Tổng Thanh tra Lê Minh Khái

Chiều ngày 7/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về các báo cáo công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2017 của Chính phủ, TAND Tối cao, Viện trưởng Viện KSND Tối cao. Nội dung này lần đầu tiên được truyền hình trực tiếp.

Đoàn đông người tăng hơn 10%

Trình bày báo cáo của Chính phủ, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái cho hay, với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, tình hình khiếu nại, tố cáo của công dân năm 2017 có giảm so với năm trước.

Thể hiện ở các tiêu chí: số lượt công dân đến các cơ quan hành chính Nhà nước để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh giảm 8,5%; tổng số đơn khiếu nại, tố cáo giảm 8,9%; tổng số vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của các cơ quan hành chính Nhà nước giảm 14,8%. 

Hơn 1/4 khiếu nại, tố cáo là đúng hoặc đúng một phần

Theo Tổng Thanh tra nguyên nhân xảy ra khiếu nại, tố cáo là do, một số cơ chế, chính sách pháp luật chưa được hoàn thiện, thiếu đồng bộ; công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý nhà nước ở một số địa phương còn nhiều tồn tại, yếu kém, nhất là trong công tác quản lý, sử dụng đất đai.

“Có những vụ việc xuất phát từ trình độ, năng lực, ý thức trách nhiệm của cán bộ, công chức còn hạn chế, thậm chí có hành vi vi phạm pháp luật, vụ lợi cá nhân, thiếu khách quan, công tâm trong thực thi công vụ làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, tổ chức”, báo cáo nêu rõ.

Tỷ lệ lỗi trong các quyết định, hành vi hành chính bị khiếu nại, tố cáo khá cao, hơn 1/4 khiếu nại, tố cáo đã phân tích kết quả giải quyết được công nhận là đúng toàn bộ, hoặc đúng một phần. Ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận người khiếu nại còn hạn chế…

Nhất trí với đánh giá của Chính phủ, nhưng cơ quan thẩm tra - Ủy ban Pháp luật cho rằng, cần đánh giá kỹ hơn nguyên nhân để đưa ra được các giải pháp khắc phục có hiệu quả và có tính khả thi hơn.

Theo Ủy ban Pháp luật, nguyên nhân chủ yếu của tình hình khiếu nại, tố cáo vẫn là những bất cập của công tác quản lý nhà nước; một số chính sách, pháp luật chưa phù hợp với thực tiễn, thiếu tính ổn định; chưa bảo đảm hài hòa lợi ích của người dân, nhà nước, doanh nghiệp trong thực hiện chính sách, pháp luật về đất đai, môi trường, khoáng sản, đầu tư các dự án trong lĩnh vực giao thông theo hình thức BOT…

“Lãnh đạo và cán bộ có thẩm quyền ở một số cơ quan còn né tránh, chưa làm hết trách nhiệm trong công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là từ cơ sở; việc xử lý vi phạm trong lĩnh vực khiếu nại, tố cáo cũng chưa nghiêm, chưa kịp thời”, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định nêu.

Song, tình hình khiếu nại, tố cáo vẫn diễn biến phức tạp và gay gắt. So với năm 2016, số đoàn đông người tăng 10,2%.

“Đáng chú ý, là một số thế lực đã lợi dụng tình hình khiếu nại, tố cáo để lôi kéo, kích động công dân tụ tập đông người hoặc có hành vi quá khích làm ảnh hưởng đến an ninh, trật tự và tác động tiêu cực vào tâm lý của cán bộ, nhân dân”, Tổng Thanh tra nói.

Trước tình hình khiếu nại, tố cáo đông người diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến an ninh trật tự, nhất là sau khi xảy ra vụ việc ở xã Đồng Tâm (Mỹ Đức, TP Hà Nội), Thanh tra Chính phủ đã phối hợp với các bộ, ngành, địa phương lập danh sách 463 vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, phức tạp, phân loại, xác định rõ thẩm quyền để tham mưu Thủ tướng chỉ đạo giải quyết dứt điểm.

Có biểu hiện né tránh, đùn đẩy trách nhiệm

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo vẫn còn những tồn tại, hạn chế.

