Nhiều hồ sơ bồi thường không được công ty bảo hiểm bồi thường thỏa đáng (Ảnh: TBTC)

Loạn số liệu hạch toán doanh thu, chi phí

Công ty TNHH Bảo hiểm phi nhân thọ Cathay Việt Nam được thành lập ngày 29/10/2010. Tại thời điểm 31/12/2015, công ty có vốn điều lệ 533,78 tỷ đồng. Năm 2015, công ty ghi nhận lỗ xấp xỉ 1,8 tỷ đồng (giảm lỗ đáng kể so với con số lỗ 60,5 tỷ đồng năm 2014).

Sau khi thanh tra hoạt động kinh doanh bảo hiểm, pháp luật về tài chính - kế toán tại công ty, Thanh tra Bộ Tài chính đã xác định lại số tiền mà công ty phải hạch toán điều chỉnh giảm lỗ gần 1,5 tỷ đồng.

Trong đó, hạch toán tăng doanh thu phí bảo hiểm gốc số tiền 2,58 tỷ đồng. Đồng thời, hạch toán tăng chi phí khoản dự phòng nghiệp vụ trích thiếu do chưa hạch toán doanh thu phí bảo hiểm gốc đã phát sinh trách nhiệm năm 2015 số tiền 1,75 tỷ đồng; hạch toán tăng chi phí khoản dự phòng bồi thường thiếu đối với 2 hồ sơ bảo hiểm khách hàng đã thông báo tổn thất, công ty chưa giải quyết tại thời điểm 31/12/2015 số tiền 105,7 triệu đồng.

Hạch toán tăng phí nhượng tái bảo hiểm tương ứng phí bảo hiểm gốc đã phát sinh trách nhiệm năm 2015 nhưng công ty chưa hạch toán doanh thu năm 2015, số tiền là 848,1 triệu đồng.

Mặt khác, hạch toán giảm chi phí khoản dự phòng bồi thường trích thừa đối với 5 hồ sơ bảo hiểm số tiền 197,1 triệu đồng; hạch toán giảm chi phí khoản tiền thưởng, tiền thù lao vượt 50% số tiền hoa hồng thuộc từng loại nghiệp vụ cho 11 cộng tác viên kinh doanh đồng thời làm đại lý bảo hiểm, số tiền 934,4 triệu đồng. Hạch toán giảm chi phí khoản chi phí bán hàng tương ứng với doanh thu phí bảo hiểm gốc chưa phát sinh trách nhiệm năm 2015, số tiền là 466,3 triệu đồng.

Có thể dẫn chứng về một số trường hợp hạch toán không đúng xảy ra tại Cathay như: Theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán năm 2015, tổng doanh thu phí bảo hiểm gốc của công ty là 112,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, kết luận thanh tra cho thấy, công ty chưa hạch toán doanh thu phí bảo hiểm đã phát sinh trách nhiệm bảo hiểm từ năm 2015 số tiền 2,6 tỷ đồng. Việc công ty chưa hạch toán doanh thu phí bảo hiểm đã phát sinh trách nhiệm bảo hiểm như trên là chưa thực hiện đúng quy định tại Thông tư 125 của Bộ Tài chính.

Chi phí quản lý và chi phí bán hàng theo báo cáo tài chính lần lượt là 34,2 tỷ đồng và 35,9 tỷ đồng. Song qua thanh tra, phát hiện công ty hạch toán chí phí và chi trả tiền thù lao, tiền thưởng cho 11 cộng tác viên kinh doanh đồng thời làm đại lý bảo hiểm vượt 50% số tiền hoa hồng thuộc từng loại nghiệp vụ bảo hiểm, chưa thực hiện đúng quy định tại Thông tư 194 năm 2014 của Bộ Tài chính. Số tiền chi vượt quy định là 934,4 triệu đồng.

Ngoài ra, công ty hạch toán chi phí bán hàng số tiền 466,3 triệu đồng là chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm tương ứng với doanh thu phí bảo hiểm gốc chưa phát sinh trách nhiệm bảo hiểm năm 2015 số tiền là 2,6 tỷ đồng. Việc hạch toán chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế năm 2015 như trên cũng không đúng quy định.

