Trụ sở Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết tỉnh Hậu Giang. Ảnh: CG

Theo Báo cáo số 149 của TTCP, số liệu chi tiêu tài chính không đúng chế độ, chính sách của Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết tỉnh Hậu Giang (gọi tắt là Công ty) nêu trong Kết luận số 03 (hơn 1,565 tỷ đồng) không bao gồm kết quả kiểm tra của cơ quan thuế, kiểm toán, không bao gồm phát sinh năm 2011 đã làm mất tính hệ thống khi đánh giá.

TTCP đã phát hiện tổng số tiền chi phí không đúng chế độ, chính sách từ các kết quả tự kiểm tra, thanh tra, kiểm toán từ năm 2010 đến quý I/2013 là rất lớn hơn 7,5 tỷ đồng.

TTCP còn phát hiện và nêu rõ chi tiết các khoản tiền chi sai quy định pháp luật của Công ty mà tại Kết luận 03 chưa làm rõ. Cụ thể: Chi hỗ trợ các tổ chức như Đảng ủy Khối doanh nghiệp tỉnh, Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, UBND tỉnh, Văn phòng UBND tỉnh, Văn phòng Thành ủy Cần Thơ... Trong tổng số tiền chi sai chế độ nêu trên (hơn 7,5 tỷ đồng) có các khoản hỗ trợ, tài trợ theo chỉ đạo của UBND tỉnh Hậu Giang là hơn 4,38 tỷ đồng, chi cho Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ 700 triệu đồng, trong đó tài trợ cho Ban Tổ chức Hội chợ triển lãm 500 triệu đồng; cho Ban Thư ký Diễn đàn Hợp tác kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long 200 triệu đồng.

Đặc biệt, TTCP phát hiện việc quản lý các khoản tạm ứng cá nhân để tiếp khách với số tiền lớn vi phạm về thời gian hoàn ứng. Đáng chú ý, một số cá nhân có số dư tiền tạm ứng hàng tháng tiếp khách lớn như ông Liêng Quang Tân, nhân viên Phòng Tổ chức hành chính, số dư cuối (thấp nhất) tháng 5/2011 ứng 50 triệu đồng, tháng 4/2012 ứng 295 triệu đồng, tháng 6/2012 ứng 686,5 triệu đồng. Thậm chí không hiểu bằng cách gì mà cá nhân ông Phạm Tuấn Khanh, Phó Chánh Văn phòng UBND tỉnh Hậu Giang không phải là người Công ty cũng được tạm ứng 600 triệu đồng để chi phí cho hoạt động của UBND tỉnh!

Sử dụng gần 36 tỷ đồng không minh bạch

Hàng loạt sai phạm nghiêm trọng trong việc tuyển chọn đại lý, tài sản thế chấp và các khoản nợ của đại lý đã được TTCP phát hiện và làm rõ chi tiết hơn rất nhiều so với Kết luận số 03 của UBND tỉnh Hậu Giang.

Kết luận số 03 dùng số kỳ hạn nợ bình quân các tháng nhưng không xét đến kỳ nợ thực tế nhiều đại lý tại một số thời điểm trong năm vượt mức quy định rất cao dẫn đến đại lý chiếm dụng vốn lớn, chưa phản ánh đúng thực trạng về kỳ nợ của đại lý đối với số tiền bán vé còn phải thanh toán với Công ty. Qua chọn mẫu, số tiền một số đại lý chiếm dụng thông qua kỳ hạn nợ tại thời điểm trong năm như sau: Tháng 12/2010: 6 đại lý nợ hơn 6,18 tỷ đồng; tháng 12/2011: 7 đại lý nợ hơn 7,24 tỷ đồng; tháng 12/2012: 4 đại lý nợ hơn 2,1 tỷ đồng; tháng 3/2013:10 đại lý nợ hơn 46 tỷ đồng.

