Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thuỷ (đại biểu Quốc hội đoàn Bắc Kạn). Ảnh: TN

Quốc hội dành ba ngày thảo luận ở hội trường về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước được bắt đầu từ hôm nay 3/11.

Mở đầu phát biểu của mình, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Thị Thuỷ (đại biểu Quốc hội đoàn Bắc Kạn) cho biết, cử tri đánh giá rất cao công tác chỉ đạo điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ trong bối cảnh dịch bệnh, thiên tai.

Theo nữ đại biểu, Chính phủ đã thực hiện đúng phương châm “khó khăn gấp đôi thì phải cố gắng gấp 3, thậm chí là nhiều hơn nữa”.

“Những kết quả về kinh tế - xã hội báo cáo Quốc hội tại kỳ họp này thực sự là những thành quả rất đáng trân trọng của toàn hệ thống chính trị, dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng”, bà Thuỷ nói.

Con nợ chất chồng khoản nợ không thể trả

Đi vào vấn đề cụ thể, nữ đại biểu đánh giá, sau khi bị truy quét khá quyết liệt, kiểu tín dụng đen truyền thống với chiêu thức đòi nợ như tạt sơn, tạt chất bẩn vào nhà người vay đã giảm.

Song, gần đây lại nổi lên tình trạng cho vay qua các app điện thoại, trong đó nhiều app cho vay với mức lãi suất cắt cổ và thủ đoạn đòi nợ tàn khốc hơn rất nhiều.

“Chỉ cần gõ từ khóa vay trực tuyến hoặc vay qua app, lập tức sẽ hiện lên hàng loạt các địa chỉ cho vay. Đặc điểm của loại hình này là đơn giản, nhanh chóng, không cần gặp mặt, không cần thế chấp tài sản.

Người vay chỉ cần gửi ảnh chụp khuôn mặt, chứng minh thư nhân dân, cung cấp số tài khoản ngân hàng, đặc biệt là phải chấp thuận điều kiện cho các app này được truy cập vào danh bạ điện thoại. Nếu chấp thuận các điều kiện này, chỉ sau 10 phút tiền sẽ được chuyển vào tài khoản của người vay”, bà Thuỷ thông tin.

Cũng từ đây, những người “ẩn” sau các ứng dụng app sẽ có được toàn bộ số điện thoại, Zalo, Facebook của người thân, đồng nghiệp và bạn bè của người vay để sử dụng cho các mục đích sau này.

Uỷ viên Thường trực Uỷ ban Tư pháp cho biết, số tiền cho vay nhỏ, thời gian vay ngắn, khoảng một tuần. Tuy nhiên, người vay chỉ nhận được 2/3 số tiền trên hợp đồng vay, 1/3 còn lại người vay giữ để trừ vào tiền lãi và tiền phí các loại dịch vụ.

Hết một tuần, nếu người vay không trả được nợ, nhân viên của app sẽ giới thiệu app mới để người vay tiếp tục vay để trả cho app trước.

“Trên thực tế đã có hàng chục nghìn người dính bẫy tín dụng đen kiểu này với số nợ lên đến hàng trăm triệu đồng dù ban đầu chỉ vay vài triệu để tiêu dùng.

Có những nạn nhân tâm sự ban đầu chỉ vay 8 triệu của hai app, khi đến hạn không có tiền trả, nhân viên của app giới thiệu vay các app khác để trả nợ. Sau 3 tháng từ chỗ chỉ vay 8 triệu đồng đã phải vay hơn 200 triệu đồng để trả nợ”, bà Thuỷ nói.

Đại biểu nhấn mạnh, “loại hình tín dụng đen kiểu mới đã biến những con nợ nhỏ thành những con nợ lớn, chất chồng những khoản nợ không thể trả”.

“Cha vay tiền, con bị lập bàn thờ đưa lên mạng xã hội”

Không chỉ vậy, từ những vụ việc vừa qua cho thấy cách đòi nợ của các app tàn khốc hơn cả tín dụng đen ngoài đời.