“Trách nhiệm của thủ trưởng cơ quan hành chính tại một số nơi chưa cao; đội ngũ cán bộ công chức làm nhiệm vụ này còn hạn chế cả về năng lực và ý thức trách nhiệm. Một số địa phương có biểu hiện né tránh, đùn đẩy trách nhiệm”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Ở địa phương, nhất là cấp cơ sở vẫn còn nhiều vụ việc giải quyết chậm, chất lượng hạn chế, sai sót trình tự, thủ tục, chỉ chú trọng giải quyết hết thẩm quyền mà chưa quan tâm đến giải quyết dứt điểm vụ việc.

Hơn nữa, một số địa phương giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, tồn đọng ban đầu triển khai tốt, nhưng sau thực hiện chậm, thiếu kiên trì, quyết tâm chưa cao; chưa có giải pháp hữu hiệu đối với người khiếu nại cố chấp, cố tình đeo bám, nghe theo các thế lực khác xúi giục, kích động, tập trung đông người, gây mất an ninh trật tự.

“Việc thực hiện các quyết định giải quyết khiếu nại, kết luận nội dung tố cáo đã có hiệu lực pháp luật tại một số địa phương chưa nghiêm túc, triệt để”, Tổng Thanh tra cho hay.

Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo hiệu quả lại chưa cao….

Khiếu nại, tố cáo sẽ còn diễn biến phức tạp

Theo đánh giá của Chính phủ, năm 2018, tình hình khiếu nại, tố cáo sẽ còn diễn biến phức tạp, xảy ra ở những địa phương có sai phạm, sơ hở, yếu kém trong quản lý nhà nước, nhất là trong các lĩnh vực như quản lý, sử dụng đất đai, môi trường, nông nghiệp, đầu tư xây dựng… và không thực hiện tốt công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Để nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, theo Tổng Thanh tra, thời gian tới, Chính phủ sẽ đề cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, của thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước các cấp.

Các bộ, ngành phải thường xuyên theo dõi, đánh giá việc thực hiện pháp luật, nhất là các quy định liên quan trực tiếp đến quyền lợi của người dân và doanh nghiệp.

Thanh tra Chính phủ sẽ tiếp tục tham mưu hoàn thiện Dự thảo Luật Tố cáo (sửa đổi); chủ trì tổng kết, đánh giá việc thi hành Luật Tiếp công dân; kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoàn thiện pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo

Cùng với đó, chấn chỉnh những tồn tại, yếu kém trong công tác quản lý Nhà nước; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức.

“Tăng cường thanh tra trách nhiệm của thủ trưởng trong việc tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, tập trung ở địa bàn, lĩnh vực phát sinh nhiều khiếu nại, tố cáo phức tạp”, người đứng đầu ngành Thanh tra cho biết.

Chính phủ cũng sẽ tăng cường kỷ luật, kỷ cương, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm pháp luật về khiếu nại, tố cáo, các trường hợp kích động, lôi kéo công dân khiếu kiện đông người hoặc lợi dụng khiếu kiện để gây rối…

- Năm 2017, các cơ quan hành chính Nhà nước tiếp 352.102 lượt công dân đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, với 220.015 vụ việc, có 4.621 đoàn đông người.

- Các cơ quan hành chính Nhà nước đã giải quyết 26.120/31.142 vụ việc khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền, đạt tỷ lệ 83,9%.

Qua giải quyết khiếu nại, tố cáo đã kiến nghị thu hồi cho Nhà nước, trả lại cho tập thể, cá nhân 54,2 tỷ đồng, 32,7 ha đất; bảo vệ quyền lợi cho 1.634 tập thể, cá nhân; kiến nghị xử lý vi phạm hành chính 416 người (đã xử lý 297 người), chuyển cơ quan điều tra 12 vụ, 6 đối tượng.

- Thanh tra Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương tiến hành 1.645 cuộc thanh tra, kiểm tra trách nhiệm thực hiện pháp luật về khiếu nại, tố cáo tại 2.779 cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Qua thanh tra phát hiện 544 đơn vị có vi phạm, kiến nghị kiểm điểm rút kinh nghiệm 455 tổ chức, 568 cá nhân; xử lý hành chính 14 tổ chức, 17 cá nhân.

Thảo Nguyên