(Thanh tra) - Trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên tiếp hạ lãi suất điều hành và nhiều ngân hàng thương mại (NHTM) tung ra các gói tín dụng ưu đãi, đây là cơ hội tốt để doanh nghiệp (DN) tiếp cận nguồn vốn giá rẻ nhằm phục hồi và phát triển sản xuất kinh doanh.
Tuy nhiên, không phải DN nào cũng dễ dàng tiếp cận được nguồn vốn lãi suất thấp. Để tận dụng cơ hội này, DN cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cả về năng lực tài chính, hồ sơ pháp lý và phương án kinh doanh. Vậy doanh nghiệp nên bắt đầu từ đâu và cần đáp ứng những điều kiện gì?
Đảm bảo minh bạch và đầy đủ hồ sơ tài chính
Theo báo cáo của các NHTM, NHNN đã thông kê về việc triển khai hàng loạt gói hỗ trợ vốn cho DN, một trong những rào cản lớn khiến nhiều DN, đặc biệt là DN nhỏ và vừa, khó tiếp cận vốn ưu đãi là tình trạng thiếu minh bạch về tài chính.
Các ngân hàng thường yêu cầu DN cung cấp đầy đủ: Báo cáo tài chính tối thiểu 2–3 năm gần nhất, có kiểm toán nếu có thể. Báo cáo thuế, hóa đơn, sổ sách kế toán rõ ràng. Bảng kê doanh thu, chi phí, công nợ chi tiết.
Hệ thống tài chính rõ ràng, được chuẩn hóa là “tấm vé thông hành” đầu tiên để ngân hàng đánh giá năng lực trả nợ của doanh nghiệp. Do đó, nếu doanh nghiệp đang quản lý tài chính thủ công, sổ sách rời rạc hoặc thiếu đồng nhất, việc tiếp cận vốn lãi suất thấp gần như là điều rất khó.
Xây dựng phương án kinh doanh khả thi, minh chứng hiệu quả sử dụng vốn
Không chỉ dừng lại ở khả năng tài chính, phương án sử dụng vốn cũng là yếu tố quan trọng được ngân hàng xem xét khi xét duyệt hồ sơ vay ưu đãi. Các doanh nghiệp cần trình bày được: Mục tiêu sử dụng vốn: đầu tư mở rộng nhà xưởng, mua thiết bị, nhập nguyên vật liệu...
Thời gian sử dụng và hoàn vốn cụ thể. Dự kiến lợi nhuận, doanh thu và dòng tiền sinh ra từ khoản vay đó. Các rủi ro tiềm ẩn và phương án xử lý.
Ngân hàng không đơn thuần cung cấp vốn vì lãi suất, mà họ quan tâm đến khả năng hoàn trả vốn và lãi đúng hạn. Phương án kinh doanh rõ ràng, logic và khả thi sẽ là điểm cộng lớn giúp DN nâng cao khả năng được duyệt vay.
Đảm bảo lịch sử tín dụng tốt
Lịch sử tín dụng là một yếu tố then chốt trong quy trình xét duyệt khoản vay. Nếu doanh nghiệp từng: Trễ hạn trả nợ. Có nợ xấu (nhóm 3 trở lên). Đang bị kiện tụng, tranh chấp tài chính… thì khả năng được duyệt vay, dù lãi suất thông thường hay ưu đãi, đều rất thấp.
Ngược lại, những DN có lịch sử tín dụng tốt, trả nợ đúng hạn, uy tín với các tổ chức tín dụng sẽ được ngân hàng “ưu ái” hơn và có thể tiếp cận các gói vay với lãi suất thấp hơn thị trường.
Doanh nghiệp nên thường xuyên kiểm tra CIC (thông tin tín dụng) của mình để nắm bắt tình trạng tín dụng và xử lý kịp thời nếu có vướng mắc. Có tài sản đảm bảo hoặc uy tín tín chấp rõ ràng.
