Phần lớn các hãng vận tải hành khách có số lượng xe rất hạn chế

Rộng mà chưa sâu

Theo thống kê, hiện cả nước có gần 2 triệu ôtô, trên 33 triệu môtô. Trong đó, trên 200.000 xe ôtô kinh doanh vận tải hàng hóa; trên 1.500 doanh nghiệp (DN) và hợp tác xã kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định, xe buýt, xe taxi và hàng ngàn hộ cá thể kinh doanh vận chuyển hành khách theo hợp đồng, với khoảng 115.000 phương tiện. Tổng thể, vận tải ôtô đang đảm nhiệm tới 80% lưu lượng vận chuyển hàng hóa và hành khách.

Con số thống kê cho thấy mức độ tăng trưởng nhanh trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, theo nhận xét của Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam Nguyễn Văn Quyền, sự phát triển “chủ yếu theo chiều rộng, theo hướng tăng số lượng DN, tăng phương tiện, luồng tuyến vận tải. Trong khi đó, chưa chú trọng theo chiều sâu, thể hiện ở chất lượng dịch vụ chưa tốt. Nhiều hiện tượng tiêu cực trở thành vấn nạn xã hội như xe chạy vòng vo đón trả khách, phóng nhanh vượt ẩu tranh giành khách, nhồi nhét khách chở quá tải, vấn đề an toàn giao thông chưa được chú trọng đúng mức”.

Ngoài ra, nhiều đơn vị vận tải chưa thiết lập được quy trình tiếp nhận, giải quyết các ý kiến phản ánh, khiếu nại của hành khách. Bộ phận theo dõi, quản lý các điều kiện về an toàn giao thông ở nhiều đơn vị mang tính hình thức…

Gia tăng số lượng vận tải ôtô còn khiến mật độ, lưu lượng và tải trọng xe tham gia giao thông vượt quá thiết kế của đường, kéo theo các vấn đề như xung đột, ùn tắc, tai nạn giao thông, hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông…

Ông Dương Tự Lực, Sở Giao thông Vận tải TP HCM cho rằng, vẫn ít DN vận tải có thương hiệu. Thậm chí, nhiều DN trong quá trình hoạt động do không tuyển được đủ tài xế nên cho cả phụ xe điều khiển phương tiện. Điều này rất nguy hiểm.

Chất lượng quyết định sự tồn tại

Tổng cục Đường bộ Việt Nam đang tập trung xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn DN vận tải, tiêu chuẩn trạm dừng nghỉ, tiêu chuẩn bến xe... để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, giảm thiểu tai nạn giao thông và nâng cao chất lượng dịch vụ.

Lãnh đạo Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho biết, tuy không đưa ra mệnh lệnh hành chính, song cơ quan quản lý Nhà nước sẽ đưa ra các tiêu chí. Khi đó, DN vận tải ôtô trong nước phải sắp xếp lại, quy mô DN phải tăng lên, số lượng DN sẽ giảm. “Vận tải ôtô rất cần quan tâm đến chất lượng. DN vận tải phải hướng đến quản lý hiện đại nhằm làm tăng giá trị gia tăng. Quản lý Nhà nước về vận tải cũng đang hướng đến ràng buộc pháp lý mạnh mẽ hơn các DN về trách nhiệm với an toàn giao thông và chất lượng dịch vụ”, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam Nguyễn Văn Quyền nói.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam đề xuất, cơ quan quản lý nên cho tổ chức xét thầu, đưa ra những tiêu chí cần phải đạt tới, đưa ra số lượng xe/số ghế cần đáp ứng cho tuyến vận chuyển khách, rồi tiến hành xét từ cao xuống thấp đối với các DN ứng tuyển. Không để như tình trạng hiện nay, có DN chỉ 1, 2 xe muốn tham gia tuyến vận chuyển nào cũng được, đi bao xa cũng được”.

Rõ ràng, quản lý hiện đại sẽ tạo môi trường kinh doanh cạnh tranh. Sự cạnh tranh còn phải hướng đến cạnh tranh với các loại hình vận tải khác và cạnh tranh với DN vận tải ôtô nước ngoài sẽ vào Việt Nam tới đây khi kí kết các hiệp định vận tải đường bộ.

Nam San