Đặc biệt, qua kiểm tra TTCP đã phát hiện giá trị tài sản thế chấp của 111 đại lý tại thời điểm tháng 3/2013 là hơn 205,4 tỷ đồng trong đó thế chấp bằng tiền mặt với số tiền lên đến hơn 185,6 tỷ đồng... Sau khi kiểm tra lại hồ sơ, tài liệu về thế chấp tại Công ty cho thấy số tiền hơn 185,6 tỷ đồng đã được Công ty ủy quyền cho cá nhân bà Nguyễn Thị Kim Phụng - Phó phòng Kế toán kiêm thủ quỷ dùng 33 tỷ đồng cho Công ty In Cổ phần Cần Thơ vay với lãi suất 8%/năm, số tiền còn lại gửi tiết kiệm có kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại lấy lãi. Thực chất số tiền này là của Công ty chứ không phải là tiền thế chấp của các đại lý (việc cho phép các đại lý kéo rất dài kỳ hạn nợ so với quy định đã giúp làm tăng số tiền này). Số tiền lãi thu được trong 3 năm 2010 đến 2012 là gần 36 tỷ đồng.

Theo Quy chế hoạt động kinh doanh hàng năm của Công ty, việc phân phối tiền lãi như sau: Trích 50% bổ sung tài sản thế chấp cho các đại lý, 45% chi trả lãi trực tiếp cho đại lý, còn lại 5% hỗ trợ cho các hoạt động thường xuyên của đại lý (hiếu hỷ, thăm ốm, thăm quan, du lịch, khen thưởng). Cụ thể: Công ty đã sử dụng hơn 18,2 tỷ đồng bổ sung thế chấp đại lý, hơn 6,7 tỷ đồng chi phát triển thị trường, hơn 7,7 tỷ đồng chi cho lãi cuối năm cho đại lý và hơn 1,1 tỷ đồng chi khen thưởng đại lý. 

Đoàn Công tác của TTCP kiểm tra hợp đồng ký giữa đại lý với Công ty không hề thấy có quy định, thỏa thuận về việc sử dụng khoản tiền mặt thế chấp; không thấy biên bản thỏa thuận giữa đại lý với Công ty về sử dụng khoản tiền lãi gửi tiết kiệm. Đáng chú ý, nhiều đại lý cho biết không hề biết các khoản lãi phát sinh từ tiền mặt thế chấp được Công ty gửi ngân hàng(?!). Như vậy, việc sử dụng lượng tiền lãi “khổng lồ” gần 36 tỷ đồng nêu trên là có dấu hiệu không minh bạch.

Ngoài ra, TTCP còn phát hiện thêm nhiều đại lý xổ số có tỷ lệ đảm bảo thanh toán tại một số thời điểm rất thấp, chưa được Kết luận số 03 đề cập đến như: Đại lý Lê Chấn Nam có tỷ lệ thanh toán trong tháng 01/2010 chỉ là 4,53%, Đại lý Hồng Thuận Hòa tháng 1/2010 là 5,95%...

Thất thu ngân sách hàng trăm triệu đồng

Tại Báo cáo số 149, TTCP cũng cho biết Công ty này đã đầu tư mua đất xây dựng văn phòng tại quận 5, TP Hồ Chí Minh và mua đất xây dựng trụ sở tại TP Vị Thanh thực hiện không đúng quy định pháp luật. Cụ thể: Công ty không ký hợp đồng thuê đất với Nhà nước khi đã được UBND tỉnh chấp thuận cho thuê khu đất có vị trí đẹp, thuận lợi, đã giải phóng mặt bằng, diện tích rộng hơn (5000m2), có giá cho thuê rẻ hơn, thời gian trả tiền thuê đất kéo dài. Nếu thực hiện thuê đất với Nhà nước thì tiền thuê đất sẽ được chuyển vào ngân sách Nhà nước. Việc Công ty mua đất của tư nhân, có diện tích nhỏ hơn (1067,5m2), giá đắt hơn, trả trước toàn bộ số tiền một lần 4,4 tỷ đồng trong khi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đang bị thế chấp ngân hàng đã chuyển tiền của Nhà nước về cho khu vực tư nhân làm thất thu ngân sách Nhà nước.

Quan trọng hơn, Công ty không tham khảo giá đất  được Sở Tài chính thẩm định giá là 3,6 triệu đồng/m2 và đã gửi cho Công ty biết gây tăng chi phí mua so với giá thẩm định số tiền là hơn 557 triệu đồng. Hơn nữa, không có thấy tài liệu nào thể hiện sự bàn bạc trong ban lãnh đạo Công ty, kiểm soát viên trước khi thực hiện đầu tư.