Mặc dù một số ngân hàng hiện đã triển khai các gói vay tín chấp, song phần lớn gói tín dụng lãi suất thấp vẫn yêu cầu tài sản đảm bảo.
Các loại tài sản thường được chấp nhận gồm: Bất động sản (đất, nhà xưởng, văn phòng). Máy móc thiết bị có chứng từ hợp lệ. Hợp đồng kinh tế, đơn hàng xuất khẩu (trong trường hợp vay theo dòng tiền). Sổ tiết kiệm, tài sản hình thành từ vốn vay (với một số gói chuyên biệt).
Nếu DN không có tài sản đảm bảo, thì uy tín doanh nghiệp, dòng tiền ổn định, hoặc các tài sản “mềm” như quyền khai thác hợp đồng dài hạn, vẫn có thể được ngân hàng xem xét trong các chương trình hỗ trợ đặc biệt.
Chủ động theo dõi và tiếp cận các gói tín dụng ưu đãi từ ngân hàng
Không phải lúc nào ngân hàng cũng “chủ động mời gọi” doanh nghiệp vay vốn ưu đãi. Trên thực tế, DN cần: Theo dõi thông tin từ ngân hàng thông qua website, mạng xã hội, hoặc liên hệ trực tiếp với chuyên viên quan hệ khách hàng.
Tìm hiểu kỹ điều kiện của từng gói vay: Lãi suất bao nhiêu? Áp dụng cho đối tượng nào? Kỳ hạn, hình thức giải ngân ra sao?
So sánh giữa các ngân hàng: Mỗi ngân hàng có những gói tín dụng phù hợp với nhóm khách hàng riêng. DN nên tham khảo ít nhất 2–3 nơi trước khi quyết định.
Hiện nay, các ngân hàng như VietinBank, Vietcombank, SHB, MSB, BIDV, TPBank… đang triển khai hàng loạt gói hỗ trợ vốn cho DN với lãi suất từ 4,8% đến 6,5%/năm, đặc biệt dành cho DN xuất khẩu, sản xuất xanh, DN nhỏ và vừa, hoặc DN công nghệ cao.
Ngoài ngân hàng, doanh nghiệp còn có thể tìm đến: Các tổ chức bảo lãnh tín dụng dành cho DN nhỏ và vừa.
Chương trình hỗ trợ vốn từ các hiệp hội ngành nghề. Cơ quan nhà nước như Sở Tài chính, Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. Những tổ chức này có thể cung cấp thông tin, tư vấn miễn phí, hoặc giúp kết nối DN với các ngân hàng đang triển khai gói vay ưu đãi phù hợp.
Chuẩn bị sẵn đội ngũ nhân sự hiểu biết tài chính và ngân hàng
Cuối cùng, để tiếp cận nguồn vốn hiệu quả, doanh nghiệp cần có nhân sự chuyên trách về kế toán – tài chính – tín dụng.
Một số sai lầm thường gặp như: Làm hồ sơ vay không đúng mẫu hoặc thiếu thông tin quan trọng; không giải trình rõ dòng tiền khiến ngân hàng nghi ngờ tính khả thi; không nắm được lịch trình xét duyệt, dẫn đến lỡ thời điểm vay ưu đãi. Do đó, việc đào tạo nội bộ hoặc thuê ngoài chuyên gia tư vấn tài chính – ngân hàng là bước đi thông minh giúp doanh nghiệp nâng cao tỷ lệ được duyệt vay và tiết kiệm thời gian.
Tiếp cận vốn lãi suất thấp là cơ hội quan trọng để doanh nghiệp mở rộng sản xuất, giảm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh trong bối cảnh nền kinh tế đang phục hồi. Tuy nhiên, để được “chọn mặt gửi vàng”, doanh nghiệp cần chủ động và có sự chuẩn bị bài bản: từ hồ sơ pháp lý, năng lực tài chính, đến phương án sử dụng vốn và lịch sử tín dụng.
Cánh cửa vốn giá rẻ đã mở – vấn đề là doanh nghiệp có đủ “chìa khóa” để bước vào hay không.
