Các tàu khai thác cát trái phép trên địa bàn TP Hà Nội. Ảnh: PV

Sáng 8/12, kỳ họp thứ 18 HĐND TP Hà Nội khóa XV được làm “nóng” với phiên chất vấn và trả lời chất vấn về công tác quản lý Nhà nước trong khai thác cát, sỏi, lòng sông.

Thiếu phương tiện, cán bộ việc truy bắt khó khăn

Tại phiên chất vấn, đại biểu Dương Thị Hằng (Gia Lâm) nêu thực trạng khai thác cát trái phép xảy ra tại xã Xuân Đình (huyện Phúc Thọ) nhiều năm qua nhưng chưa được xử lý triệt để. Đại biểu đề nghị Chủ tịch UBND xã Xuân Đình cho biết biện pháp xử lý tình trạng này, còn Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ cho biết trách nhiệm chính quyền địa bàn khi tình trạng này diễn ra.

Trả lời câu hỏi, ông Nguyễn Văn Tín - Chủ tịch UBND xã Xuân Đình cho hay, sông Hồng chảy qua địa bàn xã Xuân Đình nên bị cát tặc nhòm ngó. Từ năm 2018 đến nay, cát tặc ồ ạt đến xã khai thác cả ngày đêm, tàu cuốc hút cát rất nhiều. Cao điểm năm 2018 - 2019, có lúc có khoảng 10 tàu hút cát. Sau khi xảy ra tình trạng khai thác cát trên địa bàn, xã đã báo cáo UBND huyện và TP. Huyện đã ban hành văn bản, quyết liệt xử lý.

Cuối năm 2019, tình trạng khai thác cát cơ bản chấm dứt, nhưng trong năm 2020, một số tàu cuốc lại đến, khai thác vào ban đêm, quy mô nhỏ hơn, chỉ khoảng 1-2 tàu cuốc. Huyện và xã đã ra quân quyết liệt, đến nay cơ bản chấm dứt, nhưng mấy đêm gần đây vẫn có 1-2 tàu khai thác từ 21 giờ đêm đến 4 - 5 giờ sáng.

"Chúng khai thác 1 - 2 ngày lại nghỉ, và việc khai thác cát giữa dòng sông Hồng, Công an huyện và xã không được trang bị lực lượng và phương tiện chuyên dụng để có thể ngăn chặn triệt để", Chủ tịch UBND xã Xuân Đình cho hay.

Chủ tịch UBND xã Xuân Đình ví "cát như con gái 18 thường xuyên bị nhòm ngó", nhân dân bức xúc, Chủ tịch xã cũng rất áp lực. Đỉnh điểm nhất là năm 2018, cát tặc ồ ạt kéo đến địa bàn khai thác ngày đêm như một công trường.

"Cát tặc lộng hành, chính quyền xã cũng rất áp lực. Còn nhân dân mua trống, kèn về xua đuổi cát tặc ngày đêm. Không đuổi được cát tặc thì họ kéo đến nhà cán bộ xã đánh trống, thổi kèn khiến chúng tôi rất mệt mỏi", ông Nguyễn Văn Tín nói.

Tại hội trường HĐND TP Hà Nội, ông Nguyễn Văn Tín thẳng thắn cho rằng, chính quyền xã được TP giao cho quyền xử lý cát tặc, nhưng lại không giao cho cơ chế, nghĩa là không có lực lượng và không có phương tiện để thực thi nhiệm vụ…

Ông Tín cho biết, xã muốn xin 1 tàu cao tốc, lực lượng chuyên dụng để xử lý cát tặc. Còn nếu không được thì Công an TP cho lực lượng công an giao thông chốt trực tại đây để ngăn chặn triệt để cát tặc.

Trả lời thêm, Chủ tịch UBND huyện Phúc Thọ Doãn Trung Tuấn cho biết, thời gian qua, huyện đã thực hiện nhiều giải pháp để thực hiện đúng thẩm quyền, tuy nhiên tình trạng khai thác cát trên địa bàn huyện còn nan giải.

Ông Tuấn nêu khó khăn như Công an huyện chỉ có 1 xuồng, có 1 công an cấp phép lái xuồng đó. Nếu điều tra truy bắt vào ban đêm thì rất phức tạp…

Cát tặc như… một tệ nạn xã hội

Tiếp tục phiên chất vấn, đại biểu Trần Thị Vân Hoa (Tây Hồ) nêu câu hỏi về tình trạng khai thác cát trái phép tại 6 xã ven sông Hồng thuộc địa bàn huyện Đan Phượng, đề nghị huyện cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục?

