như các cơ quan Nhà nước chứng minh được tài sản, thu nhập đó là do vi phạm pháp luật, do phạm tội mà có”, ông Lê Minh Khái nhấn mạnh.

Còn vì sao chọn mức thuế suất 45%, thừa nhận đây là vấn đề nhiều ĐBQH rất quan tâm, Tổng Thanh tra giải thích, lựa chọn mức bình quân này vì anh đã có khoản thu nhập từ quá khứ để hình thành tài sản, thu nhập ở hiện tại. Do đó, phải chịu 1 mức thuế suất chưa nộp trước đó mà đúng ra phải nộp và chịu thêm 1 khoản phạt.

“Tính đi tính lại thì mức thuế suất khoảng 40-45%. Nếu được UBTVQH chấp nhận thì tiếp tục hoàn thiện theo hướng này”, Tổng Thanh tra nói.

Có thêm phương án ĐBQH đề xuất

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, việc xử lý tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc còn nhiều ý kiến khác nhau.

Nhiều ĐBQH tán thành với phương án thu thuế thu nhập cá nhân (phương án 1). Một số ý kiến tán thành phương án xử phạt hành chính (phương án 2).

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: quochoi.vn

Ngoài 2 phương án mà Chính phủ trình xin ý kiến, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, còn phương án khác do ĐBQH đề xuất.

Phương án này đề nghị quy định cụ thể hơn theo hướng: tài sản, thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc sau khi có kết luận phải phân biệt rõ: nếu tài sản, thu nhập có dấu hiệu do phạm tội, vi phạm pháp luật mà có, tài sản, thu nhập chưa nộp thuế thì xử lý như phương án 1. Riêng tài sản, thu nhập tuy người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc nhưng nếu không thuộc một trong các trường hợp nêu trên thì vẫn thuộc về người có nghĩa vụ kê khai; do đó, không cần phải sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Qua cân nhắc kỹ lưỡng ưu, nhược điểm của từng phương án và tiếp thu ý kiến của nhiều ĐBQH, Ủy ban Tư pháp và cơ quan trình dự án thấy rằng, phương án xử phạt hành chính có nhiều yếu tố bất hợp lý nên đề nghị không lựa chọn.

“Ủy ban Tư pháp và cơ quan trình dự án thống nhất chọn phương án thu thuế thu nhập cá nhân. Đây là phương án có nhiều yếu tố hợp lý, đáp ứng được các yêu cầu về phòng, chống tham nhũng, phù hợp với điều kiện của nước ta hiện nay và có tính khả thi nhất”, bà Lê Thị Nga báo cáo.

Theo đó, ngoài các quy định về xử lý đối với tài sản, thu nhập có dấu hiệu do phạm tội, do vi phạm pháp luật mà có thì đối với tài sản, thu nhập mà người có nghĩa vụ kê khai không giải trình được hợp lý về nguồn gốc và cơ quan có thẩm quyền cũng chưa chứng minh được do phạm tội, vi phạm pháp luật mà có thì:

Phương án 1: Cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập chuyển vụ việc sang cơ quan quản lý thuế có thẩm quyền để thu thuế thu nhập cá nhân; đồng thời sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân để bổ sung thu nhập chịu thuế và thuế suất.

Phương án 2: Chuyển vụ việc sang cơ quan quản lý thuế có thẩm quyền để phân loại, tài sản, thu nhập nào chứng minh được thuộc diện chịu thuế thì yêu cầu nộp thuế; các tài sản, thu nhập khác vẫn thuộc về người có nghĩa vụ kê khai.

Tuy nhiên, do còn nhiều ý kiến ĐBQH khác nhau, Ủy ban Tư pháp và cơ quan trình dự án đề nghị UBTVQH báo cáo cấp có thẩm quyền và xin ý kiến ĐBQH bằng phiếu về 2 phương án: Phương án thu thuế thu nhập cá nhân và Phương án do ĐBQH đề xuất.

Hương Giang