Trạm thu phí tại Km 152+080 trên tuyến cao tốc Hà Nội - Bắc Giang đã hoàn thành việc lắp đặt 6 làn thu phí ETC. Ảnh: Huy Hùng

Tuy nhiên, trong số 50 trạm do các tỉnh, thành phố quản lý, còn 7 trạm thuộc 3 tỉnh quản lý là Thái Bình, TP Hồ Chí Minh và Đồng Nai tiến độ triển khai rất chậm, có nguy cơ không kịp tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là 31/12/2020 phải hoàn thành.

Theo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, hiện có 16 địa phương là cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với các dự án BOT bao gồm 50 trạm thu phí (riêng Cà Mau có 4 trạm thu phí chỉ thu phương tiện thô sơ và nội bộ tỉnh nên kiến nghị không triển khai ETC).

Như vậy, các dự án BOT của 15 địa phương (trừ Cà Mau) sẽ gồm 46 trạm thu phí, trong đó có 6 trạm đang xây dựng, chưa tổ chức thu phí. Trong số 40 trạm đang tổ chức thu, có 33 đã lắp đặt xong hệ thống thu phí điện tử không dừng.

7 trạm còn lại do 3 tỉnh, thành là Thái Bình, TP Hồ Chí Minh và Đồng Nai đang triển khai hệ thống ETC. Chỉ còn 15 ngày nữa theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải lắp đặt thu phí tự động không dừng. Với việc tiến độ rất chậm của 3 tỉnh, thành này, nguy cơ chậm tiến độ đã hiện hữu.

Đối với các trạm địa phương có một số vướng mắc như sau: 1 trạm thu phí trên Quốc lộ 39B của tỉnh Thái Bình chưa triển khai. Lý do được đưa ra là trạm thu phí này có doanh thu thấp (dưới 10% so với phương án tài chính), thu không đủ chi phí quản lý.

Đối với 2 trạm thu phí trên đường Nguyễn Văn Linh, Tp. Hồ Chí Minh lấy lý do là trạm hiện chỉ thu phí để thực hiện việc bảo trì duy tu vì vậy không ảnh hưởng bởi Quyết định 19/QĐ-TTg của Thủ tướng nên chưa triển khai. Do đó, trạm hiện mới thực hiện việc thẩm định để phê duyệt hạng mục thu phí lắp đặt hệ thống thu phí điện tử không dừng.

Trong khi đó, 4 trạm thu phí trên Đường tỉnh 768 của tỉnh Đồng Nai chưa phê duyệt được hạng mục lắp đặt hệ thống và chưa lựa chọn được nhà cung cấp dịch vụ thu phí điện tử không dừng do chưa rõ thẩm quyền đơn vị thẩm định, phê duyệt hạng mục này.

Đề cập vấn đề này, đại diện lãnh đạo Tổng cục Đường bộ cho biết, sau thời điểm 31/12/2020, nếu đơn vị nào không triển khai đúng tiến độ sẽ phải dừng thu phí theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Vì vậy, các địa phương phải chủ động thực hiện để đáp ứng đúng tiến độ.

Về tiến độ các trạm do Bộ Giao thông Vận tải quản lý. Giai đoạn 1 của dự án có tổng số 44 trạm. Đến thời điểm ngày hôm nay đã lắp đặt, vận hành 40/44 trạm. Đối với 4 trạm trên 4 tuyến cao tốc do Tổng công ty Đầu tư và Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) quản lý đã tách 4 trạm này ra khỏi dự án giai đoạn 1. Hiện VEC chưa có phương án đầu tư do vướng mắc về nguồn vốn.

Dự án giai đoạn 2 gồm 33 trạm, Bộ Giao thông Vận tải đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ; trong đó có 25 trạm đủ điều kiện hoàn thành thu phí tự động không dừng trong năm 2020. Hiện nay, Công ty cổ phần Giao thông kỹ thuật số (VDTC) đã lắp đặt được 20/21 trạm thu phí. Hiện chỉ còn 4 trạm do BOT lắp đặt chưa ký hợp đồng cung cấp dịch vụ với Công ty VDTC.

Còn lại 8 trạm không thể triển khai hoặc lùi thời gian triển khai sau năm 2020 do đặc thù do 3 trạm thu phí có doanh thu quá thấp, 2 trạm chưa được thu phí và đang báo cáo Thủ tướng Chính phủ phương án bố trí vốn ngân sách nhà nước hoàn trả cho nhà đầu tư và 3 trạm có thời gian thu phí còn lại ngắn dưới 3 năm.

Trước đó, ngày 17/6/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 19/2020/QĐ-TTg về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng (ETC).

Theo đó, các trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ đang hoạt động, chưa lắp đặt hệ thống thu phí điện tử không dừng chậm nhất đến ngày 31/12/2020 phải chuyển sang thu phí điện tử không dừng. Đối với các trạm thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ đã lắp đặt hệ thống thu phí điện tử không dừng thì phải tiến hành vận hành ngay hệ thống này.

Phương tiện giao thông đường bộ thuộc đối tượng chịu phí dịch vụ sử dụng đường bộ và các phương tiện được miễn phí sử dụng dịch vụ đường bộ phải được gắn thẻ đầu cuối. Việc gắn thẻ đầu cuối sẽ được thực hiện tại các đơn vị đăng kiểm xe cơ giới, các đại lý do nhà cung cấp dịch vụ thu phí ủy quyền.

Trước ngày 31/12/2021, chủ phương tiện không phải trả chi phí gắn thẻ đầu cuối cho lần lắp đặt đầu tiên. Từ thời điểm sau đó, chủ phương tiện phải trả chi phí gắn thẻ đầu cuối cho nhà cung cấp dịch vụ thu phí.

Quang Toàn