Trưởng Công an huyện Đan Phượng Nguyễn Văn Khanh trả lời về tình trạng khai thác cát trái phép tại 6 xã ven sông Hồng. Ảnh: PV

Về câu hỏi trên, Trưởng Công an huyện Đan Phượng Nguyễn Văn Khanh cho biết, huyện có 15km sông Hồng chảy qua, các điểm có giấy phép khai thác cát nhưng đã hết thời gian khai thác từ ngày 1/5/2020, dù các doanh nghiệp đã có giấy phép nhưng chưa hoạt động do chưa xong thủ tục.

Huyện đã tăng cường chỉ đạo các ngành chức năng kiểm tra xử lý những trường hợp khai thác cát trái phép. Từ năm 2018 đến nay, lực lượng chức năng đã bắt giữ 42 đối tượng vi phạm, tịch thu hàng tỷ đồng, trong đó khởi tố 2 đối tượng; riêng năm nay đã xử lý 7 vụ với 7 đối tượng, xử phạt gần 200 triệu đồng.

Tuy nhiên, trong thời gian Covid-19, nhiều đối tượng lợi dụng khai thác cát trái phép. Chủ tịch UBND huyện đã trực tiếp chỉ đạo Công an huyện thực hiện đợt cao điểm tuần tra xử lý. Đầu tháng 6, Công an huyện đã bắt 1 số đối tượng khai thác trên địa bàn giáp ranh với huyện, trong đó có những đối tượng ở địa bàn khác thường xuyên khai thác ở nơi giáp ranh này (nơi giáp ranh với các huyện Đông Anh, Mê Linh, Phúc Thọ rất phức tạp).

Để xử lý dứt điểm, theo Trưởng Công an huyện còn nhiều khó khăn, như các lực lượng chức năng xã đã nêu ý kiến, sông Hồng chảy qua huyện có độ dài lớn nhưng chính quyền không có nhiều phương tiện, lực lượng.

"Tình trạng này như một tệ nạn xã hội, nhưng có nhiều khó khăn để xử lý, trong đó có nguyên nhân nhu cầu cát sỏi xây dựng của người dân rất cao, bến bãi hạn chế, tức là cầu và cung chưa đi đôi. Do đó, đề nghị tăng cường lực lượng chức năng vào cuộc, có chế tài mạnh và cần tính đến nhu cầu người dân'" - ông Khanh bày tỏ.

Để đưa ra các giải pháp, theo ông Khanh, trước hết cơ quan chức năng phải tăng cường, chế tài xử lý hình sự phải làm rõ. Trong khi, bộ phận phòng chống tệ nạn môi trường của Công an huyện mỏng lực lượng, phương tiện thiếu, nên đề nghị tăng cường lực lượng và phương tiện, nhất là lực lượng công an chính quy cho cơ sở, cấp phép cho các bãi nổi để phục vụ nhu cầu người dân, cấp phép cho các bãi trung chuyển, để đáp ứng nhu cầu cao…

Trả lời thêm về vấn đề này, Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Hữu Hoàng cho biết, bản thân Chủ tịch huyện đã cùng lực lượng công an trực tiếp đi kiểm tra. Với sự phối hợp với các lực lượng tăng cường kiểm tra, xử lý, hiện nay việc khai thác cát trên địa bàn huyện đến nay giảm rất nhiều.

“Trách nhiệm khai thác cát trái phép trên địa bàn thuộc về trách nhiệm chủ tịch huyện, chủ tịch xã, trưởng công an huyện, chúng tôi đã họp kiểm điểm trước nhân dân” - ông Hoàng nói, đồng thời cho biết, thời gian tới, huyện sẽ tăng cường kiểm tra, vận động người dân ký cam kết không tham gia khai thác cát trái phép, tập trung xử ý nghiêm, đặc biệt xử lý hình sự để răn đe đối với đối tượng khai thác cát trái phép…

Tiếp thu các ý kiến về khai thác cát, sỏi, lòng sông, tại phiên chất vấn, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Quốc Hùng khẳng định, Hà Nội cương xử lý quyết tình trạng khai thác cát trái phép, không có tình trạng bảo kê cát tặc…