TS Nguyễn Sĩ Dũng, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội. Ảnh: Đ.X

Diễn đàn Kinh tế Việt Nam qua nửa nhiệm kỳ Đại hội XIII của Đảng được Ban Tuyên giáo Trung ương, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Học viện Chính trị Quốc gia, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật và Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam phối hợp tổ chức, ngày 12/12.

Chống tham nhũng, phải đảm bảo an toàn pháp lý cho bộ máy

Nêu ý kiến, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Sĩ Dũng nhận định, so với các nước xung quanh, kinh tế của Việt Nam có những tiến đáng ghi nhận. Kinh tế vĩ mô ổn định, tăng trưởng phát triển dù chậm hơn tốc độ đề ra nhưng vẫn ở mức tương đối.

Đặc biệt, Việt Nam không chỉ có ngoại giao vaccine mà ngoại giao kinh tế rất giỏi, tạo điều kiện hợp tác với tất cả các nước. “Đó là điều chưa từng có”, ông Dũng nói.

Đề cập đến việc ông Jensen Huang, CEO Tập đoàn Nvidia vừa đến Hà Nội, ông Dũng cho rằng việc này đánh dấu định hướng ngoại giao kinh tế chuyển sang chất lượng cao hơn, như hợp tác làm chip bán dẫn.

Song theo ông Dũng, Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức đặt ra. Đầu tiên, là phải chịu ảnh hưởng lớn từ nền kinh tế thế giới vì Việt Nam là nền kinh tế mới. Đặc biệt, lĩnh vực dệt may, da dày bị ảnh hưởng nhiều khi số lượng người mất việc lớn, khiến đời sống người lao động khó khăn.

“Những ngành Dệt may, da giày tạo nhiều công ăn việc làm, mang lại đời sống tốt hơn, khá giả hơn cho hàng triệu lao động, sắp tới sẽ rất khó khăn”, ông Dũng dự báo.

Vì vậy, theo ông Dũng, tới đây phải làm sao để tăng khả năng chống chịu của kinh tế Việt Nam, coi đây là một phần của chính sách, tránh hoàn toàn phụ thuộc vào nước ngoài.

Đi cùng với đó, cần cân đối lại định hướng xuất khẩu. Ông Dũng phân tích, nền kinh tế Việt Nam có tới 70% là xuất khẩu, và thực tế, Việt Nam đang phụ thuộc nhiều vào thị trường thế giới. Cho nên, nếu không có chính sách khai thác cân bằng với trong nước, sẽ luôn luôn rủi ro.

“Xuất khẩu ra thị trường thế giới vẫn là định hướng nên giữ, nhưng rõ ràng cần chiến lược để thúc đẩy khai thác thị trường nội địa, bởi đây là thị trường rất quan trọng, lớn với trăm triệu dân”, ông Dũng nói.

Vấn đề nữa được nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đề cập đến là chính sách thuế.

Theo ông, so với thế giới, chính sách thuế của chúng ta cao hơn, điển hình như thuế thu nhập doanh nghiệp. Điều này khiến doanh nghiệp phải tìm nơi đầu tư ở những nơi có thuế thấp hơn, và đó cũng là câu trả lời cho vấn đề: Vì sao doanh nghiệp Việt Nam lại sang Singapore khởi nghiệp?

Đặc biệt nhấn mạnh đến việc hoàn thiện thể chế, TS Nguyễn Sĩ Dũng lưu ý chống tham nhũng nhưng phải đảm bảo an toàn pháp lý cho bộ máy, đây là vấn đề rất quan trọng. Bởi, Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản là các nước Đông Bắc Á, bộ máy Nhà nước có vai trò rất quan trọng trong phát triển kinh tế, khác với các nước châu Âu.

“Nếu bộ máy Nhà nước sợ đến mức không dám làm gì, kinh tế Việt Nam sẽ vô cùng khốn đốn. Vì vậy, phải đảm bảo an toàn cho bộ máy. Cái gì đúng, thủ tục đúng thì làm, không nên chính trị hóa những chuyện liên quan đến nền công vụ”, ông Dũng nói.

Thay đổi cách tiếp cận để định hình chiến lược 

Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Phan Đức Hiếu nhìn nhận, một số chỉ tiêu kinh tế - xã hội thấp hơn kỳ vọng. Nhưng ngoài con số “cân đo đong đếm được” cũng cần tính tới các chính sách, nguồn lực Nhà nước hỗ trợ người dân, doanh nghiệp.

“Đây là nỗ lực rất lớn trong bối cảnh khó khăn chung”, ông Hiếu nói.

PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Khoa học, Viện Kinh tế Việt Nam cũng đánh giá, giữa thế giới bất ổn như 3 năm gần đây, Việt Nam vẫn tăng trưởng, kinh tế vi mô ổn định, là một thành công.

“Trong bối cảnh sóng gió và biến động kinh khủng như vậy, bên cạnh việc kiên định những cái “bất biến”, Việt Nam vẫn có những cái “ứng vạn biến”, mà nhờ vào đó đã ứng phó được với khó khăn và giữ được cái “bất biến”, ông Thiên nói.

Ông Thiên cho rằng, từ Đại hội XIII đến nay, không gian phát triển của Việt Nam đã được mở rộng, không bị “đóng cứng” như trước.

Nhưng ông cũng đặt ra nhiều vấn đề bất cập trong nội tại nền kinh tế cần đánh giá, nghiên cứu và đưa ra giải pháp.

“Kinh tế Việt Nam chưa bao giờ khó như hiện nay. Cần đánh giá lại để phát hiện ra những vấn đề của nền kinh tế. Kinh tế sáng nhưng sáng ra sao? Vì sao doanh nghiệp vừa qua rời bỏ, đóng cửa nhiều đến vậy?", ông Thiên đặt vấn đề và cho rằng nếu đánh giá đúng sẽ nhận diện được những vấn đề lớn trong phát triển.

Từ việc nhiều tập đoàn công nghệ gần đây vào Việt Nam tìm hiểu cơ hội và đặt nền móng đầu tư, chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng, cần phải thay đổi cách tiếp cận để định hình chiến lược, tìm giải pháp hiệu quả hơn trong nửa nhiệm kỳ sau và nhiệm kỳ tới. Cạnh đó, cải cách về thể chế, chính sách cần căn cơ hơn.