Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cho rằng, diễn đàn là cơ hội nhìn thẳng vào thực tiễn công tác đăng ký giao dịch bảo đảm. Ảnh: Thảo Nguyên

Hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm được triển khai tại Việt Nam từ năm 2002 và đến nay hệ thống pháp luật đã cơ bản bảo đảm, tạo thuận lợi hơn cho các tổ chức, cá nhân trong quá trình đăng ký, cung cấp thông tin về giao dịch bảo đảm, tăng cường năng lực, hiệu quả quản lý Nhà nước và từng bước cải cách, đơn giản hóa về hồ sơ, thủ tục đăng ký giao dịch bảo đảm.

Theo ông Vũ Đức Long- Cục trưởng Cục Đăng ký quốc gia Giao dịch bảo đảm, Bộ Tư pháp, xã hội và người dân đã dành nhiều sự quan tâm tới hoạt động đăng ký giao dịch bảo đảm, đặc biệt là các tổ chức tín dụng. Số lượng các giao dịch bảo đảm được đăng ký ngày càng tăng, tạo ra nguồn thông tin phong phú giúp minh bạch hoá thị trường tài chính, tín dụng. 

Nếu năm 2012, 3 Trung tâm Đăng ký giao dịch tài sản của Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm tiếp nhận và giải quyết 152.056 đơn yêu cầu đăng ký giao dịch bảo đảm bằng động sản, thì năm 2013 đã giải quyết 166.077 đơn yêu cầu đăng ký. Đối với đất đai, tài sản gắn liền với đất , tàu bay, tàu biển, số lượng giao dịch bảo đảm cũng tăng so với năm 2012.

Tuy nhiên, thẳng thắng nhìn nhận rằng, việc xây dựng, thực thi pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm thời gian qua vẫn còn tồn tại nhiều bất cập.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Đinh Trung Tụng cho biết, quá trình xây dựng nghị định và thông tư của các cơ quan có thẩm quyền còn chậm, kéo dài, chưa kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của tổ chức, cá nhân phát sinh trong quá trình thực hiện đăng ký, cũng như chưa đáp ứng được những yêu cầu, đòi hỏi mới của thực tiễn. Năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác đăng ký giao dịch bảo đảm chưa tương xứng, dẫn đến còn nhiều sai sót; chất lượng dịch vụ đăng ký được cung cấp cho người dân, doanh nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu của nền kinh tế... 

Tại diễn đàn, các chuyên gia cho rằng, nguyên nhân đầu tiên dẫn đến những hạn chế, bất cập trên là do thiếu các chuyên gia pháp luật về giao dịch bảo đảm và đăng ký giao dịch bảo đảm, đặc biệt là tại các địa phương. Mô hình tổ chức các cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm phân tán, không thống nhất, thông tin cập nhật không kịp thời và không đầy đủ; việc vi tính hoá, kết nối mạng xây dựng một hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia các giao dịch bảo đảm chậm được triển khai.Toàn cảnh diễn đàn đối thoại. Ảnh: Thảo Nguyên

Bên cạnh đó, một số quy định của pháp luật về đăng ký giao dịch bảo đảm bộc lộ sự bất cập, không phù hợp với thực tiễn cũng đang tạo ra những ”lực cản”: Ví dụ như: pháp luật về nhà ở không cho phép thế chấp nhà ở để bảo đảm thực hiện nhiều nghĩa vụ tại nhiều tổ chức tín dụng, không cho phép thế chấp nhà ở cho cá nhân, tổ chức không phải là tổ chức tín dụng; thủ tục đăng ký chuyển quyền sử dụng đất và xóa đăng ký thế chấp khi xử lý tài sản bảo đảm thiếu sự liên thông; thiếu quy định hướng dẫn điều kiện, thủ tục thế chấp, đăng ký thế chấp nhà ở hình thành trong tương lai...

Các chuyên gia cho rằng, để phát huy hơn nữa vai trò của đăng ký giao dịch bảo đảm, cần sớm nghiên cứu xây dựng Luật Đăng ký tài sản, trong đó có quy định về đăng ký giao dịch bảo đảm, xây dựng hệ thống dữ liệu thống nhất, xây dựng mô hình cơ quan đăng ký tập trung các giao dịch bảo đảm.

Cùng với đó, nâng cao hiệu quả phối hợp công tác giữa các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức hữu quan; tăng cường chất lượng, hiệu quả hoạt động của các cơ quan đăng ký giao dịch bảo đảm và nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ đăng ký, của người yêu cầu đăng ký.

Diễn đàn là cơ hội đánh giá một cách khách quan, toàn diện về thực tiễn công tác đăng ký giao dịch bảo đảm bằng các loại tài sản như động sản, bất động sản, tàu bay, tàu biển trên phạm vi toàn quốc. Từ đó trao đổi thẳng thắn, công khai giữa những đối tượng trực tiếp sử dụng hệ thống đăng ký giao dịch bảo đảm với những người trực tiếp thực hiện đăng ký để làm rõ những vướng mắc, bất cập, khó khăn xuất phát từ quy định của pháp luật cũng như từ khâu tổ chức thực hiện đăng ký và khâu quản lý Nhà nước về đăng ký giao dịch bảo đảm.

Thông qua đối thoại diễn đàn còn giúp cơ quan quản lý Nhà nước có điều kiện để nghe phản ánh từ phía người dân, doanh nghiệp để nghiên cứu, đề xuất giải pháp, từng bước đưa công tác đăng ký giao dịch bảo đảm vào nề nếp, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Thảo Nguyên