Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: P.Thắng

Sáng ngày 24/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định việc các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước.

Nội dung này đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến lần đầu vào ngày 16/8.

Mức chi khen thưởng không vượt quá 1 lần tiền lương ngạch, bậc, chức vụ

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho hay, thực hiện ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo - Thanh tra Chính phủ đã phối hợp với Ủy ban Tài chính Ngân sách, Ủy ban Pháp luật rà soát, chỉnh sửa và hoàn thiện dự thảo nghị quyết.

Trong đó, dự thảo nghị quyết quy định rõ đối tượng được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước là các cơ quan thanh tra theo đúng quy định của Luật Thanh tra.

Cụ thể, bao gồm: Thanh tra Chính phủ; thanh tra bộ, thanh tra tổng cục, cục và tương đương; thanh tra tỉnh; thanh tra sở; thanh tra huyện và tương đương; thanh tra trong quân đội, công an, Ngân hàng Nhà nước, Cơ yếu Chính phủ. Cơ quan được giao chức năng thanh tra chuyên ngành thì không được trích.

Cơ quan thanh tra được sử dụng kinh phí được trích để chi nâng cao năng lực hoạt động thanh tra, tăng cường cơ sở vật chất và khen thưởng, động viên tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác thanh tra.

Ông Đoàn Hồng Phong cũng cho hay, dự thảo đã được chỉnh lý không quy định chi phúc lợi cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan thanh tra.

“Việc chi khen thưởng, thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của cơ quan thanh tra, tại các bộ, ngành, địa phương được hưởng cơ chế, chính sách đặc thù thì chỉ được áp dụng một mức cao nhất theo quy định của nghị quyết này hoặc theo cơ chế, chính sách đặc thù”, theo Tổng Thanh tra.

Cụ thể là không vượt quá 1 lần tiền lương ngạch, bậc, chức vụ cho đến khi thực hiện cải cách chính sách tiền lương.

Dự thảo đã quy định rõ các khoản được trích để bảo đảm minh bạch, tránh hiểu khác nhau.

Theo đó, các khoản được trích gồm:

- Các khoản thu ngân sách Nhà nước bị chiếm đoạt, chiếm giữ, sử dụng không đúng quy định của pháp luật hoặc bị thất thoát do các hành vi vi phạm pháp luật gây ra được thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước.

- Các khoản chi ngân sách nhà nước sai chế độ, định mức, tiêu chuẩn được thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước.

Kinh phí trích “bù đắp” thiếu hụt ngân sách cấp cho cơ quan thanh tra

Về mức trích - vấn đề đang còn ý kiến khác nhau, Chính phủ đề nghị được giữ nguyên như tờ trình đã trình vào 16/8.

Theo ông Đoàn Hồng Phong, mức trích như Chính phủ đề xuất, về cơ bản kế thừa các quy định hiện hành theo Luật Thanh tra 2010, Nghị định số 86/2011, Thông tư 90 và Thông tư 327 về tỷ lệ trích, nhưng có tăng biên độ cho phù hợp với thực tế.

Nhiều lý do đã được Tổng Thanh tra đưa ra. Trong đó, theo ông, nguồn kinh phí trích cho cơ quan thanh tra những năm qua có tác dụng bù đắp cho sự thiếu hụt của cơ chế tài chính hiện hành khi phân bổ dự toán chi thường xuyên theo biên chế, chưa tính hết các yếu tố đặc thù của cơ quan thanh tra.

“Thực tế, nhiệm vụ đối với cơ quan thanh tra ngày càng tăng, yêu cầu và áp lực trong công tác của ngành thanh tra ngày càng cao, nhất là trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định việc các cơ quan thanh tra được trích một phần từ các khoản tiền thu hồi phát hiện qua thanh tra sau khi nộp vào ngân sách Nhà nước được biểu quyết thông qua những nội dung cơ bản. Ảnh: P.Thắng

Lý do nữa, dự toán sử dụng kinh phí trích có nhiều khoản dựa vào mức lương cơ sở và giá cả thị trường. Trong khi đó, từ khi thực hiện cơ chế này đến nay (tính từ khi ban hành Thông tư 90 năm 2012), mức lương cơ sở đã qua 7 lần tăng từ 1.050.000 lên 1.800.000, tương ứng tăng 71%. Tốc độ tăng giá do lạm phát từ 2012 đến nay ước tính khoảng 42%.

Việc tăng biên độ như Chính phủ đề xuất thì kinh phí trích cho cơ quan thanh tra ước tính tăng khoảng 45 tỷ đồng/năm, tương ứng tăng 12% (ngân sách Trung ương tăng 27 tỷ đồng/năm, địa phương tăng 18 tỷ đồng/năm).

Với biên độ tăng này, tính bình quân đầu người của cơ quan thanh tra được hưởng theo cơ chế mới, tăng khoảng 2.467.000 đồng/người/năm (khoảng 200.000 đồng/tháng). Mức tăng biên độ này là không đáng kể so với tốc độ của lạm phát, theo ông Đoàn Hồng Phong.

