Khai mạc Lễ hội cốm Tú lệ. Ảnh: Bùi Bình

Trong khuôn khổ hoạt động của Tuần Văn hoá du lịch Mường Lò, khám phá danh thắng Quốc gia ruộng bậc thang Mù Cang Chải năm 2019, ngày 22/9, tại bản Nước Nóng, xã Tú Lệ khai mạc Lễ hội cốm Tú Lệ, đã thu hút đông đảo nhân dân địa phương và du khách thập phương.

Cốm Tú Lệ vừa dẻo vừa thơm. Ảnh: Bùi Bình

Tú Lệ là một xã thuộc huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Thung lũng Tú Lệ được vây quanh bởi ba ngọn núi: Khau Phạ, Khau Thán và Khau Song. Từ lâu, nơi đây đã nổi tiếng với một loại gạo nếp Tan "Khẩu tan chạu" có hạt to tròn, trắng trong. Thứ nếp này khi được đồ thành xôi thì có vị dẻo thơm đặc biệt, còn khi chế biến thành cốm thì lại có thêm hương vị thật ngọt ngào, thanh mát.

Để thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, trời đất đã phù hộ cho gia đình được mùa màng bội thu, cuộc sống sung túc, đầy đủ, cứ vào tháng 8 âm lịch hàng năm, bà con trong các bản làng người Thái xã Tú Lệ lại tổ chức lễ "Mừng cơm mới” trước khi bước vào vụ thu hoạch lúa chín.

Bà con ra đồng từ sáng sớm để gặt những bông lúa còn đẫm sương đêm. Ảnh: Bùi Bình

Những bông lúa nặng trĩu được chọn để làm cốm. Ảnh: Bùi Bình

Với những ý nghĩa tâm linh ấy, ngay từ sáng sớm, đồng bào Thái Tú Lệ đã ra đồng gặt những bông lúa còn đẫm sương đêm để mang về làm cốm và rộn ràng chuẩn bị lễ vật cúng "Mừng cơm mới”, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, bà con trong bản khỏe mạnh, sung túc, sống vui vẻ, chan hòa.

Các cô gái người Thái thực hiện công việc giã cốm. Ảnh: Bùi Bình

Lễ hội cốm năm nay có 9 thôn bản của xã Tú Lệ tham dự hội thi, mỗi đội có 4 thí sinh tham gia phần thi làm cốm thơm, dẻo ngon, màu sắc đẹp và thi gói cốm. Các công đoạn làm cốm, từ khâu chọn lúa, rang thóc đến giã cốm được thể hiện dưới bàn tay khéo léo của các cô gái, nhịp chày đều đặn lúc giã cốm của các chàng trai đã thu hút sự theo dõi của du khách thập phương. 

Công đoạn tuốt lúa chuẩn bị làm cốm. Ảnh: Bùi Bình

Cùng với thưởng thức hương vị ngọt ngào của cốm mới, du khách còn được khám phá lễ cúng Mừng cơm mới, hội thi nấu món ăn truyền thống và trải nghiệm các trò chơi dân gian như kéo co, tó mắc lẹ, chiêm ngưỡng các trang phục dân tộc và mua sắm các sản phẩm nông nghiệp của địa phương.

Kết thúc Hội thi, Ban tổ chức đã trao giải nhất cho đội thi thôn Phạ Dưới, xã Tú Lệ và các giải nhì, ba, khuyến khích cho các đội có phần thi xuất sắc khác.

Những mẻ cốm thơm nức làm xao lòng du khách. Ảnh: Bùi Bình

Lễ hội cốm xã Tú Lệ góp phần Giữ gìn và phát huy giá trị làng nghề truyền thống của người Thái, góp phần gìn giữ phong tục tập quán, nét văn hóa độc đáo của người dân địa phương. Đây cũng là dịp khuyến khích đồng bào Thái cùng với địa phương duy trì, mở rộng vùng chuyên canh nếp Tan Tú Lệ, nâng cao đời sống kinh tế cho người dân.

Cũng trong chuỗi các hoạt động của Lễ hội văn hoá du lịch Mường Lò, khám phá Danh thắng Quốc gia ruộng bậc thang Mù Cang Chải 2019, trong các ngày 21-22/9 tại huyện vùng cao Mù Cang Chải đã diễn ra nhiều hoạt động văn hóa, thể thao thu hút đông đảo du khách thập phương đến tham dự như Festival dù lượn 'Bay trên mùa vàng'; Hội thi trình diễn giã bánh dày, thi vẽ sáp ong lên vải; Hội thi chọi dê.

Bùi Bình