Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh

Quốc hội tiếp tục dành trọn ngày hôm nay (1/11) thảo luận ở hội trường về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước; kế hoạch tài chính giai đoạn 2018 - 2020.

Giải trình về xử lý 12 dự án thua lỗ nghìn tỷ “đắp chiếu” của ngành Công thương, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh khẳng định, "các công việc liên quan đang đi đúng tiến trình".

Theo ông, việc xử lý 12 dự án rất phức tạp vì trải qua nhiều thời kỳ và giai đoạn khác nhau, xuất phát từ cả nguyên nhân chủ quan và khách quan. Cho nên, cần phải đánh giá đồng bộ các vấn đề tồn tại, vướng mắc và tìm cách giải quyết.

Giai đoạn 2016-2017, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo, thành lập các đoàn đánh giá từng dự án cụ thể, ban hành chính sách cụ thể với từng dự án. Cùng với đó, giải quyết triệt để vi phạm của các tổ chức, cá nhân.

“Quan trọng là từ việc xử lý những dự án này, rút kinh nghiệm để ngăn chặn, không phát sinh dự án thua lỗ mới”, Bộ trưởng nói.

Người đứng đầu ngành Công thương cho hay, trong năm 2017, sẽ hoàn thành giai đoạn chuẩn bị trong việc đánh giá, rà soát và biện pháp cụ thể từng dự án. Năm 2018, tập trung giải quyết cơ bản. Đến năm 2020 giải quyết triệt để 12 đại dự án thua lỗ.

Hiện tại, trong 12 dự án, có 4 dự án phân bón đã khôi phục và từng bước tiếp cận thị trường. 3 dự án lĩnh vực xăng sinh học đang khởi động lại và năm 2018 sẽ sản xuất thương mại. Với dự án Thép Thái Nguyên, Thép Việt Trung sẽ từng bước rút vốn Nhà nước và giải quyết các vấn đề tồn đọng…

Buôn lậu nhờn do chế tài chưa đủ mạnh

Làm rõ những vấn đề liên quan đến quản lý thị trường như Đại biểu (ĐB) Nguyễn Sỹ Cương và nhiều ĐB khác đề cập đến, Bộ trưởng Công thương Trần Tuấn Anh cho hay, trong các hoạt động buộn lậu, gian lận thương mại cũng như vi phạm pháp luật, không chỉ thuốc lá là mặt hàng “nóng” mà còn có hàng loạt các mặt hàng khác có yếu tố lợi nhuận cao cũng tiếp tục là điểm nóng.

“Thuốc lá không chỉ có ở Long An, An Giang mà còn có cả Tây Ninh, thậm chí Quảng Ninh, Hải Phòng và nhiều địa bàn khác. Cũng như mặt hàng đường, phân bón… đều là đối tượng của hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại”, Bộ trưởng nói.

Thời gian qua, Ban Chỉ đạo 389 cũng như chỉ đạo trực tiếp của Chính phủ, đã có hàng loạt biện pháp khắc phục  tồn tại và qua rất nhiều kỳ tổng kết, sơ kết đã có đánh giá.

Theo người đứng đầu ngành Công thương, khuôn khổ pháp luật và các cơ chế chính sách của chúng ta hiện chưa đủ mạnh.

“Đặc biệt, trong các điều luật của các Bộ luật cũng như các văn bản hướng dẫn, chế tài các hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại chưa đủ mạnh, dẫn đến hiện tượng nhờn pháp luật. Vì mục đích và lợi nhuận cao trong hoạt động buôn lậu nên các đối tượng buôn lậu tiếp tục cấu kết và tổ chức buôn lậu tinh vi, có hệ thống, không còn giới hạn trong phạm vi địa lý của một địa phương”.

Trong khi đó, việc phối hợp giữa các lực lượng liên ngành từ công an cho đến biên phòng, hải quan, quản lý thị trường, nhất là ở các địa phương “điểm nóng” còn chưa chặt chẽ, thường xuyên dẫn đến hiệu quả, hiệu lực đều tranh còn yếu.

