“Kỳ họp lần này là lịch sử của lịch sử, nhiều vấn đề rất quan trọng cho sự phát triển của đất nước”, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh tại hội nghị giữa Ban Thường vụ Đảng uỷ Quốc hội với Tổ trưởng Tổ đảng - Trưởng Đoàn, Phó Trưởng Đoàn phụ trách Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, TP trực thuộc Trung ương về kỳ họp thứ 9 chiều 4/5.

Theo Chủ tịch Quốc hội, chưa bao giờ chúng ta làm cách mạng về tinh gọn bộ máy lớn như thế.

“Giai đoạn một chúng ta sáp nhập các cơ quan của Đảng, cơ quan của Quốc hội, cơ quan Chính phủ, ở các địa phương. Nhưng giai đoạn hai này là giai đoạn cực kỳ khó khăn, không đơn giản. Đòi hỏi chúng ta phải lãnh đạo cả về chính trị, tư tưởng, để thực hiện cuộc cách mạng thành công, thần tốc”, ông Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

Bàn công việc hết sức hệ trọng trong ngày làm việc đầu tiên

Kỳ họp 9 được tổ chức thành 2 đợt: đợt 1 từ 5/5 đến ngày 29/5; đợt 2 từ 11/6 và dự kiến bế mạc chậm nhất vào ngày 30/6. Trong thời gian nghị sự, Quốc hội sẽ bàn về những quyết sách lịch sử trong giai đoạn cách mạng mới của nước ta, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Các đại biểu tại kỳ họp Quốc hội. Ảnh: P.Thắng

Quốc hội sẽ xem xét, quyết định 54 nội dung về công tác lập hiến, lập pháp, gồm 3 nghị quyết về công tác lập hiến và 51 luật, nghị quyết thuộc công tác lập pháp; 14 nhóm nội dung về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, giám sát và các vấn đề quan trọng khác.

Trong ngày khai mạc, trước khi họp phiên trù bị, các đại biểu Quốc hội sẽ đặt vòng hoa và vào Lăng viếng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Sau khi Chủ tịch Quốc hội phát biểu khai mạc, Quốc hội thảo luận và biểu quyết thông qua chương trình kỳ họp thứ 9.

Một trong những nội dung quan trọng của kỳ họp này là sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013. Đây là công việc hết sức hệ trọng, khối lượng công việc cần triển khai rất lớn, có nhiều đổi mới trong cách làm, nhưng thời gian thực hiện không nhiều và phải hết sức khẩn trương, bảo đảm hoàn thành trước ngày 30/6, có hiệu lực từ ngày 01/7.

Theo chương trình nghị sự dự kiến, ngay trong ngày làm việc đầu tiên, Quốc hội sẽ nghe tờ trình đề nghị xem xét, quyết định việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Tờ trình về việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Nội dung này được thảo luận ở tổ sau đó, và tiếp tục thảo luận ở hội trường chiều cùng ngày.

Sau khi đại diện Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu, Quốc hội tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; Nghị quyết của Quốc hội về việc thành lập Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013

Sửa Hiến pháp để thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp

Để chuẩn bị cho công việc hệ trọng này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã gửi tới các đại biểu Quốc hội báo cáo rà soát, đánh giá việc thực hiện một số quy định của Hiến pháp 2013 về tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Tại báo cáo này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhấn mạnh việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 2013 nhằm quán triệt tinh thần các Nghị quyết của Đảng về đổi mới tổ chức bộ máy hệ thống chính trị, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN.

Với Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất sửa đổi, bổ sung các điều của Hiến pháp 2013 theo hướng sửa đổi, bổ sung Điều 9 quy định bao quát, toàn diện hơn về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên theo mô hình tổ chức mới sau khi sắp xếp.

Đồng thời khẳng định MTTQ Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhân dân.

Điều 9 Hiến pháp 2013 cũng dự kiến được sửa đổi, bổ sung theo hướng quy định khái quát các tổ chức chính trị - xã hội (Công đoàn, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Hội Cựu chiến binh) là các tổ chức chính trị - xã hội trực thuộc MTTQ Việt Nam, hoạt động thống nhất trong MTTQ Việt Nam nhưng vẫn giữ tính độc lập tương đối.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng dự kiến sửa đổi, bổ sung Điều 10 để thống nhất với Điều 9; sửa đổi, bổ sung Điều 84 theo hướng không tiếp tục quy định các cơ quan trung ương của tổ chức thành viên của Mặt trận có quyền trình dự án luật, pháp lệnh.

Với chính quyền địa phương, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị sửa đổi, bổ sung Điều 110 theo hướng không quy định chi tiết hệ thống đơn vị hành chính với tên của từng loại đơn vị theo 3 cấp mà chỉ quy định khái quát 2 cấp: tỉnh, TP trực thuộc Trung ương và các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương sẽ quy định cụ thể các đơn vị hành chính dưới cấp tỉnh (xã, phường, đặc khu), để đáp ứng yêu cầu thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và bảo đảm tính ổn định lâu dài của Hiến pháp.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề xuất sửa đổi, bổ sung một số nội dung mang tính kỹ thuật tại các điều 111, 112, 114, 115 theo hướng không sử dụng thuật ngữ “cấp chính quyền địa phương” để thể hiện tính thống nhất mô hình (gồm HĐND và UBND), tránh nhầm lẫn; chỉnh lý quy định phù hợp mô hình tổ chức mới.

Cùng với đó, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền giữa cơ quan nhà nước ở Trung ương với địa phương, tạo sự chủ động cho chính quyền địa phương theo nguyên tắc “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”.

Cơ quan thường trực của Quốc hội cũng đề xuất bổ sung quy định chuyển tiếp để đảm bảo chính quyền địa phương hoạt động thông suốt, phù hợp lộ trình sắp xếp.