(Thanh tra) - Giữa những đồi trà hoa vàng ở Ba Chẽ (Quảng Ninh), nhiều hộ dân đang tìm thấy hướng thoát nghèo từ mô hình nuôi gà Tiên Yên thả dưới tán rừng.
Chỉ với nồi nước lá trà hoa vàng cho gà uống mỗi tuần, người vùng cao Ba Chẽ (Quảng Ninh) đã tạo ra sản phẩm sạch, giá trị cao và mở ra sinh kế bền vững ngay trên mảnh đồi quê mình.
Buổi sáng Ba Chẽ se lạnh, sương phủ kín những triền đồi trà hoa vàng. Trong không gian yên bình đó, tiếng gà chạy lạo xạo dưới tán cây nghe thật rộn rã. Ở khu đồi rộng gần 3 héc-ta của mình, anh Đàm Văn Triệu đã bắt đầu ngày mới bằng việc chuẩn bị một nồi nước đặc biệt. Nồi nước ấy được nấu từ lá trà hoa vàng, thứ "vàng xanh" của vùng núi Quảng Ninh, cùng một số lá dược liệu bản địa mà anh gom từ những cây mọc trên đồi.
Khi hơi nước bốc lên thơm nức, anh Triệu nhẹ nhàng đổ thứ nước quý ấy vào máng cho hơn 1.000 con gà Tiên Yên của gia đình. Theo anh Triệu, lá chè hoa vàng có nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe con người, tăng sức đề kháng, nên gà Tiên Yên uống cũng khỏe hơn, thịt thơm ngon hơn.
Mô hình chăn gà dưới tán trà hoa vàng của anh bắt đầu từ năm 2019. Trước đó, gia đình sống chủ yếu dựa vào rừng và nương rẫy, thu nhập bấp bênh.
Khi thấy chính quyền khuyến khích phát triển sinh kế dựa trên cây bản địa, anh mạnh dạn dựng chuồng trại, thả gà tự nhiên trên nền đồi.
Người làng có người bảo anh "mạo hiểm", vì nuôi gà đồi dễ gặp dịch bệnh, lại tốn công chăm sóc. Nhưng anh Triệu tin rằng nếu mình biết tận dụng những gì Ba Chẽ sẵn có, thì cái nghèo sẽ không đeo đẳng mãi.
Những năm đầu, anh Triệu kiên trì thử nghiệm nhiều cách để nâng chất lượng thịt gà. Và rồi thứ nước lá trà hoa vàng trở thành "bí quyết sống còn".
"Mình vặt lá trà hoa vàng, đun kỹ rồi lấy nước đó cho gà uống. Nhờ thế mà thịt chắc hơn, thơm hơn, đỡ tanh. Nuôi gà bằng thảo dược bản địa, mình cũng yên tâm vì ít phải dùng thuốc", anh Triệu chia sẻ.
Lứa gà Tiên Yên của gia đình được nuôi hoàn toàn tự nhiên, thả trên những đồi trà hoa vàng xanh mát. Khi xuất chuồng, gà được thương lái tìm mua với giá trung bình 130.000 đồng mỗi kg. Mỗi năm một lứa, sau khi trừ chi phí, gia đình anh thu về khoảng 200 triệu đồng, một con số làm thay đổi cả cuộc sống vùng cao này. Việc nuôi gà giờ không chỉ là kế sinh nhai, mà trở thành niềm tự hào vì đã tìm được con đường riêng, sạch, bền vững.
Từ câu chuyện của anh Triệu, nhiều hộ dân trong xã cũng bắt đầu học theo. Họ đến xem mô hình, hỏi cách dựng chuồng, cách chọn lá trà hoa vàng, cách nấu nước. Những đồi cây vốn chỉ cho thu hái vụ mùa giờ trở thành nơi tạo sinh kế bền vững hơn, gắn với tài sản quý giá nhất của Ba Chẽ.
Không chỉ là câu chuyện của một hộ gia đình, mô hình gà Tiên Yên dưới tán trà hoa vàng đang mở ra một hướng phát triển mới cho cả xã Ba Chẽ.
Đây là địa phương miền núi còn nhiều khó khăn, nhưng lại sở hữu những loại cây bản địa có giá trị cao mà nhiều nơi khác không có được. Trà hoa vàng là một ví dụ, với hàm lượng hoạt chất cao, giá trị dược liệu lớn, tạo điều kiện để xã phát triển các mô hình gắn rừng với sinh kế.
Chủ tịch UBND xã Ba Chẽ, ông Vi Thanh Vinh, cho biết địa phương đang tập trung khai thác hiệu quả tiềm năng nông, lâm nghiệp, trong đó lấy các sản phẩm chủ lực như trà hoa vàng, gà Tiên Yên làm trụ cột. Sự kết hợp giữa đặc sản nổi tiếng của tỉnh và dược liệu bản địa giúp nâng giá trị thị trường, tạo lợi thế cạnh tranh cho người dân.
"Khi gà được chăm sóc tự nhiên, đóng gói và đưa ra thị trường với thương hiệu rõ ràng, giá trị sẽ cao hơn gà nuôi thông thường. Đây là hướng đi phù hợp để nâng thu nhập và góp phần giảm nghèo bền vững", ông Vinh nói.
Ba Chẽ đang đặt mục tiêu vừa bảo vệ rừng vừa để rừng nuôi dân. Thay vì khai thác gỗ đơn thuần, xã khuyến khích người dân phát triển mô hình sinh kế dựa vào bóng tán rừng, vào các cây dược liệu bản địa, vào thổ nhưỡng đặc thù của vùng cao. Nhờ đó, nguồn thu của người dân ổn định hơn, không phụ thuộc vào một mùa vụ hay một loại cây trồng duy nhất.
Mô hình của anh Triệu trở thành một minh chứng thuyết phục cho cách làm này. Nó cho thấy rừng không chỉ là lá phổi xanh, mà còn là cơ hội để người dân thoát nghèo nếu biết khai thác đúng cách.
Sự lan tỏa mô hình sẽ giúp hình thành chuỗi sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của Ba Chẽ, từ đó góp phần thực hiện thành công chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Chiều muộn, khi nắng tắt dần trên những tán trà hoa vàng, đàn gà lại tụ về chuồng, còn anh Triệu đứng lặng nhìn xuống thung lũng dưới chân đồi. Trong ánh mắt anh không chỉ có niềm tự hào vì đàn gà khỏe mạnh, mà còn có niềm tin vào một con đường phát triển mới cho người dân vùng cao Ba Chẽ.