“Như ĐB Sỹ Cương đã nêu nhiều thời gian không thấy bóng dáng lực lượng chuyên ngành, lực lượng liên ngành trong phòng, chống buôn lậu là một thực tế”, ông Tuấn Anh thừa nhận.

Thêm vào đó, còn có sự “đứt khúc, phân khúc” trong chỉ đạo điều hành của các lực lượng chống buôn lậu, trong đó có lực lượng quản lý thị trường.

Buôn lậu từ 1.500 điếu thuốc lá trở lên sẽ bị xử hình sự

“Với mặt hàng thuốc lá, nếu chỉ đấu tranh ở những điểm buôn lẻ, bán lẻ thì không ăn thua vì tổ chức buôn lậu trở thành hệ thống rất lớn, rất tinh vi, bao gồm cả lực lượng ngoài biên giới, vận chuyển, đến phân phối bán lẻ trong nước”,  ông Tuấn Anh nhấn mạnh.

Nhưng theo tư lệnh ngành Công thương, việc đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá và thiêu thụ thuốc lá lậu đã giảm hẳn, đặc biệt là ở những TP lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Long An, An Giang…

Thời gian tới, có 3 nhiệm vụ được đặt ra, trong đó, có việc tăng cường phối hợp, phát truy trách nhiệm của các lực lượng chống buôn lậu; tiếp tục xem xét hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, đặc biệt là chế tài xử lý hành vi buôn lậu.

Ông Tuấn Anh cho hay, kỳ họp trước còn chưa có điều khoản xem xét xử lý hình sự đối với hành vi buôn lậu thuốc lá điếu. Tại kỳ họp vừa rồi (kỳ họp 3) Quốc hội đã thông qua Bộ Luật Hình sự, trong đó quy định xử hình sự tội buôn lậu từ 1.500 điếu thuốc lá trở lên - đây là cơ sở rất quan trọng.

“Cần có quan điểm đồng bộ, thống nhất các biện pháp nghiêm khắc, chế tài xử lý”, Bộ trưởng dẫn ví dụ câu chuyện không chấp nhận tái xuất thuốc lá lậu vì lợi ích mang lại không bao nhiêu nhưng nguy cơ rất lớn.

Bộ trưởng cũng đề nghị, cho phép thành lập Tổng cục Quản lý thị trường theo ngành dọc, nâng cao phẩm chất, cũng như yêu cầu của cán bộ quản lý thị trường trong thực hiện chống gian lận.

Trước đó, phản ánh tình trạng nhức nhối trong buôn lậu thuốc lá, ĐB Nguyễn Sỹ Cương (tỉnh Ninh Thuận) đem vào hội trường Quốc hội một túi lớn đựng thuốc lá. Ông giơ cao túi thuốc lá và cho biết đã dễ dàng mua được mà không gặp bất cứ trở ngại nào sau 3 ngày thị sát thuốc lá lậu ở Long An.

"Tôi chỉ mong một lần được gặp lực lượng chức năng đi kiểm tra, kiểm soát trong 3 ngày nhưng đáng tiếc là không gặp. Cần tăng cường chống tiêu cực vì buôn lậu thuốc lá sẽ còn gia tăng, đặc biệt là khi sắp đến Tết", ĐB Nguyễn Sỹ Cương nói.

Đáp lại vấn đề này, ĐB Mai Thị Ánh Tuyết (nguyên Giám đốc Sở Công thương tỉnh An Giang) cho rằng, phản ánh của ĐB Cương chỉ mang tính nhất thời ở một thời điểm. Theo bà, các lực lượng chống buôn lậu của tỉnh vẫn đang kiểm soát, kiểm tra ngày đêm.

Thậm chí, theo ĐB Phan Thị Mỹ Dung (tỉnh Long An), có cán bộ quản lý thị trường quyết tâm truy đuổi, bắt buôn lậu đường thủy và bị hành hung khiến anh tử vong.

Thảo Nguyên