Học sinh dàn hàng ngang, không đội mũ bảo hiểm vô tư nói chuyện trên đường Nguyễn Trãi (Hà Nội). Ảnh: T.A

Xe trôi nổi “lấn át” xe chính hiệu

Theo thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, từ 1/1/2014 đến 31/8/2015 số lượng xe đạp điện nhập khẩu là 5.324 chiếc, tuy nhiên số lượng sản xuất, lắp ráp trong nước lên tới 47.308 chiếc.

Thực tế khảo sát, bên cạnh nguồn xe đạp điện được sản xuất trong nước và nhập khẩu đầy đủ giấy tờ - xe chính hiệu, thì xe trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ cũng không hề nhỏ. Thậm chí còn “lấn át” xe chính hiệu.

Một chủ đơn vị phân phối xe đạp điện tại Hà Nội cho biết: Bên cạnh một lượng xe đạp điện chính hiệu có đầy đủ giấy tờ thì đơn vị phân phối nào cũng có hàng “loại B” (nghĩa là hàng trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đầy đủ giấy tờ hợp pháp - PV). Khi có lực lượng quản lý thị trường vào kiểm tra thì thường đơn vị nào cũng “kẹp” hồ sơ của hàng chính hiệu với đầy đủ giấy tờ, nhưng khi tư vấn cho khách hàng mua xe thì bao giờ các cửa hàng cũng “tiếp thị” các dòng xe loại B có giá mềm hơn và đương nhiên cửa hàng cũng có lợi nhuận cao hơn nếu bán loại này.

Lấn làn sang làn dành cho ô tô, 2 học sinh chuẩn bị vượt xe máy trên đường Láng, Hà Nội. Ảnh: T.A

Theo ông Đinh Văn Bắc, Giám đốc Công ty TNHH ô tô xe máy Detech, trên thực tế, có nhiều doanh nghiệp được chào hàng xe lậu không giấy tờ ở biên giới Trung Quốc, thậm chí ngay tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Hữu Trí - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam nhấn mạnh, cần phải có biện pháp quản lý thị trường, quản lý xuất nhập khẩu, hạn chế lắp ráp, nhập khẩu chui, mới giảm được tình trạng sản xe không qua kiểm định vẫn bán tràn lan và được sử dụng phổ biến như hiện nay. Theo tôi, trường hợp mua không có giấy tờ, không có hoá đơn, chắc chắn là những xe không rõ nguồn gốc, xe chui. Người mua vô tình đang tiếp tay tiêu thụ những sản phẩm này. Vì vậy, cần có sự phối hợp giữa đơn vị sản xuất, đơn vị quản lý và cả người mua để đảm bảo chất lượng xe và an toàn cho người sử dụng, môi trường lành mạnh cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông

Bên cạnh việc xe đạp điện nhập lậu, xe không rõ nguồn gốc xuất xứ, xe trôi nổi... không đảm bảo chất lượng thì việc ý thức của người điều khiển xe đạp điện mà đa phần ở thành phố là học sinh, sinh viên cũng là điều đáng bàn. Thực tế, lưu thông trên đường mỗi ngày, cảnh tượng học sinh, sinh viên điều khiển xe đạp điện với tốc độ cao, không đội mũ bảo hiểm gây mất an toàn giao thông (ATGT) rất cao.

Các nhà sản xuất đánh giá, hiện xe đạp điện lưu thông với tốc độ khoảng 25km/h là trong phạm vi tốc độ vừa phải, đảm bảo an toàn nếu xử lý tốt. Thế nhưng, trên thực tế, loại phương tiện vốn có trọng lượng nhẹ lại được điều khiển với tốc độ khá cao có khi lên tới 50km/h rất khó kiểm soát tay lái và dễ gây ra tai nạn giao thông.

Theo Ủy ban ATGT Quốc gia, đến nay chưa có thống kê chính thức nào về số vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe đạp điện. Thế nhưng, tại Trung Quốc hiện có khoảng 300 triệu xe máy, xe đạp điện và có đến 40% số vụ tai nạn giao thông liên quan đến xe máy - xe đạp điện. Đây là bài học mà chúng ta nên lấy làm kinh nghiệm đặc biệt trong vấn đề quản lý.

Không chỉ các học sinh nam, học sinh nữ không đội mũ bảo hiểm cũng gây ra nhiều nguy cơ mất an toàn giao thông. Ảnh: T.A

Nhiều ý kiến đồng tình, việc thực hiện lộ trình quản lý xe đạp điện là điều cần thiết. Ông Khuất Việt Hùng Phó Chủ tịch Chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc gia cho rằng, chúng ta phải xác định rõ trách nhiệm, chức năng nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị. Riêng với Ủy ban ATGT Quốc gia với kinh nghiệm tuyên truyền, xử lý đối với mũ bảo hiểm thời gian qua, chúng tôi cho rằng, với xe máy, xe đạp điện, quan trọng nhất là tuyên truyền vận động.

Sắp tới, Ủy ban ATGT Quốc gia sẽ kiến nghị các Bộ Công thương, Tài Chính, Công an triển khai kế hoạch kiểm tra, xử lý đơn vị kinh doanh xe đạp điện, xe máy điện không đúng quy định. Ủy ban ATGT Quốc gia cũng sẽ phối hợp với các địa phương để yêu cầu các cơ sở kinh doanh thực hiện nghiêm các quy định về kinh doanh xe máy, xe đạp điện.

Theo ông Lê Đức Việt - Phó Vụ trưởng Vụ ATGT, cần quản lý chặt để đảm bảo quyền lợi người tiêu dùng và cần kiểm soát chặt về an toàn kỹ thuật. Thủ tục đăng ký, quản lý phải chặt chẽ hơn. Đồng thời, các cơ quan truyền thông cần vào cuộc mạnh mẽ hơn để người dân phân biệt được đâu là xe đạp điện - xe máy điện. Nhất là với học sinh là đối tượng rất nhiều, các nhà trường nên có khuyến cáo, tư vấn cho học sinh. 

Ông Nguyễn Hữu Trí - Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết đã có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xe đạp điện số hiệu QCVN 68:2013/BGTVT. Cách phân biệt đơn giản nhất là xe đạp điện trước hết phải có bàn đạp, chứ không phải chỉ có chỗ để lắp bàn đạp, và bàn đạp đó phải giúp xe di chuyển được khi xe hết điện. Người mua thường chỉ phân biệt xe đạp hay xe máy điện dựa vào tem, trong khi số lượng xe có dán tem đạt chuẩn chỉ khoảng 10%. Còn số lượng xe đạp điện nhập khẩu lắp ráp chui không qua đăng kiểm rất lớn.

Tràng An