TS Nguyễn Quốc Văn, Viện trưởng Viện CL&KTTT cho rằng, khảo sát điều tra xã hội học trực tuyến là hình thức khảo sát hiệu quả nhất trong nghiên cứu khoa học. Ảnh: TH

Phát biểu dẫn đề, TS Nguyễn Quốc Văn, Viện trưởng Viện CL&KTTT cho rằng: Trong nghiên cứu khoa học, việc khảo sát điều tra xã hội học nói riêng theo các phương pháp khảo sát truyền thống, trực tiếp thường rất tốn kém về thời gian, công sức và kinh phí. Trong những năm gần đây, việc áp dụng các phương pháp khảo sát, điều tra xã hội học trực tuyến (qua môi trường internet, intranet) vào nghiên cứu nói chung, nghiên cứu khoa học nói riêng được ứng dụng rất mạng mẽ trong nhiều lĩnh vực như giảng dạy, nghiên cứu.

Khảo sát điều tra xã hội học trực tuyến là việc thông qua sử dụng thiết bị công nghệ (như máy tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy tính xách tay, đường truyền kết nối Internet) thu nhập thông tin từ quần chúng thông qua các phiếu hỏi, bảng hỏi giúp cho việc nhìn nhận, đánh giá về những vấn đề, sự kiện, diễn biến của đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội được rõ ràng; đồng thời là một phương pháp thường được dùng trong công tác nghiên cứu khoa học, trong khoa học giáo dục.

Việc sử dụng các công cụ khảo sát điều tra xã hội học... phát triển mạnh mẽ từ những thập niên giữa thế kỷ trước. Ở nước ta, từ vài thập niên trở lại đây, phương pháp điều tra xã hội học được sử dụng khá phổ biến trong giới nghiên cứu khoa học xã hộị và nhân văn, nhất là trong lĩnh vực khoa học giáo dục. Việc sử dụng kết quả khảo sát điều tra xã hội học trong các đề tài khoa học giúp cho kết quả nghiên cứu đề tài có tính thuyết phục hơn, đáng tin cậy hơn.

Theo TS Nguyễn Quốc Văn điều tra, khảo sát trực tuyến có nhiều ưu điểm hơn nhược điểm và được coi là phương pháp điều ưa tối ưu nhất hiện nay.

Đơn cử, để tiến hành một cuộc khảo sát, điều tra xã hội học trực tiếp thường rất tốn kém thời gian, công sức và kinh tế (chi phí về địa điểm, người phỏng phỏng vấn, đi lại). Tuy nhiên, nhờ máy tính và công nghệ hiện đại ngày nay chúng ta có thể chỉ ngồi một chỗ thiết kế bảng câu hỏi, khảo sát và tham gia khảo sát cũng như thu thập kết quả khảo sát thông qua hình thức trực tuyến, giúp người hỏi và trả lời có thể thoải mái, chủ động hơn, thuận tiện hơn khi thực hiện khảo sát.

Đồng thời, khảo sát điều tra xã hội trực tuyến cũng không cần người phỏng vấn mà vẫn tiếp cận được nhiều đối tượng, giúp người hỏi và người trả lời tránh được những câu hỏi, vấn đề nhạy cảm.

Ngoài ra, khảo sát trực tuyến luôn có sẵn và miễn phí với nhiều thiết kế, định dạng biểu mẫu tại các ứng dụng trực tuyến giúp người tạo câu hỏi không mất nhiều thời gian thực hiện.

“Ngày nay, công nghệ ngày càng phát triển, giúp các nhà nghiên cứu ứng dụng các phần mềm có sẵn miễn phí có thể tự thiết kế, tiến hành và phân tích các cuộc điều tra riêng của mình với chi phí thấp và tốn ít thời gian hơn nhiều so với các phương thức khảo sát truyền thống (trực tiếp). Thông qua việc ứng dụng và sử dụng công nghệ thông tin, kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin của người sử dụng được tăng cường”, TS Nguyễn Quốc Văn nhấn mạnh.

Mặc dù có rất nhiều ưu điểm, nhưng khảo sát, điều tra xã hội học trực tuyến cũng có nhiều hạn chế nhất định như: Hoạt động tương tác giữa người điều tra và người trả lời câu hỏi, điều này phần nào ảnh hưởng đến kết quả, tính trung thực trong câu trả lời; không thực hiện khảo sát được với nhóm đối tượng khảo sát là người không có điều kiện tiếp cận công nghệ (máy tính, điện thoại thông minh), không có mạng internet; tỷ lệ trả lời thấp, không xử lý ngay được những phát sinh khi người trả lời có vấn đề thắc mắc.

Toàn cảnh buổi tọa đàm. Ảnh: TH

Tại tọa đàm, các đại biểu cho rằng, hiện nay, khảo sát điều tra xã hội học trực tuyến là hình thức khảo sát hiệu quả nhất. Tuy nhiên, để thuận lợi thực hiện khảo sát điều tra xã hội học trực tuyến cần phải có hai điều kiện cơ bản và không thể thiếu đó là: Thứ nhất là thiết bị công nghệ như máy tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng, máy tính xách tay... Thứ hai là đường truyền kết nối Internet.

Các đại biểu cũng cho biết, hiện nay, có rất nhiều phần mềm ứng dụng miễn phí như Google forms, Servey Monkey, Khoasat.me, Mopinion, Feedier… Các phần mềm này đáp ứng mọi nhu cầu và hình thức điều tra, khảo sát. Trong đó phần mềm ứng dụng khỏa sát Google forms là ứng dụng phổ biến nhất vì nó hỗ trợ người dùng rất đa dạng, thuận tiện từ giai đoạn đầu đến cuối khảo sát (tạo, chỉnh sửa, phản hồi, phân tích kết quả).

Các hình thức điều tra khảo sát trực tuyến hiện nay gồm có: Điều tra, khảo sát bằng thư điện tử; gửi đường link khảo sát qua trang mạng xã hội (zalo. face book...), mã QR nhúng trong website; sử dụng các ứng dụng, website khảo sát.

Trong thời đại ngày nay với sự hỗ trợ của thiết bị và công nghệ máy tính, việc thiết kế một khảo sát điều tra trực tuyến cho riêng mình rất dễ dàng, các đề tài nghiên cứu thuộc Thanh tra Chính phủ thường liên quan đến thực tiễn pháp luật về thanh tra hoặc một vấn đề, sự kiện, hiện tượng pháp luật nào đó liên quan đến ngành Thanh tra.

Do đó, các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu của Thanh tra Chính phủ cần được khuyến khích ứng dụng công nghệ thông tin và sử dụng kết quả điều tra xã hội học trực tuyến nói chung, điều tra xã hội học pháp luật trực tuyến nói riêng vào các công trình nghiên cứu cần thiết phải khảo sát, nghiên cứu thực tế phục vụ mục đích lý luận hoặc thực tiễn cần tiến hành điều tra xã hội học. Đây cũng là hình thức điều tra, khảo sát phù hợp nhất để áp dụng đối với việc nghiên cứu các đề tài khoa học của Thanh tra Chính phủ.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu cũng được giới thiệu các bước sử dụng Google biểu mẫu để thực hiện các bước khảo sát điều tra trực tuyến.