Kết quả thẩm tra, xác minh cho thấy, vị trí khu đất đang tranh chấp giữa ông Nguyễn Thanh Tùng với bà Nguyễn Thị Tồ tọa lạc khu vực Hố Bom, xứ đồng Vườn Bưởi, thôn Dân Bình, xã Hàm Kiệm, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận có tứ cận như sau: Phía Đông và phía Bắc giáp suối Cầu 14; phía Tây giáp đường đất và giáp đất ông Nguyễn Thanh Tùng; phía Nam giáp đất ông Nguyễn Thanh Tùng. 

Qua sự chỉ định thống nhất ranh giới đất tranh chấp của các bên; đối chiếu với Bản đồ giải thửa 299 được xác lập ngày 05/4/1987 của xã Hàm Kiệm thì phần đất tranh chấp thuộc Tờ bản đồ số 5, Thửa số 246, diện tích 864m2 và Thửa số 247, diện tích 1.304m2.   Tại biên bản làm việc với Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) ngày 21/11/2013, ông Nguyễn Thanh Tùng trình bày: Diện tích 2.666m2 có nguồn gốc của cha vợ ông ở khu vực ruộng Hố Bom, xứ đồng Vườn Bưởi. Sau giải phóng, năm 1979, ruộng này đưa vào hợp tác xã. Do ruộng Bàu không khoán cho ai sản xuất nên vào năm 1979, chồng bà Tồ là Chủ nhiệm Hợp tác xã thấy bỏ hoang nên sản xuất, làm được một thời gian thì bỏ hoang không canh tác, còn bỏ hoang vào năm nào thì ông không biết. Đến năm 2000, vẫn còn thấy bỏ hoang. Đến năm 2002, ông kêu công phát dọn và trồng lúa từ năm 2002 đến năm 2006. Đến năm 2006 thì xảy ra tranh chấp.

Tại biên bản làm việc với Thanh tra Sở TN&MT ngày 27/11/2013, bà Nguyễn Thị Tồ trình bày: Bà khai hoang sử dụng trồng lúa từ sau giải phóng cho đến năm 2002. Do già yếu, mất sức lao động, các con của bà đều có chồng ở riêng, mỗi đứa một nơi nên không có điều kiện để làm. Ông Tùng có đất liền kề. Bà có cho ông Tùng thuê mướn làm để lấy lúa ăn (không có giấy tờ thuê mướn ruộng). Ông Tùng làm được 2 năm nhưng không đưa lúa nên bà lấy lại. Từ đó, ông Tùng xảy ra tranh chấp. Bà có làm đơn đến xã nhiều lần và xã đã có hòa giải nhưng không thành. Xã yêu cầu bà làm đơn đến huyện. Huyện đã giải quyết và ban hành giải quyết tranh chấp đất đai lần đầu giữa bà với ông Nguyễn Thanh Tùng.

Qua xác minh làm việc với các ban, ngành của xã Hàm Kiệm và UBND huyện Hàm Thuận Nam (Phòng TN&MT) cho biết: Nguồn gốc đất đang tranh chấp đây là đất hoang, trước năm 1979 không ai sử dụng. Thời điểm này, ông Đào Văn Hay, chồng bà Nguyễn Thị Tồ làm Chủ nhiệm Hợp tác xã 3 thấy đất bỏ hoang hoá không ai sử dụng nên đến phát dọn và sử dụng. Năm 1991, ông Hay chết thì gia đình ông Hay (bà Tồ) tiếp tục sử dụng đến năm 2002. Bà Tồ cho rằng, có cho ông Tùng thuê sản xuất lúa, việc cho thuê này bằng miệng và không có giấy tờ, nhưng trên thực tế, năm 2004, ông Tùng mới sản xuất lúa đến năm 2005. Năm 2006, xảy ra tranh chấp, UBND xã tổ chức hoà giải. Qua các lần hòa giải đều xác nhận nguồn gốc đất này do gia đình bà Tồ khai phá sử dụng liên tục từ năm 1979 đến năm 2002, từ năm 2004, 2005 ông Tùng tác động; từ năm 2006 gia đình bà Tồ tiếp tục tác động sử dụng đến năm 2012.

Ngày 29/11/2013, Thanh tra Sở TN&MT phối hợp với UBND xã Hàm Kiệm và UBND huyện Hàm Thuận Nam (Phòng TN&MT) tiến hành phúc tra, đối soát hiện trạng tại thực địa, ghi nhận: Theo bản đồ mô tả khu đất tranh chấp của Phòng TN&MT về diện tích 2.666m2, hình thể thửa đất, cự ly kích thước các cạnh là phù hợp với thực địa. Tại thời điểm phúc tra, hiện trạng trên đất không sản xuất, bỏ trống (lý do đất đang tranh chấp chính quyền địa phương yêu cầu ngưng sản xuất). 

Từ những căn cứ và nhận định nêu trên, tại Văn bản số 435/QĐ-UBND, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Nguyễn Thành Tâm không chấp thuận đơn của ông Nguyễn Thanh Tùng khiếu nại Quyết định số 14/QĐ-UBND ngày 30/9/2013 của Chủ tịch UBND huyện Hàm Thuận Nam và đề nghị thu hồi lại thửa đất đang tranh chấp diện tích 2.666m2 tọa lạc khu vực Hố Bom, xứ đồng Vườn Bưởi, thôn Dân Bình, xã Hàm Kiệm, huyện Hàm Thuận Nam giao cho chính quyền địa phương quản lý. Lý do: Diện tích đất đang tranh chấp gia đình bà Nguyễn Thị Tồ khai hoang, sử dụng liên tục từ năm 1979 đến năm 2004; từ sau năm 2004, do tuổi già sức yếu, neo đơn nên bà Tồ không sử dụng và cho ông Tùng thuê mướn để sản xuất lúa đến năm 2006 xảy ra tranh chấp giữa ông Tùng với bà Tồ; khi xảy ra tranh chấp, ông Tùng đề nghị UBND xã thu hồi đất giao cho địa phương quản lý, nhưng bà Tồ vẫn tiếp tục sử dụng; đến năm 2008 UBND xã yêu cầu bà Tồ ngưng sản xuất chờ UBND huyện giải quyết.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Nguyễn Thành Tâm công nhận nội dung Quyết định số 14/QĐ-UBND ngày 30/9/2013 của Chủ tịch UBND huyện Hàm Thuận Nam về việc giải quyết tranh chấp đất giữa bà Nguyễn Thị Tồ với ông Nguyễn Thanh Tùng là đúng quy định pháp luật về đất đai.

Vy Anh