(Thanh tra) - Để tri ân lãnh tụ Fidel Castro – người bạn lớn của Nhân dân Việt Nam, Quảng Trị đã xây dựng Tượng đài và Công viên Fidel như biểu tượng vĩnh cửu của tình hữu nghị Việt Nam – Cuba. Công trình được khánh thành đúng dịp kỷ niệm 45 năm ngày ông vượt nửa vòng trái đất, đặt chân vào vùng giải phóng Quảng Trị giữa khói lửa chiến tranh, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng hai dân tộc.
Biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam - Cuba
Giữa lòng thành phố Đông Hà, Công viên Fidel Castro trải rộng trên diện tích hơn 16ha, xanh mướt bóng cây, lặng lẽ lưu giữ những tầng ký ức về một mối quan hệ thủy chung, son sắt. Đây không chỉ là một công trình văn hóa – kiến trúc, mà còn là biểu tượng của tình hữu nghị Việt Nam – Cuba, là lời tri ân sâu đậm của Nhân dân Quảng Trị đối với lãnh tụ Fidel Castro – người bạn lớn của dân tộc Việt Nam trong cuộc trường chinh chống Mỹ.
Công viên được khởi công xây dựng vào năm 2015, với kinh phí hơn 115 tỉ đồng, khánh thành ngày 15/9/2018 – đúng dịp kỷ niệm 45 năm Chủ tịch Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng Quảng Trị. Công trình được thiết kế theo hướng không gian mở, hiện đại, thân thiện với môi trường, tạo điểm nhấn cảnh quan quan trọng trong phát triển đô thị Đông Hà.
Ngay giữa khuôn viên là tượng bán thân Chủ tịch Fidel Castro bằng đồng, cao 1,45 mét, bên dưới khắc câu nói bất hủ: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Hơn nửa thế kỷ trôi qua, câu nói ấy vẫn vang vọng như một tuyên ngôn bất tử về tình đoàn kết quốc tế, tình hữu nghị Việt Nam - Cuba để rồi công viên mang tên ông trở thành không gian gợi nhắc, tri ân và truyền lửa cho các thế hệ.
Từ trên cao nhìn xuống, quảng trường trung tâm Công viên Fidel hiện ra với những vòng tròn đồng tâm đỏ thắm, lan tỏa thành những tia sáng vươn ra bốn phía. Hình khối ấy không chỉ là một thiết kế kiến trúc, mà còn là biểu tượng giàu ý nghĩa: Fidel Castro như mặt trời của tình đoàn kết, từ Cuba xa xôi đã soi rọi đến mảnh đất Quảng Trị đầy máu lửa.
Phía sau bức tượng của Chủ tịch Fidel là 9 cây Palm (cây cọ Hoàng gia) vốn gắn bó mật thiết với đất nước Cuba – khi được trồng tại Quảng Trị đã trở thành nhịp cầu nối tình hữu nghị giữa hai dân tộc. 9 cây cọ vươn thẳng như khát vọng trường tồn, gợi nhắc hình ảnh Fidel suốt đời kiên định lý tưởng độc lập và tình đoàn kết quốc tế. Con số 9 – tuổi 90 của ông – càng làm cho biểu tượng này thêm thiêng liêng, như thể Fidel vẫn hiện diện cùng Nhân dân Việt Nam. Việc lựa chọn đúng 9 cây để gắn với số tuổi 90 của ông càng làm cho biểu tượng này thêm phần thiêng liêng: Chủ tịch Fidel như vẫn hiện diện, sống mãi cùng Nhân dân Việt Nam.
Có thể nói, những hàng Palm ấy không chỉ là một chi tiết kiến trúc xanh, mà là lời nhắc nhở đầy xúc động về một tình bạn son sắt, được vun đắp bằng máu, bằng sự đồng cam cộng khổ, và bằng niềm tin rằng tình đoàn kết sẽ còn vĩnh cửu như tán lá cọ luôn xanh trong gió Lào và nắng Quảng Trị.
