Nhờ định hướng đúng và sự chủ động của người dân, những mô hình “xanh” này đang giúp thu nhập tăng lên, tỷ lệ nghèo giảm còn 3,7%, tạo nền tảng vững chắc cho mục tiêu giảm nghèo bền vững của tỉnh miền núi Lạng Sơn.

Tận dụng lợi thế rừng đồi để mở hướng thoát nghèo

Xã Tân Văn, tỉnh Lạng Sơn đang chứng minh rằng giảm nghèo bền vững chỉ thành công khi người dân thực sự trở thành chủ thể của phát triển. Với hơn 7.361 ha đất lâm nghiệp, khí hậu ôn hòa và nguồn thức ăn tự nhiên dồi dào, vùng đất này đang từng bước đổi thay nhờ hướng đi đúng trong trồng rừng, cây ăn quả và chăn nuôi đại gia súc.

Ông Hoàng Kim Hữu, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Văn, cho biết: Tân Văn hiện có 23 thôn với 2.022 hộ dân, gần 9.600 nhân khẩu. Nhiều năm trước, đời sống người dân phụ thuộc gần như hoàn toàn vào nương rẫy truyền thống, thu nhập bấp bênh, tỷ lệ hộ nghèo còn cao. Nhưng vài năm trở lại đây, địa phương đã tìm ra hướng phát triển sinh kế gắn với tiềm năng rừng đồi, mở ra cơ hội thoát nghèo cho hàng trăm hộ dân.

Xã Tân Văn luôn quan tâm công tác an sinh, triển khai kế hoạch rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và xác định các hộ làm nông, lâm, ngư nghiệp có mức sống trung bình cùng người lao động thu nhập thấp trong năm 2025. Ảnh: TTTT

Theo ông Hữu, nâng cao thu nhập cho người dân luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. "Chúng tôi xây dựng kế hoạch giảm nghèo từng năm, đồng thời dựa vào lợi thế tự nhiên để định hướng bà con phát triển trồng rừng, trồng cây ăn quả và chăn nuôi trâu bò bán chăn thả. Đây là mô hình phù hợp với điều kiện địa phương, vốn đầu tư thấp nhưng hiệu quả cao", ông Hữu nói.

Không chỉ định hướng bằng lời kêu gọi, xã Tân Văn (tỉnh Lạng Sơn) đã tận dụng tối đa nguồn lực từ các chương trình mục tiêu quốc gia để hỗ trợ người dân có điều kiện bắt tay vào sản xuất. Từ năm 2021 đến nay, xã đã hỗ trợ 291 hộ nghèo, cận nghèo với kinh phí hơn 5,4 tỷ đồng để trồng rừng, trồng cây ăn quả, mua bò sinh sản và triển khai các mô hình phát triển sản xuất. Phần lớn các mô hình đều phát triển tốt, tạo sinh kế bền vững cho người dân.

Nguồn vốn tín dụng chính sách cũng là bệ đỡ quan trọng. Thông qua các tổ chức chính trị xã hội, xã phối hợp với Phòng giao dịch Ngân hàng Chính sách xã hội giúp người dân tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Tổng dư nợ đến nay đạt 58 tỷ đồng, tạo điều kiện để nhiều hộ mạnh dạn mở rộng quy mô trồng trọt, chăn nuôi.

Đi cùng đó, xã duy trì các lớp tập huấn kỹ thuật, dạy nghề về trồng trọt, chăn nuôi nhằm giúp bà con tiếp cận các quy trình khoa học, giảm rủi ro và tăng hiệu quả sản xuất. Việc "cầm tay chỉ việc" từ cán bộ kỹ thuật đã khiến các mô hình mới trở nên gần gũi, dễ áp dụng, nhất là với các hộ nghèo, cận nghèo.

Hiệu quả từ những mô hình kinh tế bền vững

Hiệu quả rõ nhất chính là những đổi thay ở mỗi gia đình. Ông Lương Văn Chí, thôn Bản Huấn (xã Tân Văn, tỉnh Lạng Sơn) nhớ như in thời điểm gia đình còn thuộc diện cận nghèo. Năm 2022, ông được hỗ trợ hai con bò sinh sản. "Được tập huấn kỹ thuật chăm sóc, phòng bệnh nên đàn bò lớn nhanh. Hai năm sau bò sinh sản thêm hai con. Tôi tích lũy thêm vốn mua thêm, duy trì nuôi 7 - 10 con mỗi năm", ông Chí kể.

Người dân thôn Bản Huấn, xã Tân Văn chăm sóc đàn bò sinh sản được hỗ trợ từ chương trình mục tiêu quốc gia, mô hình giúp nhiều hộ mở rộng chăn nuôi và từng bước thoát nghèo bền vững. Ảnh: HL/Thanh Tùng

Ngoài chăn nuôi, ông Chí còn phát triển kinh tế rừng với các loại cây chủ lực như hồi, keo, chè. Tổng thu nhập năm 2024 đạt gần 100 triệu đồng, giúp gia đình ông chính thức thoát nghèo. "Tôi không nghĩ có ngày kinh tế nhà mình lại ổn định như vậy. Quan trọng nhất là mình có hướng đi rõ ràng và được xã hỗ trợ đúng cách", ông Chí bộc bạch.

Không chỉ Bản Huấn mà nhiều thôn/bản khác của Tân Văn cũng đang đổi thay. Các mô hình trồng hồi, keo; trồng quýt, thanh long, nho; mô hình chăn nuôi trâu bò… đang tạo ra nguồn thu ổn định cho hàng trăm hộ dân. Việc tận dụng đất đồi, đất rừng, nguồn thức ăn tự nhiên và khí hậu mát mẻ đã biến Tân Văn thành vùng sinh kế đa dạng, ít rủi ro, phù hợp với điều kiện miền núi.

Theo rà soát mới nhất, tỷ lệ nghèo đa chiều của xã đã giảm còn 3,7%, thu nhập bình quân đầu người đạt 43,68 triệu đồng/người/năm. Đây là con số rất đáng khích lệ với một xã miền núi có địa bàn rộng và xuất phát điểm thấp.

Ông Hoàng Đăng Dũng, Trưởng phòng Phát triển nông thôn (Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lạng Sơn), đánh giá Tân Văn là một trong những địa phương vận dụng hiệu quả nguồn lực từ chương trình giảm nghèo bền vững. "Xã phát huy tốt lợi thế tự nhiên, sử dụng đúng mục đích các nguồn vốn hỗ trợ, từ đó giúp người dân phát triển sinh kế bền vững và tăng thu nhập ổn định", ông Dũng nhận định.