TTCP đã khẳng định việc mua cả hai vị trí đất nêu trên đều không lập dự án, phê duyệt theo trình tự về sử dụng vốn Nhà nước để đầu tư dự án. Đặc biệt cách thức Công ty ký hợp đồng mua bán đất, thanh toán, thay đổi đầu tư trong mua đất xây trụ sở Công ty tại TP Vị Thanh có dấu hiệu không minh bạch, làm thất thoát tiền thu về ngân sách Nhà nước hàng trăm triệu đồng.

Sai phạm chưa dừng lại ở đó, Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty Cao Thanh Tùng còn sai phạm trong việc kê khai không trung thực tài sản, thu nhập cá nhân. Cụ thể: Không kê khai việc có nền đất tại 45B30, khu dân cư 91B với diện tích 117m2 và xây dựng hết hơn 1,3 tỷ đồng; chuyển nhượng 5279m2 đất tại TP Cần Thơ; tiền khách tặng cưới con trai 800 triệu đồng; không kê khai biến động tăng 2 nền đất tại 47B30 và 49B30 tại khu dân cư 91B… Ngoài ra, ông Võ Minh Duy, Kế toán trưởng cũng bị phát hiện không kê khai hàng loạt các tài sản là bất động sản có giá trị lớn. Phải chăng những tài sản này có nguồn gốc không minh bạch nên cả vị Chủ tịch Cao Thanh Tùng và Kế toán trưởng Võ Minh Duy không dám kê khai?

Xử lý nghiêm minh những đối tượng gây sai phạm

Báo cáo số 149 khẳng định ông Cao Thanh Tùng Chủ tịch kiêm Giám đốc Công ty phải chịu trách nhiệm toàn bộ về các sai phạm nghiêm trọng trong quản lý kinh doanh xổ số, quản lý tài chính, đầu tư và thực hiện về minh bạch tài sản thu nhập được phát hiện qua thanh tra, kiểm tra lại. Cụ thể: Việc ban hành các quy chế hoạt động kinh doanh, quy chế quản lý tài chính có nội dung chưa phù hợp với các quy định của Nhà nước, quy chế chi tiêu nội bộ chưa đầy đủ; quyết định chi tiêu không đúng chế độ chính sách của Nhà nước với số lượng lớn, trong thời gian dài; chỉ đạo dùng tiền của Công ty cho vay lãi và gửi tiết kiệm có kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại thu lãi tiết kiệm chi tiêu không minh bạch với số lượng lớn; đầu tư mua đất xây trụ sở Công ty tại TP Vị Thanh không minh bạch, làm thất thoát tiền vốn Nhà nước, thất thu ngân sách Nhà nước… Ông Võ Minh Duy Kế toán trưởng kiêm Trưởng phòng Kế toán tài vụ phải chịu trách nhiệm trong việc để xảy ra các sai phạm liên quan tới quản lý tài chính của Công ty…

Đặc biệt hơn nữa, để xảy ra các sai phạm tại Công ty  nêu trên trách nhiệm còn thuộc các cơ quan quản lý Nhà nước tại Hậu Giang mà trách nhiệm trực tiếp là Giám đốc Sở Tài chính và Phó Chủ tịch UBND tỉnh được phân công quản lý Công ty.

Ngày 10/2/2014, tại Văn bản số 864/VPCP-V.I Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đồng ý các nội dung kiến nghị tại Báo cáo số 149. Cụ thể: Yêu cầu UBND tỉnh Hậu Giang chuyển có quan chức năng làm rõ việc mua đất tại TP Vị Thanh để xây dựng trụ sở Công ty và việc sử dụng gần 36 tỷ đồng tiền lãi có dấu hiệu không minh bạch. Đồng thời, nghiêm túc chỉ đạo và thực hiện kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân có liên quan được nêu qua thanh tra, kiểm tra lại và xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân vi phạm.

Dư luận cho rằng vụ việc cần được xử lý nghiêm minh; những cá nhân liên quan cần có hình thức xử lý thích đáng để lấy lại niềm tin của nhân dân vào Đảng và Nhà nước.

Chu Giang