Lan tỏa nghĩa tình Việt Nam - Cuba giữa lòng Quảng Trị
Ngày 15/9/2018, đúng 45 năm ngày lãnh tụ Cuba Fidel Castro thăm Quảng Trị đã diễn ra lễ khánh thành Công viên Fidel trong không khí trang trọng. Đoàn đại biểu cấp cao Cuba do ông Salvador Valdés Mesa, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng Cuba dẫn đầu đã tham dự cùng lãnh đạo cấp cao của Việt Nam.
Ông Salvador Valdés Mesa bày tỏ lòng cảm kích trước nghĩa cử của Quảng Trị: “Công viên này là minh chứng cho niềm tin của Tổng Tư lệnh Fidel rằng Nhân dân Việt Nam anh hùng sẽ xây dựng lại đất nước đàng hoàng hơn, to đẹp hơn như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng mong muốn. Đây là một biểu tượng mới của tình hữu nghị Cuba – Việt Nam, và Fidel sẽ luôn hiện hữu trong trái tim mỗi người dân Việt Nam”.
Sau ngày khánh thành, công viên nhanh chóng trở thành điểm hẹn văn hóa – tinh thần của người dân Đông Hà. Từ sáng sớm đến đêm khuya, những con đường lát gạch đỏ quanh hồ nước, những hàng cây xanh mát rì rào đều rộn rã bước chân tập luyện, tiếng cười trẻ thơ, những vòng xe đạp thong dong.
Không gian tưởng niệm và không gian đời sống hòa quyện, làm cho công viên không chỉ là một công trình mang tính biểu tượng, mà còn là “ngôi nhà chung” trong ký ức cộng đồng. Mỗi đóa hoa đặt dưới tượng Fidel, mỗi bước chân thong dong trên lối đi đều là cách người Quảng Trị gìn giữ và lan tỏa tình cảm với lãnh tụ Cuba.
Hơn nửa thế kỷ sau chiến tranh, trên vùng đất từng rực lửa, công viên Fidel đứng đó như một minh chứng cho sức sống hồi sinh của Quảng Trị, cho ước mơ hòa bình và khát vọng phát triển. Nếu tượng đài Thành cổ và dòng sông Thạch Hãn là ký ức thiêng liêng về sự hy sinh của thế hệ đi trước, thì Công viên Fidel lại gợi nhắc về tình hữu nghị quốc tế, về sự sẻ chia vô giá mà Cuba đã dành cho Việt Nam.
Công viên không chỉ lưu giữ hình bóng một lãnh tụ, mà còn là điểm hẹn giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và đời sống, giữa những giá trị của tình hữu nghị bền sâu và khát vọng dựng xây tương lai. Nó là một biểu tượng khác của Quảng Trị – mảnh đất gắn liền với chiến tranh nhưng nay đã vươn lên từ tro tàn để bước vào nhịp sống mới, hiện đại, xanh và nhân văn.
Sau hơn một tháng phát động, chương trình “65 năm nghĩa tình Việt Nam – Cuba” đã lan tỏa mạnh mẽ, nhận được sự hưởng ứng tích cực từ cán bộ và Nhân dân trong toàn tỉnh Quảng Trị. Ngày 19/9/2025, con số hơn 11,7 tỷ đồng mà tỉnh Quảng Trị quyên góp gửi tới Nhân dân Cuba không chỉ là giá trị vật chất, mà còn là sự kết tinh của tình cảm son sắt, nghĩa tình đặc biệt mà mảnh đất lửa anh hùng dành cho đất nước anh em Cuba.
Quảng Trị – nơi từng được đón lãnh tụ Fidel Castro trong chuyến thăm lịch sử năm 1973 – nay lại một lần nữa khẳng định tình đoàn kết, thủy chung qua hành động sẻ chia đầy trách nhiệm. Từng phần đóng góp, từ cán bộ, công nhân, nông dân đến học sinh, sinh viên, đều chất chứa niềm tri ân đối với đất nước đã từng “vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”. Trong giai đoạn hiện nay, sự chung tay của người dân Quảng Trị gửi tới Cuba không chỉ là hỗ trợ thiết thực, mà còn là lời nhắn gửi ấm áp: Tình hữu nghị Việt Nam – Cuba sẽ còn mãi xanh bền, như dòng Thạch Hãn ngày đêm cuộn chảy, như khát vọng hòa bình và tình người vượt lên mọi khoảng cách địa lý.
