Theo thông lệ, cứ vào ngày 16/10 âm lịch hàng năm, là thời điểm nông nhàn, sau thu hoạch vụ Mùa, người Pà Thẻn huyện Quang Bình tổ chức lễ hội nhảy lửa truyền thống. Đây là nét đẹp trong đời sống văn hóa tinh thần của người Pà Thẻn, đối với người Pà Thẻn, vị thần tối cao nhất là thần Lửa, ngon lửa mang lại sự may mắn cho họ.

Gia phả người Pà Thẻn để lại thì việc nhảy lửa là để truyền dạy cho con cháu đời sau các bài cúng, xua đi nỗi sợ hãi và chỉ những người mạnh mẽ mới nhảy được vào đống lửa thiêng. Lễ hội nhảy lửa cũng được coi là một hình thức sinh hoạt văn hóa mang tính tâm linh, minh chứng sức mạnh phi thường của con người dám đương đầu với hiểm nguy, xua đuổi tà ma, bệnh tật, mừng cho vụ mùa bội thu và cầu thần linh phù hộ cho dân làng ấm no, hạnh phúc.

Thành viên tham gia nhảy lửa có khoảng 8 đến 10 người, là những thanh niên khỏe mạnh trong làng. Trước khi nhảy lửa, thầy cúng làm lễ xin thổ công, thổ địa cho phép nhảy lửa, rồi đến lễ cúng thần Lửa, tiếp đó thầy cùng điều khiển các thành viên ngồi trước mặt mình nhận sức mạnh rồi nhảy vào đống lửa rực hồng trong tiếng hò reo cổ vũ của mọi người mà không hề bị bỏng.

Tiết mục văn nghệ do các thiếu nữ dân tộc Pà Thẻn biểu diễn. Ảnh: Bùi Bình

Trong đêm khai mạc, nhân dân và du khách được tận mắt chứng kiến nghi thức nhảy lửa thiêng liêng đầy huyền bí của dân tộc Pà Thẻn. Ngoài ra du khách còn được thưởng thức chương trình văn nghệ dân gian truyền thồng, trình diễn người đẹp trong trang phục truyền thống dân tộc Pà Thẻn, nghi thức đám cưới và trải nghiệm nghi thức kéo chày.

Sáng cùng ngày cũng diễn ra các phần thi vô cùng độc đáo, ấn tượng của người Pà Thẻn. Trong đó, phần thi nghề dệt thổ cẩm, làm khăn vấn đầu đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì và nhẫn nại của nghệ nhân để tạo ra những mẫu hoa văn tinh tế, đa dạng màu sắc trước khi ghép vải thành trang phục cho phụ nữ.

Đối với nội dung thi gói bánh sừng trâu, đây là món đặc sản không thể thiếu trong mâm lễ cúng dâng lên tổ tiên vào mỗi dịp lễ quan trọng bởi dân tộc Pà Thẻn quan niệm con trâu là cầu nối với thần linh, đất trời, gửi gắm tâm nguyện có cuộc sống ấm no, yên bình.

Các thôn còn tham gia thi đan lồng gà đón dâu, đây là vật dụng không thể thiếu trong lễ cưới của dân tộc Pà Thẻn; thi đẩy gậy; thi quay cù; thi đánh yến, các phần thi được tổ chức nhằm tăng cường khối đại đoàn kết giữa các dân tộc trong huyện.

Cũng trong khuông khổ Lễ hội, du khách còn được thăm quan làng văn hóa du lịch dân tộc Pà Thẻn (thôn My Bắc, xã Tân Bắc) thăm gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm của bà con nhân dân xã Tân Bắc gồm: sản phẩm nông sản, sản phẩm đan lát, mật ông, dược liệu, tiểu thủ công nghiệp…và thưởng thức ẩm thực truyền thống dân tộc Pà Thẻn.

Lễ hội nhảy lửa năm 2019 do UBND huyện Quang Bình tổ chức với mục đích duy trì bảo tồn, giữ gìn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống đặc sắc của người Pà Thẻn, đồng thời tuyên truyền, giáo dục thế hệ trẻ nâng cao ý thức gìn giữ vốn văn hóa truyền thống, không ngừng sáng tạo, góp phần làm giàu thêm cho nền văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Thông qua Lễ hội nhằm tôn vinh giá trị văn hóa phi vật thể cấp quốc gia “Lễ hội nhảy lửa” của người Pà Thẻn, đây cũng là dịp giới thiệu, quảng bá tiềm năng du lịch huyện Quang Bình với du khách trong và ngoài nước, tạo ra các tour, tuyến du lịch kết nối khu vực.

Dưới đây là một số hình ảnh PV ghi được tại Lễ hội nhảy lửa người Pà Thẻn 2019.

Thầy cúng làm lễ trước khi nhảy lửa

Nhiều cuộc thi độc đáo
Thi dệt thổ cẩm, làm khăn vấn đầu 
Các cụ bà người Pà Thẻn phấn khởi tham gia Lễ hội
Gian trưng bày sản phẩm nông sản và thủ công mỹ nghệ của người Pà Thẻn xã Tân Bắc
Đông đảo nhân dân và du khách háo hức trước tiết mục nhảy lửa


Bùi Bình