4 DN trong đợt kiểm tra của Bộ Tài chính bao gồm Petrolimex, PVOil, Saigon Petro và Công ty Thương mại Dầu khí Đồng Tháp.

Một vấn đề nóng được nhiều người nhắc tới trong buổi họp báo đó là vấn đề trích hoa hồng quá cao cho các đại lý của các DN.

Từ tháng 3 - 9/2011 đối với mặt hàng xăng, mức chi thù lao đại lý của Công ty Xăng dầu B12 từ 210 - 830 đồng/lít.

Tình trạng này cũng diễn ra tương tự tại PVOil. Nhiều thời điểm số tiền trích thù lao cho đại lý, tổng đại lý tại đơn vị này rất cao, lên tới 900 đồng, vượt mức tổng chi phí cho phép được chi là 600 đồng/lít.

Mức trích thù lao đại lý tại Công ty Thương mại Dầu khí Đồng Tháp trong tháng 6/2011 cũng cao vượt mức 600 đồng/lít, ở mức 867,29 đồng/lít.

Tổ kiểm tra tại Petrolimex đưa ra kết luận, việc Bộ Công thương bãi bỏ quy định về mức thù lao, giao cho các DN kinh doanh xăng dầu đầu mối thỏa thuận với đại lý tạo nên sự cạnh tranh giữa các DN và đại lý trên cùng một địa bàn, đẩy mức thù lao lên cao, gây khó khăn cho ngay chính bản thân các DN đầu mối.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Mai, việc trích thù lao cao trong nhiều thời điểm cho thấy DN chưa chịu chia sẻ khó khăn cùng người dân và Nhà nước.

Bởi thế, bà Vũ Thị Mai cho rằng, cần quy định rõ ràng hơn về thù lao đại lý. Bởi chính điều này đã tạo ra sự phức tạp, lộn xộn cho thị trường bán lẻ xăng dầu và không có thước đo chuẩn mực để cơ quan Nhà nước thực hiện quản lý giám sát.

Kết quả kiểm tra của Bộ Tài chính cho thấy, việc điều chỉnh giảm giá bán lẻ xăng dầu 500 đồng/lít vào thời điểm 26/8 là hoàn toàn hợp lý.

Thực tế, thời điểm này, một số DN đã kêu rằng, họ đang lỗ. Tuy nhiên, báo cáo của Bộ Tài chính đã khẳng định, tại thời điểm 26/8, kết quả kinh doanh xăng dầu nội địa của các DN từ 1/7 - 26/8 về cơ bản là không lỗ, thậm chí có lãi.

Bộ Tài chính đưa ra ví dụ, Petrolimex lãi khoảng 130 tỷ đồng. Saigon Petro báo cáo lỗ 44,6 tỷ đồng nhưng nếu thực hiện theo chi phí kinh doanh định mức để tính giá cơ sở thì lãi 48 tỷ đồng. Tương tự, Công ty Thương mại Dầu khí Đồng Tháp cũng có lãi 22 tỷ đồng.

Thậm chí, quá trình kiểm tra Bộ Tài chính đã phát hiện một số vi phạm trong công tác quản trị tại DN như trích lập Quỹ Khoa học công nghệ không đủ các điều kiện, các khoản chi phí không liên quan kinh doanh xăng dầu như ủng hộ từ thiện, xây nhà tình nghĩa, chênh lệch tỷ giá mua không có chứng từ…

Đối với giá cơ sở, Bộ Tài chính kết luận công thức xác định giá cơ sở theo nghị định 84 của Chính phủ và Thông tư 234 của Bộ Tài chính là hợp lý. Tuy nhiên, báo cáo cho rằng, vẫn còn một số nhược điểm cần nghiên cứu điều chỉnh.

Báo cáo dẫn ra ví dụ như chu kỳ tăng giảm giá và bước tình giá bình quân theo giá Platt’s còn tương đối dài (30 ngày).

“Việc để lợi nhuận định mức trong công thức tính giá cơ sở có thể gây hiểu lầm và thiếu minh bạch trong xác định lãi, lỗ kinh doanh xăng dầu”, Bộ Tài chính khẳng định.

Về Quỹ Bình ổn giá, bà Vũ Thị Mai cho rằng, cơ bản các DN đã trích lập sử dụng theo quy định. Và, việc duy trì quỹ bình ổn giá xăng dầu là cần thiết để thực hiện giữ ổn định giá bán xăng dầu trong giai đoạn vừa qua.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng chỉ ra, cơ chế trích, quản lý và sử dụng quỹ này tại các DN còn nhiều bất cập và khó kiểm soát.

“Cần thiết phải đổi mới cơ chế quản lý, sử dụng Quỹ Bình ổn giá, đưa quỹ về cơ quan Nhà nước quản lý,” bà Mai nói.

Xuân Dũng (TTXVN)