Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: P.Thắng

Xử lý các ngân hàng yếu kém gặp nhiều khó khăn

Trình bày báo cáo thẩm tra về tình hình phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước trước Quốc hội tại phiên khai mạc sáng 20/5, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay, cơ quan này ghi nhận nhiều kết quả nổi bật năm 2023.

Một trong những điểm sáng nổi bật nhất là công tác giải ngân vốn đầu tư công và phát triển cơ sở hạ tầng.

Riêng năm 2023, ngành Giao thông đã khởi công 26 dự án (18 dự án đường bộ, 2 dự án đường thủy, 3 dự án đường sắt, 2 dự án hàng hải và 1 dự án khối xây dựng); đã hoàn thành 20 dự án (17 dự án đường bộ; 1 dự án hàng hải, 2 dự án đường thủy), trong đó có 9 dự án thành phần đường bộ cao tốc với chiều dài 475km, nâng tổng số km đường bộ cao tốc đưa vào khai thác trên cả nước lên 1.892km.

Bên cạnh kết quả đạt được, cơ quan thẩm tra cho rằng, tình hình kinh tế - xã hội năm 2023 còn hạn chế, tồn tại cần khắc phục.

Đáng chú ý, theo ông Thanh, Uỷ ban Kinh tế đánh giá công tác điều hành tăng trưởng tín dụng còn bất cập; tăng trưởng tín dụng đạt thấp hơn mục tiêu đề ra, tiếp cận tín dụng khó khăn.

Cạnh đó, thị trường vốn (trái phiếu doanh nghiệp và chứng khoán) còn nhiều vấn đề khiến nhu cầu vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế phần lớn qua kênh tín dụng ngân hàng, làm gia tăng áp lực và tiềm ẩn rủi ro đối với hệ thống ngân hàng.

Từ đó, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ có đánh giá, phân tích về nguyên nhân, mức độ tác động của tăng trưởng tín dụng đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 và làm rõ việc các ngân hàng thương mại lãi lớn năm 2023 trong bối cảnh doanh nghiệp khó khăn.

Báo cáo dẫn chứng lợi nhuận sau thuế năm 2023 của Vietcombank là 33.054 tỉ đồng, tăng 10% so với năm 2022; BIDV 22.027 tỉ đồng, tăng 20%; MB 21.053 tỉ đồng, tăng 16%; Vietinbank 20.044 tỷ đồng, tăng 18%...

Cũng theo Uỷ ban Kinh tế, tình trạng sở hữu chéo, thao túng, lợi ích nhóm trong lĩnh vực ngân hàng vẫn rất đáng lo ngại.

“Việc xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém, dự án tồn đọng gặp nhiều khó khăn, đề nghị Chính phủ có báo cáo cụ thể những khó khăn về hành lang pháp lý, cơ chế hỗ trợ, quy trình, thủ tục, nhất là trong bối cảnh Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2024”, báo cáo thẩm tra nêu.

Áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp cao

Thị trường tài chính, tiền tệ tiềm ẩn rủi ro, trách thức; nợ xấu tăng tiếp tục diễn ra trong 4 tháng đầu năm 2024.

Báo cáo thẩm tra dẫn số liệu của Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, thì dư nợ xấu (đã trừ Ngân hàng SCB) tăng 8,7% so với cuối năm 2023. Chính vì nợ xấu có xu hướng tăng, nên các ngân hàng đã kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động cho vay để giảm bớt rủi ro.

Các đại biểu tại phiên khai mạc kỳ họp 7 Quốc hội khóa XV. Ảnh: P.Thắng

Trong khi, thị trường vàng có nhiều biến động, chỉ số giá vàng trong nước bình quân 4 tháng đầu năm tăng 20,8% so với cùng kỳ khi giá vàng thế giới tăng cao kỷ lục.

Đặc biệt, cơ quan thẩm tra cho rằng áp lực thanh toán trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ năm 2024 tăng cao.

“Áp lực đáo hạn trái phiếu doanh nghiệp cao với khối lượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn trong năm 2024 khoảng 300 nghìn tỷ đồng, cao nhất trong 3 năm gần đây, trong đó nhóm bất động sản chiếm khoảng 44,2%”, ông Vũ Hồng Thanh cho hay.

Theo ước tính của Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, trong tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp bất động sản đáo hạn năm 2024, có khoảng gần 52% (khoảng 65,7 nghìn tỷ đồng) tiềm ẩn rủi ro thanh toán khi các tổ chức phát hành bị lỗ, liên quan đến các vụ án hoặc chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu.

“Thị trường trái phiếu doanh nghiệp vẫn chưa thể phục hồi hoàn toàn khi các nhà đầu tư chưa có đủ niềm tin, gia tăng áp lực trả nợ các trái phiếu đến hạn của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm bất động sản, càng gây khó khăn đến hoạt động kinh doanh”, theo lời ông Thanh.

Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế cũng chỉ ra một số điểm nghẽn chưa được tháo gỡ hiệu quả như chậm xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém, các dự án, công trình chậm tiến độ, đầu tư kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài. Một số dự án giao thông quan trọng chưa bảo đảm tiến độ thi công.

Đề cập nhiệm vụ trọng tâm năm 2024, Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh cần tăng cường năng lực nội sinh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững trên cơ sở củng cố nền tảng, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và các cân đối lớn, kiểm soát lạm phát, tăng cường năng lực thích ứng, sức chống chịu của nền kinh tế.

Cơ quan này lưu ý việc đảm bảo cung ứng các mặt hàng thiết yếu, đặc biệt là điện, xăng, dầu, không để tái diễn tình trạng thiếu điện ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống nhân dân.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh cần hối hợp hài hòa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa; chú trọng tháo gỡ khó khăn trong tiếp cận tín dụng, tập trung cho sản xuất, kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên; kiểm soát lạm phát, ổn định tỷ giá, giá vàng, không để xảy ra các cú sốc ảnh hưởng đến đời sống Nhân dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Đi cùng với đó, dành nguồn lực cho các dự án trọng điểm quốc gia, cải cách tiền lương, an sinh xã hội; tiết kiệm chống lãng phí, tiêu cực trong quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước…

Theo nhận định của Uỷ ban Kinh tế, còn tình trạng một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức có biểu hiện né tránh, đùn đẩy công việc, sợ sai, sợ trách nhiệm, không dám tham mưu, đề xuất xử lý công việc. Đặc biệt, hiện tượng công chức, viên chức xin thôi việc vẫn còn tiếp diễn.

Cơ quan thẩm tra cho hay có ý kiến đề nghị Chính phủ báo cáo rõ hơn về việc thực hiện, triển khai Nghị định số 73/2023/NĐ-CP quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung đến các cơ quan hành chính nhà nước ở Trung ương và địa phương.