So sánh với các ngành được hưởng cơ chế đặc thù, Tổng Thanh tra cho hay, theo số liệu bước đầu thu thập được, kinh phí trích của Kiểm toán Nhà nước giai đoạn 2018-2021 (4 năm) là trên 3.454 tỷ đồng, bình quân trên 863 tỷ đồng mỗi năm, cao hơn 2,27 lần so với kinh phí mà ngành thanh tra được trích (380 tỷ đồng/năm).

Cần thiết phải tăng biên độ theo đề nghị của Chính phủ 

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Lê Quang Mạnh cho hay, đa số ý kiến của ủy ban này đề nghị giữ nguyên mức trích tối đa và biên độ như hiện nay do quy định này đã có căn cứ thực tiễn thực hiện trong thời gian qua.

“Ngân sách Nhà nước cần bố trí đầy đủ kinh phí cho các cơ quan thanh tra để triển khai thực hiện các hoạt động được giao theo đúng Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đề ra”, ông Mạnh nêu.

Ở góc độ cá nhân, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách thấy nên theo phương án Chính phủ đề xuất.

Ngoài lý do Chính phủ giải trình, ông Mạnh nói, nhiệm vụ thanh tra ngày càng tăng lên, nhưng mong muốn của chúng ta là “khoản tiền thu hồi, phát hiện qua thanh tra ngày càng ít đi”. Khoản tiền này trong tương lại ngày càng tăng lên thì “càng buồn”.

Cũng về vấn đề này, đa số ý kiến Thường trực Uỷ ban Pháp luật tán thành cần thiết phải tăng biên độ theo đề nghị của Chính phủ.

Sau khi nghe thảo luận, đa số ý kiến trong Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết thông qua những nội dung cơ bản của nghị quyết. Riêng về mức trích do đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị giữ nguyên như hiện hành nên Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ lấy ý kiến bằng phiếu, trước khi trình Chủ tịch Quốc hội ký ban hành nghị quyết.

Nghị quyết này sẽ có hiệu lực kể từ ngày ký ban hành và áp dụng từ năm ngân sách 2024.

Điều 5. Mức trích (dự thảo nghị quyết)

Phương án 1: Theo ý kiến đa số của Ủy ban Tài chính Ngân sách, giữ mức trích tối đa và biên độ như mức cơ quan thanh tra đang được hưởng theo quy định tại Thông tư số 327/2016/TT-BTC của Bộ Tài chính. 

1. Thanh tra Chính phủ được trích tối đa 30% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp đến 50 tỷ đồng/năm; được trích thêm tối đa 20% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp từ trên 50 tỷ đồng đến 80 tỷ đồng/năm; được trích thêm tối đa 10% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp từ trên 80 tỷ đồng/năm.

2. Thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ, thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, Thanh tra trong cơ quan Cơ yếu Chính phủ; thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ và tương đương; thanh tra tỉnh, TP trực thuộc Trung ương được trích tối đa 30% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp đến 10 tỷ đồng/năm; được trích thêm tối đa 20% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 10 tỷ đồng đến 20 tỷ đồng/năm; được trích thêm tối đa 10% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 20 tỷ đồng/năm.

3. Thanh tra sở, thanh tra quận, huyện, thị xã, TP thuộc tỉnh, TP trực thuộc Trung ương, thanh tra tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt được trích tối đa 30% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp đến 2 tỷ đồng/năm; được trích thêm tối đa 20% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 2 tỷ đồng đến 3 tỷ đồng/năm; được trích thêm tối đa 10% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp từ trên 3 tỷ đồng/năm.

Phương án 2: Theo đề nghị của Chính phủ

1. Thanh tra Chính phủ được trích 30% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp đến 100 tỷ đồng/năm; được trích thêm 20% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 100 tỷ đồng đến 200 tỷ đồng/năm; được trích thêm 10% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách nhà nước đối với số nộp từ trên 200 tỷ đồng/năm.

2. Thanh tra bộ, cơ quan ngang bộ, thanh tra ở cơ quan thuộc Chính phủ, thanh tra trong cơ quan Cơ yếu Chính phủ; thanh tra tổng cục, cục thuộc bộ và tương đương; thanh tra tỉnh, TP trực thuộc Trung ương được trích 30% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp đến 20 tỷ đồng/năm; được trích thêm 20% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 20 tỷ đồng đến 30 tỷ đồng/năm; được trích thêm 10% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 30 tỷ đồng/năm.

3. Thanh tra sở, thanh tra quận, huyện, thị xã, TP thuộc tỉnh, TP thuộc TP trực thuộc Trung ương, thanh tra tại đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt được trích 30% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp đến 03 tỷ đồng/năm; được trích thêm 20% trên tổng số tiền đã nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 03 tỷ đồng đến 05 tỷ đồng/năm; được trích thêm 10% trên tổng số tiền nộp vào ngân sách Nhà nước đối với số nộp từ trên 05 tỷ đồng/năm.