Sạt lở đường giao thông vào bản Sa Ná, xã Na Mèo. Ảnh: V.Thanh

Nguy cơ hiện hữu từ sạt lở

Trong nhiều năm qua, bờ hữu suối Son vốn chịu tác động trực tiếp của dòng chảy mạnh, cộng thêm mưa lũ thường xuyên khiến khu vực này xuất hiện dấu hiệu sạt lở. Tuy nhiên, diễn biến đã trở nên đặc biệt nghiêm trọng sau cơn bão số 3 năm 2025. Theo báo cáo chuyên môn, đoạn bờ hữu suối Son dài khoảng 100m bị ảnh hưởng, trong đó có 28m đã sạt lở hoàn toàn; đồng thời xuất hiện nhiều vết nứt lớn đe dọa trực tiếp đến sự an toàn của tuyến đường giao thông nối các bản Sa Ná, Son, Ché Lầu và khu tái định cư bản Sa Ná.

Đáng chú ý, khu tái định cư Sa Ná hiện có 78 hộ dân với 350 nhân khẩu. Họ vốn là những gia đình từng bị ảnh hưởng nặng nề trong đợt lũ lịch sử năm 2019, nay lại đứng trước nguy cơ bị sạt lở uy hiếp. Thực tế cho thấy, chỉ cần thêm một đợt mưa lũ kéo dài, tình hình có thể trở nên khó lường, gây mất an toàn nghiêm trọng về người và tài sản.

Trước tình huống khẩn cấp này, UBND tỉnh Thanh Hóa đã giao UBND xã Na Mèo triển khai ngay những biện pháp bảo vệ tính mạng và tài sản Nhân dân. Cụ thể, chính quyền xã có trách nhiệm tổ chức rào chắn, cắm biển cảnh báo nguy hiểm tại các vị trí sạt lở; thường trực theo dõi, báo cáo kịp thời khi có diễn biến bất thường; đồng thời tuyên truyền, hướng dẫn người dân không qua lại khu vực nguy hiểm, nhất là khi xảy ra mưa lũ.

Bên cạnh đó, xã Na Mèo phải khẩn trương xây dựng, phê duyệt và triển khai phương án ứng phó theo đúng phương châm “4 tại chỗ”: Chỉ huy tại chỗ, lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ. Trường hợp cần thiết, chính quyền xã sẽ chủ động sơ tán, di dời người dân ra khỏi khu vực nguy hiểm đến nơi an toàn, đồng thời thực hiện các biện pháp gia cố bước đầu để hạn chế sự phát triển của sạt lở.

Hướng đi lâu dài, bảo đảm ổn định đời sống

Không chỉ dừng ở các giải pháp tình thế, quyết định của UBND tỉnh Thanh Hóa còn nêu rõ các biện pháp căn cơ để khắc phục sạt lở lâu dài. Theo đó, UBND xã Na Mèo có trách nhiệm tổ chức khảo sát, đánh giá cụ thể phạm vi, quy mô, mức độ sạt lở và xây dựng phương án xử lý trình cấp có thẩm quyền. Hồ sơ, phương án này phải được xin ý kiến và có sự thống nhất của Sở Xây dựng và Sở Nông nghiệp và Môi trường để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với điều kiện thực tế.

Trên cơ sở phương án của địa phương, Sở Tài chính sẽ chủ trì thẩm định, phối hợp cùng các ngành liên quan tham mưu, đề xuất việc hỗ trợ kinh phí. Thời hạn xử lý được quy định cụ thể: Chậm nhất 20 ngày kể từ khi nhận được đề nghị của UBND xã Na Mèo, Sở Tài chính phải có báo cáo kết quả trình Chủ tịch UBND tỉnh xem xét, quyết định. Đây là yêu cầu thể hiện tinh thần khẩn trương, quyết liệt nhằm nhanh chóng triển khai các giải pháp khắc phục, bảo đảm ổn định lâu dài.

Ngoài ra, các Sở: Xây dựng, Nông nghiệp và Môi trường cùng các đơn vị liên quan sẽ phối hợp, hướng dẫn cụ thể để UBND xã Na Mèo thực hiện nhiệm vụ một cách chặt chẽ, hiệu quả và đúng quy định pháp luật.

Việc UBND tỉnh Thanh Hóa công bố tình huống khẩn cấp tại Sa Ná không chỉ là sự phản ứng nhanh nhạy trước nguy cơ thiên tai hiện hữu, mà còn cho thấy tinh thần trách nhiệm cao của chính quyền địa phương đối với Nhân dân. Các cấp, ngành đều được phân công rõ nhiệm vụ, từ khâu ứng phó trước mắt đến kế hoạch khắc phục lâu dài. Điều đó thể hiện phương châm “lấy an toàn của Nhân dân làm trung tâm”, không để người dân phải đối mặt đơn độc trước thiên tai.

Thực tế tại Thanh Hóa và nhiều địa phương miền núi phía Bắc cho thấy, sạt lở đất, sạt lở bờ sông, suối đang trở thành mối đe dọa thường trực, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Do đó, ngoài sự chỉ đạo quyết liệt của chính quyền, vai trò chủ động của người dân trong việc chấp hành cảnh báo, phương án di dời cũng hết sức quan trọng. Chỉ khi có sự đồng lòng giữa chính quyền và Nhân dân, việc ứng phó và khắc phục thiên tai mới đạt hiệu quả bền vững.