Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: P.Thắng

Tiếp tục chương trình kỳ họp 5, Quốc hội thảo luận tại tổ Dự án Luật Tài nguyên nước (sửa đổi) chiều ngày 5/6.

Nước là tài sản “càng ngày càng có giá trị”

Nêu ý kiến, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho rằng lần sửa đổi luật lần này cần có một tư duy mới, bởi quản lý tài nguyên nước không chỉ là một ngành mà còn là đa ngành, tổng hợp.

So với thế giới, Việt Nam có tài nguyên nước nhiều, phong phú nhưng phân bố không đều về lãnh thổ và không đều về mặt thời gian. Ông Định dẫn chứng, mùa mưa ở Khánh Hòa thì quá nhiều nước, thừa tới 3 tỷ m3, nhưng đến mùa hạn lại thiếu gần 800 triệu m3.

Nhấn mạnh “nước không phải trời cho không, mà là một thứ tài sản rất có giá trị và càng ngày càng có giá trị”, ông Định cho rằng cần đặt ra trách nhiệm của Nhà nước trong điều tiết nước giống như điều tiết điện.

“Nước là hàng hòa mà đã là hàng hóa thì phải trả tiền. Tài nguyên nước là một ngành kinh tế thu lãi lớn”, theo quan điểm của Phó Chủ tịch Quốc hội.

Phó trưởng Ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên thì đề nghị rà soát kỹ các quy định có liên quan đến khoản thuế, phí, lệ phí hiện hành, nhằm vừa có nguồn thu, vừa tạo nguồn lực để thực hiện hoạt động quản trị tài nguyên nước từ ngân sách Nhà nước.

Bà ủng hộ quy định xã hội hóa ngành nước để “nước có giá” chứ không còn “rẻ như cho”, từ đó khuyến khích sử dụng nước có trách nhiệm, tiết kiệm, hiệu quả.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Đặng Quốc Khánh. Ảnh: Đ.X

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh cũng nêu quan điểm, nước là hàng hóa, tài sản quý giá của đất nước nên phải bảo vệ và sử dụng, điều tiết một cách hài hòa, hợp lý.

“Mưa mà chúng ta không có các công trình thủy lợi thì không giữ được, để nước chảy ra biển hết, nhưng nắng lên lại không có nước để dùng”, ông Khánh lo ngại.

Ô nhiễm nguồn nước làm hạn chế sự phát triển bền vững

Vấn đề ô nhiễm nguồn nước cũng khiến đại biểu lo lắng. Phó trưởng Ban Công tác đại biểu Tạ Thị Yên dẫn nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới cho thấy, nếu không có hành động can thiệp để ngăn chặn các mối đe dọa này, từ năm 2035, nền kinh tế Việt Nam có thể bị tổn thất khoảng 6% GDP mỗi năm.

“Mức độ ô nhiễm cao còn hạn chế sự phát triển bền vững và tương lai của các ngành công nghiệp, nông nghiệp. Việt Nam sẽ tiêu tốn khoảng 12,4-18,6 triệu USD mỗi ngày cho chi phí xử lý ô nhiễm vào năm 2030 nếu không có các biện pháp xử lý kịp thời”, theo đại biểu Yên.

Do đó, bà cho rằng việc quy định đồng bộ với một số luật chuyên ngành về quy hoạch, bảo vệ môi trường, đầu tư… là rất quan trọng để đảm bảo nguồn nước khai thác, phòng chống suy thoái, cạn kiệt, ô nhiễm nguồn nước,

Với 2 siêu đô thị là Hà Nội và TPHCM, bà Yên nêu thực tế hầu hết con sông, kênh rạch đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, nhất là ở các vùng tập trung đông dân cư và các khu, cụm công nghiệp.

Dù đã có nhiều công trình, dự án được nghiên cứu, đề xuất để giải quyết, nhưng đến nay đều chậm thực hiện, gây bức xúc lớn trong nhân dân, ảnh hưởng đến môi trường sống, đầu tư, phát triển kinh doanh, du lịch…

Từ thực tế, bà Yên đề xuất thiết kế một nội dung để quy định về vấn đề tài nguyên nước ở các đô thị lớn.

Ứng dụng công nghệ để tái sử dụng các nguồn nước

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan nhìn nhận đảm bảo tài nguyên, an ninh nguồn nước rất quan trọng khi xây dựng dự thảo luật này.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan. Ảnh: P.Thắng

Theo ông, 2/3 nguồn nước của Việt Nam là ngoại sinh, nước nội sinh rất ít và phải chịu nhiều biến động. “Chúng ta tác động ra bên ngoài lãnh thổ và từ bên ngoài tác động lại vào chúng ta rất lớn, thường xuyên”, ông Hoan nói.

Dẫn bài học kinh nghiệm từ các quốc gia khác, Bộ trưởng Nông nghiệp cho biết một số nước đã biến nước biển thành nước ngọt, hay tái tạo lại để sử dụng, như Israel “một giọt nước sử dụng 3 lần”.

Từ đó, Bộ trưởng Hoan đề nghị dự thảo luật cần chú ý đến công nghệ về nước.

“Thế kỷ này thế kỷ khô hạn. Trước yêu cầu đó, người ta bắt đầu phát kiến ra những công nghệ xử lý nước thải, lọc nước biển để chủ động tạo ra nguồn nước ngọt”, ông Hoan nêu ý kiến.

Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng lưu ý, trong quá trình sử dụng nước hiện còn chưa hiệu quả. Vì vậy, phải làm sao để sử dụng nước có hiệu quả, nhất là giai đoạn biến đổi khí hậu tác động rất lớn tới nước ta.

Một vấn đề khác đặt ra, theo Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh, là kiểm soát, phục hồi nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm. Nếu tái sử dụng được nguồn này sẽ góp phần hiệu quả vào giảm thiểu ô nhiễm, tiết kiệm nguồn nước.