“Ao cá Bác Hồ” ở Xuân Phương không chỉ bị bị thu hẹp diện tích mà còn trong tình trạng hoang hóa, bị cỏ dại và bèo phủ kín.

Nghe lời Bác, đào ao làm hồ giữ nước tưới tiêu
 Cuộc sống của người dân xã Xuân Phương thay đổi, no ấm từ năm 1965 - khi Bác Hồ về thăm HTX Nông nghiệp Phương Đông (nay là HTX Xuân Phương). Biết được khó khăn của người dân trong sản xuất nông nghiệp, quanh năm chỉ cấy được một vụ chiêm, Bác Hồ đã chỉ đạo lãnh đạo xã Xuân Phương cùng xã viên đào ao, làm hồ giữ nước phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Gần 50 năm trôi qua nhưng ông Nguyễn Công Gián, nguyên Chủ tịch UBND xã Xuân Phương các nhiệm kỳ (1961 - 1962, 1963 - 1964) vẫn bồi hồi mỗi khi nhớ lại khoảnh khắc lịch sử ấy. Ông Phương kể lại: Vào khoảng 8 giờ sáng ngày 14/5/1965, Bác Hồ đã về thăm người dân xã Xuân Phương sản xuất nông nghiệp. Ân cần hỏi han mọi người về tình hình sản xuất, biết được cánh đồng xã Xuân Phương chỉ cấy được một số diện tích vì không đủ nước, mùa mưa lại bị úng lụt trên diện rộng, Bác đã chỉ đạo lãnh đạo xã Xuân Phương cùng bà con xã viên đào ao, hồ giữ nước. Sau 3 năm thi công,  nhân dân xã Xuân Phương đã hoàn thành chiếc hồ rộng hơn 38.000m2 phục vụ tưới tiêu nông nghiệp

Ông Gián cho biết, nhờ có hồ nước này mà xã Xuân Phương nhiều năm liền  mở rộng diện tích canh tác, thâm canh một năm được 2 - 3 vụ, cuộc sống dần cải thiện, no ấm. Tưởng nhớ ngày Bác Hồ về thăm và chỉ đạo xã viên đào hồ chứa nước phục vụ thuỷ lợi, người dân đã đặt tên công trình thủy lợi này là “ao cá Bác Hồ”. “Ao cá Bác Hồ là niềm tự hào của nhân dân xã Xuân Phương. Mỗi năm vào dịp đầu Xuân, xã đều tổ chức trồng cây và rước cá từ ao cá Bác Hồ trong Phủ Chủ tịch về thả nuôi tại đây. Nhân dân còn trồng sen trên diện tích gần 4ha tạo thành một cảnh quan đẹp của cộng đồng” - ông Gián nói.

Chờ kết luận từ Thanh tra Hà Nội
“Ao cá Bác Hồ” giàu ý nghĩa và đem lại lợi ích thiết thực như thế, nhưng những năm gần đây, người dân Xuân Phương đều không giấu nổi bất bình, lo lắng vì diện tích ao bị thu hẹp, thậm chí có thể bị “xóa sổ” bởi dự án (D.A)  CCNVVN  Từ Liêm.

Theo lời người dân, từ năm 2004, khi D.A này được UBND TP Hà Nội phê duyệt, triển khai thì cũng là lúc diện tích “ao cá Bác Hồ” dần bị thu hẹp lại. Những cánh đồng xanh mướt nhờ nước tưới của ao cá cũng chung số phận, bị thu hẹp dần “nhường” đất cho D.A.

Theo quy hoạch được phê duyệt, CCNVVN Từ Liêm có diện tích khoảng 458.362m2 (gồm 454.547m2 - theo Quyết định số 156 ngày 8/1/2004 của UBND TP Hà Nội về việc thu hồi đất tạm giao cho Ban Quản lý D.A cụm công nghiệp Từ Liêm) và khoảng 3.815m2 đất bổ sung, nằm phía Tây Bắc theo yêu cầu của UBND huyện Từ Liêm. D.A được triển khai nằm trên địa bàn 2 xã gồm: Minh Khai (chiếm 31,64% quỹ đất) và Xuân Phương với 313.344m2.

Quyết định 159/2004/QĐ-UB ngày 19/10/2004  UBND TP Hà Nội cũng nêu rõ: “Đất nghĩa trang xã Minh Khai và Xuân Phương giữ nguyên hiện trạng, chuyển thành khu nghĩa trang khô và khu cây xanh, không chôn thêm mộ mới mà chỉ được thực hiện việc cải táng. Xung quanh khu vực nghĩa trang dành diện tích đất để trồng cây xanh, tạo khu vực cách ly và cảnh quan khu vực”.

Quy hoạch là thế, nhưng khi triển khai thực hiện, phần lớn diện tích “ao cá Bác Hồ” đã bị lãnh đạo xã Xuân Phương lúc bấy giờ, ký quyết định lấp để lấy mặt bằng. Sự việc trên đã khiến hàng trăm xã viên HTX Nông nghiệp Xuân Phương bất bình, gửi đơn phản ánh lên chính quyền các cấp.

 Ngày 14/5/2008, tại buổi lễ kỷ niệm 43 năm Ngày Bác Hồ về thăm xã Xuân Phương, ông Nguyễn Công Gián đã khẩn thiết kiến nghị các cấp chính quyền giữ lại “ao cá Bác Hồ”. Tuy nhiên, việc san lấp triển khai vẫn được thực hiện, bất chấp sự phản ứng mạnh mẽ từ phía người dân.

“Ao cá Bác Hồ” nằm trên tục đường 70. Theo quan sát của chúng tôi tại thời điểm này, ao cá chỉ còn rộng khoảng 150m, dài vài trăm mét, không khác gì cái ao nhỏ bị cỏ dại cùng bèo Tây phủ kín. Trạm bơm nước từ ao cá đến các cánh đồng nay cũng trong cảnh hoang phế vì ngừng hoạt động đã lâu.

Trao đổi với báo chí, ông Bùi Đình Quyết, Chủ tịch UBND xã Xuân Phương xác nhận: “Cho đến nay chỉ biết diện tích “ao cá Bác Hồ” đã bị giảm đi rất nhiều từ khi thi công CCNVVN Từ Liêm”. Tuy nhiên, ông Quyết cũng không xác định được diện tích ao cá bị mất đi là bao nhiêu bởi đang đợi kết luận từ Thanh tra TP Hà Nội.

Ông Quyết cho biết thêm, UBND huyện Từ Liêm đang chuẩn bị xây Đài Tưởng niệm tại ao cá để ghi nhớ công ơn Bác Hồ đã về Xuân Phương, chỉ đạo người dân sản xuất nông nghiệp.
“Khi có kết luận chính thức từ Thanh tra TP Hà Nội về việc “ao cá Bác Hồ”  mất đi bao nhiêu diện tích, phần còn lại được bảo vệ như thế nào, huyện sẽ triển khai xây đài tưởng niệm” - ông Quyết nói!

Th.Tùng - H.Vũ