Ông Phạm Văn Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Công tố và kiểm sát điều tra án kinh tế, tham nhũng (Viện KSND Tối cao) cho hay, Luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN) đã có những quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp trong PCTN.

Theo đó, doanh nghiệp phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng; kịp thời phát hiện, phản ánh và phối hợp với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để ngăn chặn, xử lý tham nhũng xảy ra trong doanh nghiệp, tổ chức mình.

Luật PCTN cũng chỉ ra các hành vi tham nhũng trong khu vực ngoài Nhà nước do người có chức vụ, quyền hạn trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước thực hiện, bao gồm: Tham ô tài sản, nhận hối lộ, đưa hối lộ, môi giới hối lộ.

Nội dung này cũng được thể hiện qua các điều luật của Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ông Phạm Văn Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Công tố và kiểm sát điều tra án kinh tế, tham nhũng (Viện KSND Tối cao). Ảnh: T.H

“Tuy nhiên, thông qua công tác giải quyết các vụ án hình sự cho thấy vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp thiếu liêm chính trong hoạt động kinh doanh. Số tiền hối lộ, tính chất, mức độ phức tạp ngày càng tăng lên”, ông Dũng cho hay.

Có doanh nghiệp chi nhiều tiền để “thao túng, chi phối” cán bộ

Số liệu cho thấy, từ năm 2022 đến năm 2024, cơ quan bảo vệ pháp luật đã phát hiện, khởi tố mới hơn 2.000 vụ án, với hơn 6.000 bị can về tội tham nhũng, chức vụ.

Đáng chú ý, nhiều vụ án có quy mô đặc biệt lớn, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến trách nhiệm của doanh nghiệp có quy mô lớn đã được phát hiện, khởi tố, điều tra.

Điển hình như vụ án Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB, ở giai đoạn 1 số tiền thiệt hại hơn 677.000 tỷ đồng; giai đoạn 2, số tiền bị chiếm đoạt hơn 30.000 tỷ đồng, số tiền vận chuyển trái phép ra nước ngoài và về Việt Nam hơn 4,5 tỷ USD.

Trong đó, bị cáo Trương Mỹ Lan đã hối lộ 5,2 triệu USD để bị cáo Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo báo cáo và ban hành dự thảo kết luận thanh tra không trung thực, bao che, bưng bít sai phạm của ngân hàng SCB.

Hay trong đại án Tập đoàn Phúc Sơn cho thấy, Nguyễn Văn Hậu tạo dựng, lợi dụng mối quan hệ với một số quan chức trong bộ máy Nhà nước đã gặp gỡ, thỏa thuận, đưa tiền cho các cá nhân là lãnh đạo các tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Quảng Ngãi… để chỉ đạo, can thiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho công ty được làm chủ đầu tư, giao đất thực hiện dự án và trúng thầu trái quy định pháp luật.

Từ thực tiễn các vụ án liên quan đến doanh nghiệp và tham nhũng, ông Dũng nhìn nhận, chủ doanh nghiệp thường có ý thức xây dựng mối quan hệ cộng sinh lâu dài với công chức có thẩm quyền, từ quan hệ quen biết đến thân thiết, tạo dựng lòng tin, sẵn sàng bỏ ra các lợi ích vật chất thỏa mãn nhu cầu, yêu cầu của công chức để hướng tới sự “thao túng, chi phối” công chức có thẩm quyền.

Ngoài lợi ích về vật chất theo truyền thống là đưa tiền, tài sản đã xuất hiện các dạng lợi ích vật chất khác, như tài trợ kinh phí cho thân nhân công chức đi du học, đi du lịch, tặng thẻ miễn phí chơi golf...  Hay bằng lợi ích phi vật chất, như: Tặng thưởng các danh hiệu, giải thưởng; bổ nhiệm chức vụ trong doanh nghiệp cho người thân của công chức có thẩm quyền…

Xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh là giá trị cốt lõi của doanh nghiệp

“Đưa hối lộ của một số doanh nghiệp làm mất đi sự công bằng, sự cạnh tranh bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong hoạt động sản xuất, đầu tư, kinh doanh, làm giảm đi sự minh bạch của các hoạt động quản lý Nhà nước”, ông Dũng nhấn mạnh.

Cần tuân thủ liêm chính, xóa bỏ tình trạng “lót tay” giữa doanh nghiệp với cơ quan Nhà nước, theo ông Phạm Văn Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Công tố và kiểm sát điều tra án kinh tế, tham nhũng. Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: Internet

Phó Vụ trưởng Vụ Công tố và kiểm sát điều tra án kinh tế, tham nhũng góp ý, cần có chế tài với doanh nghiệp Nhà nước trong trường hợp không thực hiện, hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định về phòng ngừa tham nhũng.

Song song là tiếp tục hoàn thiện và thực hiện nghiêm các quy định về công khai, minh bạch trong tổ chức, hoạt động của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp Nhà nước.

“Thông qua cơ chế thông tin, báo cáo về việc thực hiện các biện pháp PCTN trong các doanh nghiệp, đòi hỏi các báo cáo phải toàn diện, đầy đủ, phản ánh đúng thực tiễn thực hiện công tác PCTN của các doanh nghiệp”, ông Dũng nói.

Với người đứng đầu doanh nghiệp, ông Dũng cho rằng, cần tổ chức thực hiện hiệu quả các biện pháp phòng ngừa, phát hiện hành vi tham nhũng. Trường hợp người có chức vụ, quyền hạn có hành vi tham nhũng thì cần kịp thời cung cấp thông tin, phối hợp với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền để ngăn chặn, xử lý.

Phó Vụ trưởng Vụ Công tố và kiểm sát điều tra án kinh tế, tham nhũng cũng đề nghị, cộng đồng doanh nghiệp tích cực, chủ động tham gia góp ý kiến vào dự thảo chính sách, pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh và pháp luật về PCTN.

Bởi, qua đó sẽ nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp, tạo lập môi trường kinh doanh cạnh tranh bình đẳng, công bằng, minh bạch, cũng như nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, từng bước xóa bỏ tình trạng “lót tay” giữa doanh nghiệp với cơ quan Nhà nước, người có thẩm quyền.

Đặc biệt, ông Dũng nhấn mạnh, các doanh nghiệp cần nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc xây dựng và thực hiện văn hóa kinh doanh lành mạnh; tuân thủ tính liêm chính trong kinh doanh.

“Xây dựng văn hóa kinh doanh lành mạnh, tuân thủ tính liêm chính là yêu cầu cần thiết, bắt buộc trong hoạt động kinh doanh, ngay từ khi doanh nghiệp mới thành lập. Đây là một trong những giá trị cốt lõi của doanh nghiệp”, theo lời Phó Vụ trưởng Vụ Công tố và kiểm sát điều tra án kinh tế, tham nhũng.