Có hàng loạt nguyên nhân có thể lý giải cho tình trạng xuống cấp của tuyến cao tốc này, cả nguyên nhân chủ quan lẫn khách quan. Để hiểu rõ đâu là nguyên nhân chính, hậu quả mà nó gây ra tác động thế nào đối với người, phương tiện, hàng hóa khi tham gia lưu thông trên tuyến. Hướng đi, giải pháp tháo gỡ ra sao? Báo Thanh tra đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Lê Quân - giảng viên cao cấp Trường Đại học Giao thông Vận tải, một chuyên gia có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giao thông vận tải.

Đánh giá về nội dung thông qua phóng sự “Đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai xuống cấp nghiêm trọng trách nhiệm thuộc về ai? Bài 1: Đường cao tốc “xấu nhất” Việt Nam” mà Báo Thanh tra đã phản ánh, PGS. TS Lê Quân chia sẻ: Đây là tuyến đường huyết mạch mà để tình trạng xuống cấp như vậy là khó có thể chấp nhận được, đây là biểu hiện của việc lãng phí trong lĩnh vực giao thông.

PGS.TS Lê Quân - giảng viên cao cấp Trường Đại học Giao thông Vận tải.

“Cao tốc Nội Bài - Lào Cai là một trong những tuyến giao thông huyết mạch, không chỉ giúp phát triển kinh tế vùng mà còn giúp thúc đẩy giao thương hàng hóa đến các cửa khẩu, qua biên giới để xuất khẩu. Việc phản ánh sự xuống cấp của tuyến đường này là rất cấp thiết, để xảy ra tình trạng này là không thể chấp nhận được. Theo đó, về mặt quản lý Nhà nước, rõ ràng những cá nhân được giao trách nhiệm đang không hoàn thành nhiệm vụ. Cùng với đó là nguy cơ lãng phí rất lớn. Lãng phí về tiền bạc, vật chất, lãng phí về công sức và nguyên vật liệu, kinh phí đã đầu tư. Cùng với đó, việc sửa chữa không hiệu quả cũng gây lãng phí về phi vật thể, là lãng phí về thời gian hàng hóa đi trên đường, lãng phí về thời gian của hành khách có lộ trình lưu thông. Gây ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa, ảnh hưởng đến tâm lý của hành khách”, PGS. TS Lê Quân cho biết.

Đánh giá về những nguyên nhân gây ra tình trạng xuống cấp nghiêm trọng của tuyến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, PGS. TS Lê Quân cho biết: “Có cả nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan và những nguyên nhân từ khâu quy hoạch, định hướng cho đến thực hiện khai thác và sử dụng”.

“Cơ quan chức năng cũng cần nhanh chóng vào cuộc để kiểm tra, phát hiện ra những lý do, nguyên nhân tại sao đường lại xuống cấp nhanh chóng. Thậm chí như các bác tài hiểu rất rõ đã phản ánh, đoạn được sửa chữa xong còn hỏng nhanh hơn đoạn chưa sửa. Do đó, cơ quan chức năng cần trả lời các câu hỏi đó, trả lời những bức xúc và chỉ rõ nguyên nhân từ đâu, do quy trình nào còn thiếu sót. Có thể là hồ sơ làm đúng nhưng trong quá trình thi công lại sử dụng nguyên vật liệu không đúng, thực hiện không đúng…”, vị giảng viên cao cấp Trường Đại học Giao thông Vận tải chia sẻ.

Trước những nguyên nhân dẫn đến những hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng đang diễn ra trên tuyến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai.

PGS.TS Lê Quân đưa ra những cảnh báo nguy hiểm đối với người tham gia giao thông, và những ảnh hưởng mà nó gây ra đối với đời sống kinh tế - xã hội, hàng hóa khi lưu thông trên tuyến cao tốc này.

