Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa. Ảnh: P.Thắng

Ngày 10/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Vấn đề liên quan đến Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã nhận được nhiều quan tâm.

Theo dự thảo luật, Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã là quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách hoặc tổ chức tài chính, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, bảo toàn và phát triển vốn, tự chủ về tài chính và tự chịu trách nhiệm trong huy động vốn và sử dụng vốn.

Quỹ này được hình thành nhằm thực hiện các chức năng như: Cho vay vốn với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ lãi suất sau đầu tư và bảo lãnh tín dụng đầu tư với các tổ chức kinh tế hợp tác có tư cách pháp nhân, thành viên của các tổ chức kinh tế hợp tác; huy động vốn từ các tổ chức, cá nhân trong nước…

Lo ngại hiệu “ứng domino” cho quỹ tín dụng nhân dân

Nêu ý kiến, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, cần làm rõ hơn về nguồn vốn hình thành, cơ chế vận hành và cơ quan chịu trách nhiệm quản lý quỹ này, để tránh chồng chéo, trùng lắp với hoạt động của ngân hàng, quỹ tín dụng.

“Quy định quỹ được huy động vốn và cho vay trong các thành viên có thể bị chế tài theo quy định của ngân hàng không? Có hiệu quả là tốt nhưng không hiệu quả, thua lỗ, mất khả năng thanh toán cho người góp vốn thì tổ chức nào sẽ chịu trách nhiệm? Ngành Ngân hàng thì Nhà nước có can thiệp, hỗ trợ, còn Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã sẽ ra sao nếu xảy ra ra sự cố?”, đại biểu Hòa nêu loạt băn khoăn.

Đại biểu cũng thấy dự thảo luật quy định về hoạt động tín dụng nội bộ của tổ chức kinh tế hợp tác có tư cách pháp nhân “rất mờ nhạt, chưa cụ thể, rõ ràng”. Theo ông, thực tiễn, hoạt động huy vốn và cho vay này “rất bất cập” bởi không chỉ trong thành viên hợp tác xã mà cả ngoài thành viên.

Quốc hội thảo luận ở hội trường Dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi). Ảnh: P.Thắng

Luật Tổ chức tín dụng quy định nghiêm cấm cá nhân, tổ chức không là tổ chức tín dụng thực hiện hoạt động ngân hàng. Cho nên, theo ông Hòa, nếu luật cho phép hoạt động tín dụng nội bộ cần phải cân nhắc cẩn thận vì “không rõ ràng sẽ rất phức tạp”.

"Các quỹ tín dụng nhân dân hoạt động trong cả nước, ngân hàng quản lý rất chặt chẽ mà còn khó khăn, nay cho thành lập quỹ tín dụng nội bộ thì lại càng khó khăn hơn, dè chừng hiệu ứng domino cho các quỹ tín dụng nhân dân”, đại biểu Hòa nói.

Quỹ phải có “vốn mồi” của ngân sách Nhà nước

Chung mối quan tâm, đại biểu Trần Thị Hiền (Hà Nam) nói bà tán thành dự thảo quy định Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã, nhưng băn khoăn khi hồ sơ dự án luật không có bất kỳ đánh giá nào về hoạt động của quỹ này đã được thành lập từ năm 2009 và đang được điều chỉnh bởi Nghị định 45 của Chính phủ.

Nữ đại biểu đề nghị Ban Soạn thảo bổ sung báo cáo để Quốc hội có thêm thông tin xem xét, quyết định. “Quỹ có hoạt động tín dụng ủy thác chứ không như các quỹ ngoài ngân sách”, đại biểu Hiền lưu ý, các quy định về nguyên tắc cho vay vốn với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ lãi suất sau đầu tư cần rất cân nhắc.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân. Ảnh: Đ.X

Trong khi đó, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân (đại biểu đoàn Thái Bình) bày tỏ quan ngại về quỹ này. Ông dẫn thực tế, doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện nay được nhận hỗ trợ, bảo lãnh từ Quỹ hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ với sự đầu tư của Nhà nước, nhưng “hiệu quả không cao”.

“Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã lại không có vốn mồi của Nhà nước, tôi nghĩ lại càng không thành công”, ông Thân đề nghị Ban Soạn thảo nghiên cứu xem xét có nên để quy này tồn tại hay không, nếu để tồn tại thì phải “vốn mồi” của ngân sách Nhà nước.

Luật Hợp tác xã được Chính phủ trình lần đầu tại kỳ họp thứ 4, dự kiến sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 5 giữa năm 2023.

Tranh luận sửa tên gọi luật Trong lần sửa đổi này, Chính phủ đề xuất đổi tên dự án luật thành Luật Các tổ chức kinh tế hợp tác. Cơ quan thẩm tra là Ủy ban Kinh tế đề nghị giữ nguyên tên như luật hiện hành. Nêu ý kiến, theo đại biểu Trần Thị Hiền (đoàn Hà Nam), giữ tên gọi là Luật Hợp tác xã (sửa đổi) vì luật chủ yếu quy định về hợp tác xã, còn thực thể khác cũng chủ yếu quy định để xác lập tên gọi chứ không có nội dung chi tiết mang tính đặc thù gì nhiều. Chung quan điểm, đại biểu Trần Thị Thanh Hương (đoàn An Giang) nói “giữ nguyên tên Luật Hợp tác xã sẽ tránh xáo trộn và đảm bảo được tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật hiện hành”.  Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa. Ảnh: Đ.X Tranh luận, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP HCM) cho biết hiện đã hình thành có 4 loại hình tổ chức kinh tế hợp tác, tổ hợp tác, hợp tác xã, liên minh hợp tác xã và liên đoàn hợp tác xã, do đó tên gọi không nên là Luật Hợp tác xã. “Những loại hình kinh tế hợp tác giống như vũ khí có đại bác, súng trường, súng gắn trên tàu chiến …, chúng ta không thể làm luật về vũ khí lại đặt tên luật về súng trường được vì súng trường chỉ là 1 trong các loại loại vũ khí mà thôi”, ông Nghĩa ví von và cho rằng, tên gọi Luật Các tổ chức kinh tế hợp tác là “hết sức chính xác”. Phát biểu sau đó, nhiều đại biểu bày tỏ “rất hiểu” ý kiến của ông Nghĩa, song vẫn cho rằng nên để nguyên tên luật là Luật Hợp tác xã. Đại biểu Vũ Tiến Lộc (đoàn Hà Nội) cho hay, tên gọi tổ chức kinh tế hợp tác là khái niệm không có trong Hiến pháp, Bộ luật Dân sự nên cần “cẩn trọng”. Với “cả lý trí và tình cảm” ông mong muốn giữ nguyên tên gọi luật Hợp tác xã. Giơ biển tranh luận lần 2, đại biểu Trương Trọng Nghĩa dẫn ví dụ: ngày xưa có Luật Công ty, rồi có Luật Doanh nghiệp tư nhân, Luật Doanh nghiệp Nhà nước, nhưng sau này đặt tên luật là Luật Doanh nghiệp gồm tất cả những loại hình đó. “Công ty hiện vẫn là loại hình chủ yếu trong doanh nghiệp nhưng không phải vì nó là loại hình chủ yếu, tên gọi ra đời đầu tiên, nên chúng ta gọi là Luật Công ty mà phải gọi nó là Luật Doanh nghiệp”, ông Nghĩa phân tích và nhấn mạnh, việc chính việc mở một hành lang pháp lý cho tương lai, luật mới tồn tại lâu dài, ít sửa đổi.