Sửng sốt bởi lẽ, ngay từ năm 2008, hàng loạt quy định liên quan tới sản xuất và phân phối mũ bảo hiểm đã được ban hành như quyết định của Bộ Khoa học và Công nghệ về việc ban hành và thực hiện Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia về mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy; quyết định của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng về việc ban hành hướng dẫn đánh giá chứng nhận hợp quy mũ bảo hiểm cho người đi mô tô, xe máy; công văn của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng hướng dẫn bổ sung giấy chứng nhận hợp quy mũ bảo hiểm; công văn của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng hướng dẫn cách thể hiện dấu hợp quy (dấu CR) trên mũ bảo hiểm; công văn của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng hướng dẫn việc kiểm tra chất lượng mũ bảo hiểm theo QCVN 2:2008/BKHCN...

Anh Hoàng Đăng Đồng (Hoàng Mai, Hà Nội), một người sử dụng xe máy cho biết: Các quy định liên quan tới mũ bảo hiểm đã có, nếu xuất hiện mũ bảo hiểm kém chất lượng thì trước tiên phải xử phạt nhà sản xuất chứ không thể "đè" người dân ra phạt được.

Trước đó, vào cuối tháng 2 vừa qua, Tổ Công tác của Cục Quản lý thị trường đã phối hợp với Chi cục Quản lý thị trường Hà Nội thành lập 4 đoàn kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh mũ bảo hiểm trên địa bàn Hà Nội. 4 đoàn công tác đã kiểm tra 15 điểm kinh doanh (cả cửa hàng lẫn trên vỉa hè) và phát hiện 14 điểm vi phạm với tổng số gần 2.000 mũ bảo hiểm không đạt chuẩn (các loại mũ có kiểu dáng giống mũ bảo hiểm nhưng không phải là mũ bảo hiểm, loại kém chất lượng) và không có hóa đơn, chứng từ kinh doanh.
 

Mũ bảo hiểm 30 - 40 - 50 nghìn đồng/cái bán tràn lan trên các vỉa hè Hà Nội. Ảnh: Hoàng Lan

Thông tin từ Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho biết, Ủy ban cũng sẽ kết hợp với cơ quan chức năng ra quân kiểm tra hành vi kinh doanh mũ bảo hiểm giả. Và, từ ngày 15/4, các lực lượng chức năng sẽ xử phạt nghiêm hành vi sản xuất kinh doanh mũ bảo hiểm kém chất lượng.

Đặc biệt, cũng từ 15/4 tới, hành vi đội mũ bảo hiểm giả cũng bị xử phạt như không đội mũ bảo hiểm, với mức phạt từ 100 - 200 nghìn đồng.

Từ trước tới nay, nhiều vấn đề về dân sinh chưa được quản lý chặt chẽ, không thể kiểm soát từ gốc đã tồn tại như một thực tế khách quan, buộc người dân bình thường phải trở thành những "người tiêu dùng thông thái". Mũ bảo hiểm cũng vậy. Không thể tự nhiên một chiếc mũ bảo hiểm lại có thể tự do lưu hành trên thị trường (dù rởm hay không rởm). Các nhà quản lý không sử dụng các chế tài pháp luật để kiểm soát vấn đề này mà lại phạt người tiêu dùng. Như vậy khác nào chỉ "xử lý phần ngọn" của vấn đề?

Nhiều ý kiến cho rằng, quan trọng nhất là phải xử phạt nặng những cơ sở sản xuất mũ không đạt tiêu chuẩn, những đối tượng nhập khẩu và những người kinh doanh, bày bán mũ bảo hiểm rởm, chứ không phải cứ "đè" người sử dụng ra phạt. Bởi người tiêu dùng làm sao biết được đâu là mũ thật, đâu là mũ rởm, thậm chí ngay cả mũ có tem, nhãn có tem CR cũng bị làm giả. 

Không lẽ trước khi ra đường, người tham gia giao thông ngoài việc mang theo giấy tờ tùy thân còn phải mang theo giấy chứng nhận mũ bảo hiểm thật hay sao? Không phải người tiêu dùng nào cũng có thể phân biệt được. Muốn xử phạt trước tiên phải dẹp được nạn hàng giả, hàng nhái trước đã. Và, quan trọng hơn, với một bộ máy nhân lực với đầy đủ công cụ về pháp lý lại bó tay trước nạn sản xuất, buôn bán mũ bảo hiểm rởm. Đặc biệt, khi không thể quản lý từ gốc lại đùn đẩy trách nhiệm cho dân?

Hoàng Lan