(Thanh tra) - Tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép lòng đường, vỉa hè tại TP Hồ Chí Minh đang gây ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.
Theo ghi nhận của phóng viên Báo Thanh tra, từ đầu năm 2025 đến nay, các ngành chức năng tại TP Hồ Chí Minh đã mở nhiều đợt ra quân chấn chỉnh tình trạng lấn chiếm lòng đường, lề đường và vỉa hè. Nhờ đó, tình hình đã được cải thiện đáng kể, tuy nhiên vẫn còn tồn tại khá phổ biến và ở một số khu vực sau khi chấn chỉnh một thời gian thì tái diễn việc lấn chiếm. Phổ biến nhất là tỉnh trạng sử dụng trái phép lòng đường, vỉa hè để buôn bán và làm bãi đậu xe.
Chị Nguyễn Kim Dung, người dân sinh sống tại phường Chợ Lớn, TP Hồ Chí Minh cho rằng, những người buôn bán nhỏ do không có đủ tiền để thuê mặt bằng, họ tận dụng lề đường để bán hàng rong trên các xe đẩy. Một số người thì sử dụng làm chỗ đậu xe. Mặc dù tiện lợi và tạo thu nhập cho người lao động nghèo, nhưng lại gây cản trở giao thông và tạo nên hình ảnh mất mỹ quan.
Phường Chợ Lớn là khu vực tập trung nhiều bệnh viện lớn như Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương TP Hồ Chí Minh, Bệnh viện Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh. Các tuyến đường xung quanh các bệnh viện này nhiều năm nay vẫn phổ biến tình trạng bán hàng rong và bãi xe trái phép lấn chiếm lòng, lề đường. Từ khi UBND phường Chợ Lớn phối hợp với các bệnh viện và lực lượng chức năng chấn chỉnh, lập lại trật tự, tình hình đã được cải thiện đáng kể.
Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay trên địa bàn TP vẫn còn tồn tại tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép lòng đường, vỉa hè để buôn bán, đậu xe, tập kết vật liệu xây dựng, rác thải. Tình trạng này gây ảnh hưởng đến mỹ quan đô thị và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông.
Thực hiện chỉ đạo của UBND TP Hồ Chí Minh về tăng cường quản lý trật tự đô thị, Sở Xây dựng đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, yêu cầu xử lý nghiêm các hành vi lấn chiếm lòng đường, vỉa hè trái phép, đồng thời tăng cường kiểm tra, chấn chỉnh tình trạng dừng, đỗ xe sai quy định trên các tuyến đường trọng điểm.
Về chế tài xử lý, theo ông Nguyễn Kiên Giang, Phó Trưởng phòng Quản lý bảo trì và khai thác công trình giao thông, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, căn cứ Nghị định 165/2024/NĐ-CP, Nghị định 168/2024/NĐ-CP, hành vi lấn chiếm, sử dụng trái phép lòng, lề đường, vỉa hè bị xử phạt từ 500.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với cá nhân, gấp đôi đối với tổ chức, kèm biện pháp buộc trả lại nguyên trạng. Cơ quan có thẩm quyền xử lý gồm Công an, UBND cấp xã và thanh tra chuyên ngành.
“Việc phân cấp, phối hợp giữa các lực lượng theo quy định mới phát huy vai trò chủ động của chính quyền cơ sở, tăng hiệu lực thực thi của lực lượng Công an phường và an ninh cơ sở, đảm bảo công tác quản lý trật tự đô thị và an toàn giao thông được thực hiện thường xuyên, liên tục và có tính răn đe”, ông Nguyễn Kiên Giang cho biết.
Theo Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, trong thời gian gần đây, tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép lòng, lề đường, vỉa hè diễn biến phức tạp tại nhiều khu vực trên địa bàn TP như: Đường An Dương Vương (đoạn qua phường An Lạc và phường Bình Phú); đường Hồng Bàng, đường Đặng Thái Thân (phường Chợ Lớn); đường Hùng Vương (phường An Đông); đường Cống Quỳnh (phường Bến Thành, khu vực chợ Thái Bình); đường Tô Hiệu (phường Phú Thạnh), các tuyến còn tình trạng lấn chiếm buôn bán, đỗ xe, chiếm dụng vỉa hè gây cản trở lưu thông và mất mỹ quan đô thị.
Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, Sở Xây dựng không có chức năng trực tiếp kiểm tra, xử phạt các hành vi vi phạm trật tự lòng, lề đường, vỉa hè. Do vậy, khi phát hiện hoặc tiếp nhận phản ánh của người dân, Sở Xây dựng sẽ tổng hợp, chuyển thông tin đến Công an TP và chính quyền địa phương có thẩm quyền để tổ chức kiểm tra, xử lý theo quy định.
Đồng thời, Sở Xây dựng đề nghị Công an TP, UBND phường, xã và lực lượng an ninh cơ sở tăng cường tuần tra, kiểm tra thường xuyên tại các tuyến nêu trên, kiên quyết xử lý dứt điểm, không để phát sinh tái lấn chiếm sau khi đã xử lý.
Hiện nay, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh giao nhiệm vụ cho Trung tâm Quản lý điều hành giao thông đô thị và Trung tâm Quản lý hạ tầng giao thông đường bộ tiếp tục rà soát, đánh giá tình hình trật tự lòng đường, vỉa hè toàn TP; xác định các tuyến có nguy cơ cao để đề xuất giải pháp chấn chỉnh phù hợp, đồng thời nghiên cứu lắp đặt camera giám sát, biển cảnh báo tại các vị trí phức tạp.
Phương hướng thời gian tới, Sở Xây dựng sẽ phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan và Phòng Cảnh sát giao thông để theo dõi, đánh giá tình hình tại địa phương; xử lý nghiêm các trường hợp để xảy ra tình trạng phức tạp kéo dài về trật tự lòng, lề đường, vỉa hè, gây cản trở giao thông và ảnh hưởng đến an toàn đi lại của người dân.
“Với vai trò là cơ quan Thường trực Ban An toàn Giao thông TP, Sở Xây dựng sẽ làm việc trực tiếp với UBND – Ban An toàn Giao thông các phường, xã có tình hình phức tạp để đưa ra các giải pháp cụ thể, thiết thực nhằm chấn chỉnh triệt để tình trạng lấn chiếm, sử dụng trái phép lòng, lề đường, vỉa hè”, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho biết.
