Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: TH

Phát biểu khai mạc, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh: Tư tưởng Hồ Chí Minh cùng chủ nghĩa Mác - Lênin là nền tảng tư tưởng của Đảng và Nhà nước ta, là thành tố quan trọng trong nền văn hóa Việt Nam đương đại. Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật nói riêng chúng ta nhận thấy đó là tư tưởng về Nhà nước thực sự của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân với “thần linh pháp quyền” trên nền tảng Hiến pháp dân chủ và các đạo luật.

“Đó là tư tưởng về xây dựng hệ thống pháp luật chứa đựng những giá trị công bằng, nhân văn, chính nghĩa, vì nhân dân lao động và vì con người được thực thi nghiêm minh. Đó là tư tưởng về sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa pháp luật và đạo đức trong cầm quyền”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã quan tâm nghiên cứu, kế thừa, vận dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật để lãnh đạo, chỉ đạo thực tiễn xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa cùng hệ thống pháp luật phát triển toàn diện, dựa trên nền tảng Hiến pháp và các đạo luật.

Trong tiến trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay đang đặt ra những yêu cầu mới trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế, đòi hỏi công tác xây dựng và hoàn thiện bộ máy Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, tổ chức thi hành pháp luật, phòng, chống tham nhũng cần có những bước phát triển vững chắc hơn. Bối cảnh đó đã và đang đặt ra những nhu cầu cấp thiết tiếp tục nghiên cứu, nhận diện sâu sắc hơn nữa di sản tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước về pháp luật cũng như đúc kết kinh nghiệm từ thực tiễn vận dụng tư tưởng của Người.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu khai mạc. Ảnh: TH

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu tập trung trao đổi, thảo luận về một số vấn đề: Nguồn gốc hình thành, đặc trưng cơ bản và các yếu tố chi phối quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; thực tiễn vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong 75 năm qua, nhất là trong 35 năm đổi mới; giải pháp vận dụng sâu sắc hơn tư tưởng của Người trong giai đoạn mới để công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế trở thành nhân tố quan trọng hàng đầu thúc đẩy sự phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn từ nay tới 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 như Dự thảo Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đang thể hiện…

Hội thảo đã được nghe các nhà khoa học, đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương trình bày các tham luận về: Tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật; tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm soát quyền lực Nhà nước; tổ chức và hoạt động của Quốc hội, của Chính phủ, của hệ thống TAND theo tư tưởng Hồ Chí Minh; quan điểm Hồ Chí Minh về bản chất, vai trò, giá trị của pháp luật và mối quan hệ pháp luật với dân chủ, đạo đức; tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng và vận động nhân dân trong phòng, chống tham nhũng.

Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình nhấn mạnh: Hội thảo được tổ chức nhân dịp kỷ niệm 75 năm Quốc khánh 2/9/1945 - ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập bất hủ, khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đây cũng là giai đoạn đang tích cực chuẩn bị Văn kiện Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, trong đó đề ra nhiều định hướng quan trọng nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật, đẩy mạnh xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Toàn cảnh hội thảo: Ảnh: TH

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, qua hơn 30 báo cáo khoa học trong kỷ yếu và đặc biệt là các báo cáo khoa học trình bày tại hội thảo cho thấy, Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn trân trọng, thấm nhuần, nỗ lực vận dụng sáng tạo những giá trị cốt lõi, nền tảng trong tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, nổi bật ở một số điểm sau:

Chủ tịch Hồ Chí Minh có một hệ thống các quan điểm sâu sắc, toàn diện và tiến bộ về Nhà nước, pháp luật, làm nền tảng, kim chỉ nam cho thực tiễn vận dụng ở Việt Nam; một trong những điểm xuất phát trong tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật chính là tư tưởng lấy dân làm gốc.

Về bộ máy Nhà nước, với lòng yêu nước thương dân vô hạn cùng trí tuệ thiên tài, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo thiết kế mô hình tổ chức bộ máy nhà nước rất đặc sắc thể hiện trong nội dung các bản Hiến pháp và các sắc lệnh, đạo luật lúc Người còn sinh thời; về vấn đề pháp luật và thực hiện pháp luật, với tinh thần thượng tôn pháp luật, “trăm điều phải có thần linh pháp quyền”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thực thi nghiêm minh pháp luật.

Nhấn mạnh đất nước đang tích cực chuẩn bị Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng để định ra Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội tới năm 2030 và tầm nhìn tới năm 2045, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đề nghị Bộ Tư pháp và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, sau hội thảo này sớm công bố các kết quả nghiên cứu để các tầng lớp cán bộ, nhân dân được tiếp cận một các đầy đủ, đồng thời xây dựng báo cáo kết quả hội thảo gửi các cơ quan có thẩm quyền tham khảo trong công tác tham mưu, hoạch định đường lối, chính sách của Đảng, xây dựng và thực thi pháp luật, tham gia hoàn thiện dự thảo các Văn kiện trình Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cũng yêu cầu Bộ Tư pháp phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan chủ động nghiên cứu, đề xuất với Chính phủ, với Quốc hội các nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách về xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam với bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và một hệ thống pháp luật dân chủ, tiến bộ, hoàn thiện theo đúng tư tưởng và ý nguyện của Người.