Theo đại biểu, ban đầu các app cho nhân viên sử dụng những lời lẽ thô tục, độc ác liên tục gọi điện cho người vay và gia đình của họ để bêu riếu nhằm gây sức ép trả nợ. Khi biện pháp khủng bố điện thoại không hiệu quả, các đối tượng sẽ sử dụng triệt để mạng xã hội.

“Chúng cắt ghép hình ảnh của toàn thể gia đình người vay đưa lên mạng, ghép với hình ảnh gái mại dâm hoặc với các đối tượng phạm tội khác để làm nhục họ.

Thậm chí, có những cháu nhỏ là con của người vay chúng cũng không tha khiến cho các cháu xấu hổ, không dám tới trường. Có những trường hợp cha đi vay tiền nhưng con bị lập bàn thờ đưa lên mạng xã hội, hết sức độc ác.

Có những người vì không chịu nổi những áp lực này đã tự tìm đến chết để giải thoát như các trường hợp ở Kiên Giang, Tiền Giang và Tây Ninh thời gian qua”, bà Thuỷ nêu.

“Soi” vào các quy định của pháp luật, theo đại biểu, hiện chỉ khống chế mức trần đối với lãi suất, không khống chế mức trần đối với tiền phạt vi phạm, mức tiền phạt vi phạm là do các bên tự thỏa thuận.

Cho nên, các đối tượng đã lách luật bằng cách lãi suất luôn để ở dưới mức trần pháp luật quy định, còn lại là dồn vào tiền phí, tiền phạt vi phạm.

“Vừa qua công an các địa phương đã truy quét nhiều nhóm cho vay qua app, trong đó có những vụ số tiền phạt và số tiền lãi lên đến hơn 1.000%/năm. Nhưng công an các địa phương cũng đang phản ánh gặp rất nhiều khó khăn trong vấn đề áp dụng pháp luật để xử lý”, bà Thuỷ nói.

“Không có giải pháp, tín dụng đen vẫn hiện hữu”

Qua hàng loạt các vụ cho vay qua app vừa qua, bà Thuỷ cho rằng, đã thấy tính chất đặc biệt nghiêm trọng của loại hình tín dụng đen thời công nghệ với kiểu cho vay và đòi nợ bất lương, sử dụng mọi thủ đoạn để dồn người vay đến chân tường.

Từ đó, nữ đại biểu kiến nghị Bộ Công an thông tin đầy đủ các phương thức, thủ đoạn của tội phạm này để người dân chủ động phòng, tránh.

Các cơ quan tố tụng trung ương khẩn trương tổng kết những vướng mắc trong việc áp dụng các quy định pháp luật để xử lý đối với hành vi này.

Cũng theo bà Thuỷ, Ngân hàng Nhà nước cần nghiên cứu để có các khoản vay nhỏ, với thủ tục xét duyệt vay nhanh chóng, thuận lợi để giúp cho những người dân có nhu cầu tiếp cận được với các khoản tín dụng này.

Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại Nguyễn Sĩ Cương (đại biểu Quốc hội Đoàn Ninh Thuận) cho hay, ông đã dự buổi đối thoại với người dân do Ngân hàng Nhà nước phối hợp với Bộ Công an tổ chức xung quanh chuyện đấu tranh với xã hội đen và việc thực hiện dễ dàng để cho vay.

“Ngành Công an đã rất quyết liệt đấu tranh với loại tội phạm này, cho nên cũng giảm đáng kể như đại biểu Thủy nêu. Tuy nhiên, vẫn còn đó những vấn đề nếu như không có giải pháp thì tôi nghĩ rằng tín dụng đen vẫn hiện hữu như một tất yếu khách quan”, ông Cương nói.

Theo đại biểu Cương, các ngân hàng đã tạo điều kiện rất dễ nhưng không phải làm gì cũng cho vay. Còn tín dụng đen thì vay để đi đánh bạc cũng sẵn sàng cho vay. Hơn nữa, ngân hàng giải quyết hồ sơ phải theo thủ tục, trong khi xã hội đen không cần bất cứ thủ tục gì, chỉ mấy phút đồng hồ có thể có tiền ngay.

“Tôi nghĩ đây là những vấn đề cần phải đưa ra những biện pháp để giải quyết”, ông Cương kết thúc phát biểu.