Giá xăng dầu sẽ được điều hành linh hoạt hơn. Ảnh: Thế Duyệt - TTXVN

Giá bán cạnh tranh, người dân được hưởng lợi

Nghị định (NĐ) 83/2014/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu thay thế NĐ 84/2009/NĐ-CP cũ sẽ có hiệu lực từ ngày 1/11 tới đây. Đánh giá về NĐ 83 mới ban hành, ông Phan Thế Ruệ, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (Vinpa) cho biết, NĐ này có rất nhiều điểm mới căn bản nhằm tạo điều kiện để thị trường xăng dầu Việt Nam vận hành theo cơ chế thị trường, tiệm cận với giá xăng dầu thế giới. Bên cạnh đó, thị trường xăng dầu sẽ có nhiều mức giá bán khác nhau, người dân có quyền lựa chọn mua xăng của doanh nghiệp (DN) có mức giá bán hợp lý nhất.

“Trước đây, theo NĐ 84, giá do doanh nghiệp quyết định nhưng thực tế là do cơ quan quản lý, Nhà nước quyết định. Còn theo quy định tại NĐ 83 thì doanh nghiệp là đầu mối kinh doanh xăng dầu và thương nhân phân phối được tự quyết định về giá nếu biên độ dao động giá dưới 3%. Trong giới hạn 3%, các DN có thể tự do điều chỉnh. Có thể DN này 1% là điều chỉnh giá nhưng DN khác 2% mới điều chỉnh. Như vậy, nếu thực hiện nghiêm túc NĐ 83 thì trong tương lai, thị trường xăng dầu Việt Nam sẽ có nhiều giá. Ngay bản thân một tổng công ty cũng có nhiều mức giá. Điều này sẽ tạo ra sự cạnh tranh về giá, người tiêu dùng sẽ được lợi”, ông Ruệ giải thích.

Một yếu tố khác làm tăng tính cạnh tranh của thị trường xăng dầu là việc mở rộng đối tượng tham gia thị trường. “Ngoài 3 đối tượng tham gia thị trường như trước đây là đại lý, tổng đại lý và cửa hàng bán lẻ thì NĐ 83 đã bổ sung thêm 2 đối tượng nữa tham gia thị trường kinh doanh xăng dầu là thương nhân phân phối và thương nhân nhận quyền. Điều này sẽ tạo ra sự cạnh tranh trên thị trường bán lẻ xăng dầu”, ông Ruệ cho biết.

Theo lý giải của Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam, hiện tượng các doanh nghiệp nhỏ nhìn các “ông lớn” để điều chỉnh giá bán lẻ xăng dầu sẽ được hạn chế dần khi có nhiều đối tượng tham gia vào kinh doanh, nhất là sự xuất hiện của thương nhân phân phối. Khi cạnh tranh mạnh hơn thì thị trường sẽ linh hoạt và minh bạch hơn nên giá cũng sẽ được điều chỉnh linh hoạt hơn.

Chưa rõ ràng về thuế nhập khẩu

Tại hội nghị phổ biến NĐ 83 diễn ra ngày 19/9, bên cạnh những ý kiến ghi nhận những điểm mới tích cực hơn thì nhiều ý kiến cho rằng một số quy định  trong NĐ này nếu không có hướng dẫn cụ thể thì sẽ không thể thực hiện được, nhất là khi thời gian NĐ có hiệu lực (1/11) đã đến gần.

Đơn cử, thuế nhập khẩu là một trong yếu tố quan trọng quyết định cơ cấu giá bán xăng dầu. NĐ 83 quy định “ổn định thuế nhập khẩu” nhưng chưa làm rõ cơ chế ổn định cụ thể là như thế nào, thời gian ổn định kéo dài bao lâu, mức thuế suất ổn định cụ thể ra sao… thì chưa được làm rõ.

Quỹ bình ổn giá cũng là vấn đề nóng, thu hút sự quan tâm lớn của người dân. Việc vận hành quỹ như thế nào để tránh tình trạng giá xăng tăng nhanh giảm chậm là điều mà nhiều người kì vọng NĐ 83 sẽ làm được. Tuy nhiên, theo ông Phan Thế Ruệ cho biết: “Việc trích và quản lý quỹ bình ổn như thế nào chưa được làm rõ. NĐ ghi “trích lập và xả quỹ thường xuyên, liên tục”. Nếu cho xả thường xuyên liên tục thì không doanh nghiệp (DN) nào, quỹ nào chịu nổi. Cơ quan soạn thảo phải có hướng dẫn và rất minh bạch. Tôi cho rằng vấn đề này cần có thêm chế tài, nếu không sẽ đi vào đường cũ của NĐ 84”.

Bên cạnh đó, theo phản ánh của nhiều đầu mối và đại lý xăng dầu, NĐ 83 còn chưa cụ thể về quy định kho bãi, tạo thêm khó khăn cho DN. Cụ thể, theo ông Nguyễn Văn Tiu, Tổng giám đốc Công ty Xăng dầu Tự lực 1, theo NĐ mới, các thương nhân phân phối chỉ được thuê kho của các thương nhân kinh doanh dịch vụ xăng dầu. Tuy nhiên, hiện nay chưa có các thương nhân kinh doanh xăng dầu chuyên về kho bãi mà chỉ sử dụng kho của các đầu mối nhập khẩu. “Vậy biết thuê ở đâu? Nếu theo NĐ84 thì được kí với nhiều đơn vị miễn là có đủ điều kiện về kho bãi”, ông Tiu băn khoăn.

Về tiến độ thực hiện, từ nay đến khi NĐ có hiệu lực không còn nhiều thời gian. Trong khi đó, Bộ Công Thương vừa cấp giấy phép cho thương nhân phân phối, vừa phải cấp giấy phép cho tổng đại lý nên khả năng là sẽ không làm kịp. Ông Tiu cho biết: “Nếu không làm kịp thì đến năm 2015, DN sẽ không đủ các điều kiện để kí với các đầu mối. Tôi nghĩ trong vòng hơn 1 tháng phải ra giấy chứng nhận cho hàng trăm tổng đại lý và các thương nhân phân phối là rất khó khăn”, ông Tiu nói.

Đồng tình với ý kiến DN, theo ông Phan Thế Ruệ, NĐ 83 có thành công hay không còn phụ thuộc rất nhiều vào các văn bản hướng dẫn. Ông Ruệ đề nghị cần có thông tư liên bộ hướng dẫn triển khai NĐ này.

Theo Hoàng Dương/Báo Tin Tức