Cần siết chặt quản lý nhà cho thuê trọ, chung cư mini để tránh những hệ lụy. Ảnh: NM

Tiềm ẩn nhiều rủi ro, bất cập

Những năm gần đây, các dự án nhà ở riêng lẻ có nhiều căn hộ (thường được gọi là chung cư mini) phát triển nhanh chóng về số lượng ở các đô thị, nhất là ở các đô thị lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Đây là loại hình nhà ở được xây dựng trên một diện tích đất nhỏ và được chia thành nhiều căn có diện tích nhỏ hơn so với chung cư thông thường.

Tại TP Hồ Chí Minh, các công trình nhà ở riêng lẻ được xây thành chung cư mini tập trung nhiều ở những khu vực gần các trường đại học, khu công nghiệp trên địa bàn các quận, huyện như: Bình Tân, Quận 7, Quận 12, Tân Bình, Bình Thạnh, Bình Chánh, TP Thủ Đức… Với diện tích nhỏ, giá thành hợp lý, đầy đủ tiện nghi trong một diện tích hạn chế, chung cư mini được xem là lựa chọn tối ưu cho nhiều sinh viên, người lao động ở các đô thị.

Hiện nay, trên địa bàn TP Hồ Chí Minh có khoảng chục ngàn nhà trọ cho thuê kiểu chung cư mini. Hầu hết các chung cư mini chủ đầu tư là các cá nhân, hộ gia đình xin cấp phép làm nhà ở riêng lẻ, sau đó xây thêm tầng, chia thành nhiều căn nhỏ, làm phá vỡ quy hoạch, gia tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng đô thị, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về cháy, nổ…

Các chung cư mini thường chỉ có lối thoát nạn duy nhất là cầu thang bộ, đa phần không có lối thoát hiểm bằng thang sắt ngoài trời hoặc lối thoát hiểm có cửa ngăn cháy. Do vậy, khi xảy ra sự cố cháy, nổ thì rất khó để thoát nạn, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm đến an toàn tính mạng của người dân.

Theo Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ, Công an TP Hồ Chí Minh, loại hình nhà trọ, phòng trọ, chung cư mini tương đối nhiều nguy cơ phát sinh cháy, nổ cao, do đa phần là dân lao động, công nhân, sinh viên thuê trọ, thường có nhiều người ở trong một phòng, sinh hoạt, nấu nướng trong một không gian hẹp, chứa nhiều vật dụng gia đình dễ bắt cháy. Ngoài ra, việc câu mắc điện không đảm bảo an toàn cũng là nguyên nhân nhiều vụ cháy xảy ra.

Nhiều nhà trọ và chung cư mini có vị trí trong hẻm sâu, cách xa nguồn nước, không đảm bảo điều kiện về an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ như lối thoát nạn, bố trí, sắp xếp vật dụng, hàng hóa... Chủ nhà và người thuê trọ chưa nhận thức được các nguy cơ tiềm ẩn gây cháy, nổ có thể gây hậu quả nghiêm trọng về người và tài sản…

Siết chặt công tác quản lý

Sau những vụ cháy xảy ra tại các chung cư mini, nhà trọ gây hậu quả nặng nề cả về tính mạng và tài sản của người dân trong thời gian gần đây, cơ quan chức năng đã vào cuộc mạnh mẽ, tăng cường kiểm tra, rà soát và xử lý đối với những cơ sở không bảo đảm an toàn về phòng cháy, chữa cháy.

Sở Xây dựng chỉ đạo tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng và phòng cháy, chữa cháy đối với loại hình nhà ở có nhiều căn hộ của hộ gia đình, cá nhân; cơ sở dịch vụ cho thuê trọ có mật độ người ở cao. Trong đó, yêu cầu chấp hành nghiêm, đầy đủ các quy định pháp luật trong thẩm định, cấp giấy phép xây dựng công trình có yêu cầu thiết kế, thẩm duyệt về phòng cháy, chữa cháy; kiểm soát chặt chẽ các điều kiện cấp giấy phép xây dựng đối với các loại hình nhà ở nhiều căn hộ của hộ gia đình, cá nhân, cơ sở dịch vụ cho thuê trọ có mật độ người ở cao.

Trước đó, UBND TP Hồ Chí Minh đã chỉ đạo thủ trưởng các sở, ban, ngành, Chủ tịch UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng và phòng cháy, chữa cháy đối với loại hình nhà ở nhiều căn hộ của hộ gia đình, cá nhân; cơ sở dịch vụ cho thuê trọ có mật độ người ở cao trên địa bàn...

Theo quy định tại Điều 57 Luật Nhà ở năm 2023 (có hiệu lực từ ngày 1/8/2024) về phát triển nhà ở nhiều tầng nhiều căn hộ của cá nhân để bán, cho thuê mua, cho thuê thì cá nhân muốn xây chung cư mini (nhà ở từ 2 tầng trở lên mà tại mỗi tầng có các căn hộ, hoặc từ 2 tầng và quy mô 20 căn hộ trở lên) để bán, cho thuê sẽ phải đáp ứng điều kiện làm chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở. Căn hộ đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận theo pháp luật đất đai, được bán, cho thuê, thuê mua theo quy định Luật Nhà ở, pháp luật về kinh doanh bất động sản.

Bên cạnh đó, việc đầu tư chung cư mini để cho thuê phải đáp ứng yêu cầu về xây dựng do Bộ trưởng Bộ Xây dựng ban hành, khu nhà phải đáp ứng yêu cầu về phòng cháy, chữa cháy theo quy định của pháp luật...

Với những quy định mới chặt chẽ cùng sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan quản lý Nhà nước sẽ tạo điều kiện tốt hơn, đảm bảo quyền lợi, an toàn cho người mua, thuê nhà, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển và quản lý thị trường nhà ở.