Trẻ em người Ba Na vất vả đãi vàng, ước mơ nuôi con chữ

Nuôi ước mơ tìm con chữ
Em Y Duyên (lớp 8B Trường THCS Lê Quý Đôn, xã K'roong, TP Kon Tum) cho biết, cứ mỗi ngày, sáng đi học, chiều cùng mấy người bạn trong làng K'roong Klả ra dòng sông Pô Kô đoạn trơ đáy nổi lên từng dải đá ngầm để đãi vàng. "Mỗi buổi chiều như vậy em kiếm được 10 - 15 ngàn đồng, đứa nhỏ có khi chỉ được 5 ngàn đồng thôi", Y Duyên nói.

Còn em A Thoa (lớp 3D Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương, xã K'roong), nói: “Chiều nào em cũng theo các anh chị xuống dòng sông để đãi vàng. Mỗi ngày chỉ kiếm 10 ngàn đồng thôi. Toàn bộ số tiền em kiếm được đều về hết cho ba mẹ để đong gạo, không dám nghĩ đến mua áo quần mới đâu".

Hai em nhỏ Y Duyên và Y Anh cùng học lớp 5E Trường Tiểu học Nguyễn Tri Phương, xã K'roong nói: “Cha em không bắt buộc phải đi đãi vàng thế này, nhưng ngoài buổi đi học chúng em không biết làm gì để phụ giúp gia đình. Nhà em nghèo quá không có tiền đong gạo, cho dù thấy việc làm của mình vất vả, nguy hiểm nhưng vẫn ráng làm”.

Tôi hỏi: “Trong số các em ai học giỏi nhất”?, tất cả cùng chỉ vào em A Thoa học lớp 3D. Y Duyên cho biết: “Ngày nào cũng theo tụi cháu đi đãi vàng, vậy mà A Thoa vẫn đạt học sinh giỏi liên tục đó chú ơi”! Gặp anh A Thuh - phụ huynh các cháu, thấy tôi thắc mắc vì công việc các cháu quá đỗi nặng nhọc, nguy hiểm thì anh cho biết: Vẫn biết là vậy rồi, nhưng sau buổi đi học về cũng không biết sắp xếp cho tụi nhỏ công việc gì, chúng đi đãi vàng về lại có phụ thêm ít tiền đong gạo nữa.

Quá nỗi cực nhọc
 Dù học lớp 5, nhưng các em người dân tộc Ba Na ở đây thân hình bé xíu, vậy mà cách đãi vàng của các em không kém phần điêu luyện. Em xúc, em đãi khá nhịp nhàng. Chiếc xuổng to bằng thân hình các em liên tục ngoáy xuống lòng sông để moi lên những xuổng cát, kèm đá. Mỗi em dùng cái sàng giống chiếc mâm cơm, liên tục xoay tròn gạn những cục đá cát ra ngoài, cuối cùng những hạt cát màu đen được các em đổ vào cái bô. Em Y Duy cho biết, sau khi đãi được sẽ mang về cho ông Hùng, một chủ quán trong làng K'roong K'Lả. Phía trên bờ là những chiếc gùi được các em mang đi cùng, trong đó đựng những bịch cơm mang theo dùng để ăn trưa.

“Đã khi nào có em bị nước cuốn trôi chưa”? Tôi hỏi các em đều đồng thanh trả lời: Có rồi chứ, bạn nhỏ đó ở làng K'roong K'tu đi đãi vàng từng bị nước cuốn trôi đi xa, nhưng nhờ có người lớn cứu kịp thời nên thoát chết. "Ngâm mình trong nước cả ngày nên tụi cháu bị đau miết thôi, nhưng khi thấy khỏe chúng cháu lại tiếp tục đi đãi vàng như thế này. Mỗi lần đau như vậy, đành phải nghỉ học chứ biết làm thế nào" - em Y Anh tâm sự.

Thanh Chương