Nhu cầu bảo hiểm xe cơ giới tăng khi số lượng phương tiện giao thông tăng (ảnh: Hữu Nghị)

Bồi thường nơi thừa, nơi thiếu, không đúng quy định

Tại kết luận thanh tra, bên cạnh yêu cầu doanh nghiệp phải hạch toán điều chỉnh các khoản doanh thu, chi phí đã nêu, cơ quan Thanh tra Bộ Tài chính cũng yêu cầu công ty chấp hành đúng các quy định của pháp luật về tái bảo hiểm; chấn chỉnh công tác trích lập dự phòng bồi thường, trích lập đầy đủ, chính xác theo đúng quy định của pháp luật.

Công ty cũng phải kiểm điểm rút kinh nghiệm trong việc chấp hành không đúng biểu phí sản phẩm bảo hiểm đã được Bộ Tài chính chấp thuận; giải quyết bồi thường không đúng quy tắc, điều khoản, sản phẩm bảo hiểm và quy định của pháp luật.

Ngoài ra, công ty phải chấn chỉnh công tác bồi thường như chấm dứt việc bồi thường khi khách hàng nộp phí sau ngày xảy ra tổn thất; bồi thường trên cơ sở có đầy đủ căn cứ, theo đúng quy tắc, điều khoản sản phẩm bảo hiểm và theo quy định của pháp luật, đảm bảo quyền lợi của bên thứ ba bị thiệt hại đối với bảo hiểm bắt buộc trách nhiệm dân sự của chủ xe cơ giới.

Lấy ví dụ, qua thanh tra chọn mẫu, cơ quan thanh tra của Bộ Tài chính phát hiện có 4 trường hợp công ty giải quyết bồi thường bảo hiểm vật chất xe cơ giới cho khách hàng khi khách hàng nộp phí bảo hiểm sau ngày xảy ra tổn thất. Tổng số tiền bồi thường xấp xỉ 26 triệu đồng.

Một số trường hợp chủ xe cơ giới gặp tai nạn và có người tử vong, cơ quan điều tra công an kết luận vụ tai nạn lỗi hoàn toàn thuộc về nạn nhân song công ty vẫn áp dụng mức bồi thường thiệt hại 35 triệu đồng. Việc này được cho là thực hiện không đúng quy định tại Thông tư 151 năm 2012 của Bộ Tài chính.

Bên cạnh đó, lại có trường hợp, công ty bồi thường chậm cho khách hàng với thời gian giải quyết chậm lên tới 2 tháng 9 ngày (số tiền bồi thường 70 triệu đồng).

Qua thanh tra cũng cho thấy có 6 hồ sơ bồi thường bị công ty từ chối bồi thường với lý do thời gian yêu cầu bồi thường quá 1 năm kể từ ngày xảy ra tổn thất. Thế nhưng, Thanh tra Bộ Tài chính sau khi vào cuộc đã khẳng định, các hồ sơ bồi thường này, khách hàng đã thông báo kịp thời tổn thất, nhưng công ty không có văn bản gửi khách hàng để hoàn thiện hồ sơ bồi thường theo quy trình của công ty.

Một số trường hợp vi phạm khác cũng được Thanh tra Bộ Tài chính chỉ ra như việc công ty chỉ bồi thường thiệt hại về người nhưng không bồi thường thiệt hại về tài sản cho khách hàng hay bồi thường thấp hơn mức bồi thường quy định tại Thông tư 151 của Bộ Tài chính...

Trước hàng loạt vấn đề nói trên, Bộ Tài chính đã yêu cầu Tổng giám đốc Cathay Việt Nam phải có trách nhiệm thực hiện nghiêm túc các kiến nghị của Thanh tra Bộ Tài chính và khắc phục toàn bộ những tồn tại được nêu trong bản kết luận này.

Theo Bích Diệp/Dân Trí