thực tế tại các hệ thống nhà lưới hở, công năng chính là sản xuất, canh tác nông nghiệp, bên trong nhà lưới hở chúng tôi canh tác các loại cây dược liệu quý thu hoạch củ, ưa bóng mát.

Liệu có cần thêm “mái”

Ngày 26/10 vừa qua, Bộ Công Thương thành lập đoàn kiểm tra tình hình thực hiện phát triển điện mặt trời mái nhà tại hai tỉnh: Ninh Thuận và ĐắkLắk. Nội dung kiểm tra về việc chấp hành các quy định của pháp luật trong phát triển điện mặt trời mái nhà (ĐMTMN) đối với các đơn vị điện lực và chủ đầu tư.

Tại cuộc họp, đại diện Công ty Điện lực Ninh Thuận cho rằng “trường hợp chủ đầu tư dùng các tấm pin quang điện lắp trên hệ thống khung giá đỡ bằng thép và phía dưới dùng màn lưới nông nghiệp (lưới chắn côn trùng) làm mái thì không đáp ứng được các tiêu chí theo Quyết định 13/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư 18 và hướng dẫn của Bộ Công Thương về ĐMTMN; mặt khác đất trang trại phù hợp với quy định về kế hoạch, quy hoạch sử dụng đất, trong đó đất làm trang trại là đất nông nghiệp khác. Trang trại nông nghiệp công nghệ cao Tiên Tiến cần thực hiện đúng quy định về hệ thống ĐMTMN”.

Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo cũng khẳng định, EVN được thực hiện ký hợp đồng mua bán điện nếu ĐMTMN phù hợp với quy định về hệ thống điện mặt trời mái nhà tại Quyết định 13/2020/QĐ-TTg và Thông tư 18/2020/TT-BCT.

Trước ý kiến của Đoàn kiểm tra, ông Nguyễn Văn Tiến - Chủ trang trại nông nghiệp Hữu cơ Tiên Tiến cho biết, Đoàn kiểm tra không hề đến kiểm tra thực tế tại mô hình trang trại của chúng tôi để thấy 10 dự án ĐMTMN hiện nay đang vướng đều được lắp đặt lên toàn mái nhà xưởng, văn phòng, nhà ở, chuồng chăn nuôi bò, trùn quế, gà, heo và toàn mái nhà lưới hở trên lối đi của trang trại.

Ông Tiến cũng trích dẫn, theo Văn bản 7088/BCT-ĐL hướng dẫn thì hệ thống ĐMTMN trên mái công trình chăn nuôi, trồng trọt... trên cơ sở quy định tại Thông tư 02/2020/TT – BNNPTNT. Việc đảm bảo trang trại phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất... công trình xây dựng trang trại phải có mái, mái nhà phải phù hợp với công năng, loại hình trang trại. Như vậy, hệ thống nhà lưới hở có mái là lưới nông nghiệp hoàn toàn phù hợp công năng của công trình, phù hợp quy định của Văn bản 7088.

Cũng trong buổi làm việc tại Công ty Điện lực Ninh Thuận, lãnh đạo Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo nêu “Khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời lên công trình xây dựng, thì công năng chính của công trình xây dựng vẫn đảm bảo mà còn có thể phát sinh công năng phụ là sản xuất điện, thì đó là điện mái nhà”.

Ông Tiến cho biết, thực tế tại các hệ thống nhà lưới hở, công năng chính là sản xuất, canh tác nông nghiệp, bên trong nhà lưới hở chúng tôi canh tác các loại cây dược liệu quý thu hoạch củ, ưa bóng mát. Mùa mưa: Hệ thống nhà lưới được phủ lưới phía trên của khung nhà thép nhằm tránh lượng nước mưa lớn gây xói mòn đất, ảnh hưởng đến chất lượng củ của cây trồng. Mùa gió: Lưới sẽ được căng theo cột dọc khung cột thép, vị trí lắp đặt lưới sát mặt đất. Thời điểm này, lượng gió thổi mạnh có thể làm gãy cây trồng, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nông sản. Bên trên chúng tôi lắp đặt những tấm quang năng giúp giảm bức xạ ánh nắng trực tiếp đến cây trồng, giúp cây sinh trưởng tốt, cho năng suất cao.

Với kết quả hoạt động của trang trại trong năm 2019, ngoài việc mang nguồn doanh thu hơn 10 tỷ đồng, giải quyết công ăn việc làm cho hàng trăm lao động người Chăm tại địa phương, trang trại còn giúp hơn 200 hộ dân trong khu vực có nguồn điện phục vụ sản xuất, sinh hoạt mà đáng lý ra đây là trách nhiệm của EVN địa phương, nhưng trong thời gian qua EVN đã không làm được.

Mô hình đã đem lại hiệu quả kinh tế - xã hội, môi trường, tạo sinh kế bền vững cho hàng trăm lao động tại địa phương

Trước những lợi ích mà mô hình nông nghiệp công nghệ cao do Trang trại nông nghiệp hữu cơ Tiên Tiến mang lại liệu EVN có cần thêm “mái” thì mới ký hợp đồng mua điện?

Cần sớm có hướng giải quyết

Ngay từ khi đầu tư, Trang trại Tiên Tiến đã tuân thủ theo Nghị quyết số 05-NQ/TU, ngày 10/10/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao, nhân rộng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020… Đến nay, Trang trại đã trở thành điểm đến tham quan của nhiều Đoàn công tác của Trung ương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổ chức địa phương và được đánh giá là mô hình nông nghiệp đa tầng – tuần hoàn điểm của tỉnh Ninh Thuận, cần được nhân rộng ra các tỉnh thành khác trong cả nước.

“Nếu yêu cầu chúng tôi lợp tole lên toàn bộ diện tích nhà lưới hở thay cho mái lưới nông nghiệp như hiện nay liệu có phù hợp với công năng của công trình xây dựng trong ngành nông nghiệp hay không? Việc EVN chỉ ký kết hợp đồng đối với dự án nông nghiệp đã lợp “tấm tole” sẽ dẫn đến hàng chục ha canh tác nông nghiệp sẽ hư hại do cây trồng thiếu ánh sáng; thừa, thiếu nước dẫn đến cây trồng không phát triển... các dự án nông nghiệp này chỉ tồn tại là một con số ảo trên giấy, chỉ còn duy nhất một chức năng là sản xuất điện hoàn toàn trái với chức năng ban đầu của dự án. Hàng trăm lao động sẽ mất việc, đời sống bà con bị ảnh hưởng; Chưa kể đến việc lợp tole dưới tấm quang năng sẽ làm giảm tuổi thọ tấm quang năng và giảm công suất phát của hệ thống điện mặt trời”, ông Tiến nêu rõ.

Trang trại Tiên Tiến là đã trở thành điểm thăm quan của nhiều đàon công tác Trung ương, địa phương.

“Thực tế việc phát triển hệ thống Điện năng lượng mặt trời trên những trang trại nông nghiệp đã mang lại những lợi ích lớn cho cả nhà đầu tư và phù hợp chủ trương phát triển năng lượng sạch bền vững của Chính phủ. Tránh tình trạng cấm một cách đại trà không qua kiểm tra sàng lọc thực tế làm ảnh hưởng đến sự tồn tại phát triển của những dự án nông nghiệp bài bản” - ông Tiến nhấn mạnh.

Với sự việc trên, ông Tiến mong Bộ Công Thương xem xét và sớm giải quyết các vấn đề trên, giúp các nhà đầu tư yên tâm và tiếp tục thực hiện đầu tư các dự án khác tại tỉnh Ninh Thuận.