“Trong lĩnh vực giao thông vận tải thì quan trong nhất là vẫn đề an toàn. Nhưng khi đường xuống cấp, có các vệt hằn, lún, đường bị chênh mà xe chạy nhanh thì sẽ tạo ra các mô men lật. Vì xe đã không còn đúng trọng tâm nên nó sẽ lật, chạy tốc độ càng cao thì khả năng lật xe càng lớn, đặc biệt là ở những đoạn đường cong thì sẽ càng nguy hiểm. Nếu không tai nạn thì cũng sẽ bị loạng choạng, lệch lái khiến ảnh hưởng đến phương tiện, sẽ nhanh hư hỏng hơn”, PGS.TS Lê Quân cảnh báo về hậu quả lật xe, hư hỏng hàng hóa…

PGS.TS Lê Quân cho rằng, để cao tốc Nội Bài - Lào Cai xuống cấp thì trách nhiệm thuộc về đơn vị đang  quản lý là Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC).

Trước câu hỏi trách nhiệm sẽ thuộc về ai và giải pháp nào để giải quyết dứt điểm tình trạng xuống cấp của tuyến cao tốc này, PGS.TS Lê Quân thẳng thắn cho biết, “trước hết trách nhiệm thuộc về đơn vị đang quản lý là Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC)”.

“Trách nhiệm thuộc về VEC nói riêng và các đơn vị quản lý vận hành kết cấu đường bộ nói chung. Trách nhiệm này đã được quy định trong các văn bản pháp quy như Nghị định 32/2014/NĐ-CP và Nghị định 25/2023/NĐ-CP, gần đây có Thông tư 41/2024/BGTVT quy định về quản lý, vận hành, khai thác và bảo trì kết cấu hạ tầng đường bộ. Đơn vị phải có trách nhiệm kiểm tra, phát hiện và báo cáo thực hiện, lập hồ sơ thực hiện, giám sát kiếm trà và nghiệm thu kết quả bảo trì kết cấu hạ tầng”, PGS.TS Lê Quân đánh giá.

Được biết, ngày 11/10/2024, Cục Đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải đã có Văn bản số 7102/CĐBVN-TCGT về việc "giải quyết các tồn tại, bất cập về hạ tầng và tổ chức giao thông trên các tuyến cao tốc theo phản ánh của Cục Cảnh sát giao thông”. Theo văn bản này, tuyến Nội Bài - Lào Cai được kiến nghị bổ sung các biển báo cấm, sơn lại các vạch bị mờ, mất tác dụng, bổ sung cọc tiêu, khắc phục các vị trí bị hằn lún vệt bánh xe, mặt đường rạn nứt, điểm mở hộ lan tôn sóng, tổ chức giao thông nút giao Phố Lu và nút giao với quốc lộ 4D sửa chữa hệ thống cân tải trọng xe.

Theo thống kê chưa đầy đủ, từ đầu năm 2023 đến nay, VEC đã tổ chức đấu 16 gói thầu, thi công sửa chữa hư hỏng mặt đường và hệ thống an toàn giao thông tuyến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai. Với tổng số tiền đã tổ chức đấu thầu là hơn 340 tỷ đồng.

Hoạt động sửa chữa hư hỏng mặt đường trên tuyến đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai.

Vậy, công tác sử dụng vốn đầu tư trong đấu thầu của VEC đang quản lý sử dụng ra sao? Hiệu quả thi công công trình sửa chữa, công tác thi công, nghiệm thu gói thầu được thực hiện như thế nào, khi mà hàng trăm tỷ đồng đã được chi cho sửa chữa, nhưng tình trạng hư hỏng, xuống cấp của tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai vẫn không được khắc phục, thậm chí còn hư hỏng nặng hơn?

Tất cả sẽ có trong phóng sự tiếp theo: “Đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai xuống cấp nghiêm trọng trách nhiệm thuộc về ai?  Bài 3: VEC chi bao nhiêu tiền để sửa chữa?” trên Thanh tra Media - Báo Thanh tra, mời quý vị và các bạn chú ý theo dõi.