(Thanh tra)- Mặc dù rừng đã có sẵn nhưng dự án (D.A) trồng rừng trên đất… đã có rừng vẫn được phê duyệt. Đó chính là nguyên nhân dẫn đến hàng trăm ha rừng đầu nguồn bị triệt hạ, tàn phá một cách không thương tiếc.
>>Kỳ IX: Rừng phòng hộ Long Đại kêu cứu
>>Kỳ VIII: Dân phá rừng phòng hộ làm nương
>>Kỳ VII: Rừng Nghệ An vẫn bị triệt phá
>>Kỳ VI: Rừng ở Tây Nguyên khó giữ?
>>Kỳ V: Phá rừng ngày càng tinh vi, liều lĩnh
>>Kỳ IV: Tử thần mang tên cưa lốc!
>>Kỳ III: Gia Lai - Tan hoang rừng vì lò sấy thuốc lá
>>Kỳ II: Bắc Kạn - Phía sau hệ lụy phá rừng
>>Kỳ I: Nóng chuyện đốt rừng tại Hà Tĩnh
Phá rừng để trồng rừng hay lấy gỗ?
Theo phản ánh của người dân xã Xuân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, thì trước đây, số người chặt phá rừng để trồng rừng có ngày lên đến hàng trăm người. Các lán trại được mọc lên. Xe reo, xe cẩu, xe ủi ngày đêm xe chạy ầm ầm, cày nát con đường vào rừng.
Tại Tiểu khu 215, 216 và 221 nằm 2 bên bờ sông Ngọn Rào, chúng tôi được chứng kiến những cánh rừng táu, trường, sến, gối, chò... to có, nhỏ có bị chặt hạ, cưa khúc đổ rạp, nằm chồng lên nhau. Có không ít thân táu đường kính 50 - 60cm bị triệt hạ nằm lăn lóc, cũng có những cây cổ thụ ước 2 người ôm được bỏ lại vì không có giá trị về kinh tế nhìn rất thê thảm.
Người dẫn đường của chúng tôi cho biết: “Sở dĩ khu đồi này “bị trọc” vì người ta “được phép khai thác trắng” để lấy đất trồng rừng nhưng thực chất là phá rừng để lấy gỗ vì khu rừng này có nhiều gỗ quý mà chủ yếu là táu”.
Những thân gỗ nằm ngổn ngang, hàng trăm, hàng ngàn gốc cây nằm trơ trọi ở đây chính là minh chứng để khẳng định khi chưa bị “khai thác trắng”, đây là khu rừng có nhiều chục năm tuổi đang ở độ sung sức. Những hình ảnh chúng tôi ghi lại được có thể khẳng định, đây không phải là rừng tự nhiên nghèo kiệt như các sở, ban, ngành của tỉnh Quảng Bình báo cáo.
Cũng bởi D.A trồng rừng được lập và phê duyệt trên đất đã có rừng nên chủ đầu tư mới có điều kiện “thu lợi nhuận” bằng cách phá rừng một cách vô tội vạ.
Ngày 9/6/2009, UBND tỉnh Quảng Bình ban hành Quyết định số 1315/QĐ-UBND về việc phê duyệt D.A Hỗ trợ Đầu tư phát triển rừng sản xuất giai đoạn 2009 - 2015 cho một số nông, lâm trường trên địa bàn tỉnh. Chỉ tính riêng D.A dành cho Công ty Lâm Công Nghiệp Bắc Quảng Bình cần phải trồng 2.200ha rừng sản xuất, bình quân mỗi năm trồng 300ha (bao gồm cả diện tích trồng lại rừng sau khai thác). Địa điểm khai thác là tại các tiểu khu thuộc các lâm trường: Quảng Trạch, Bố Trạch và Bồng Lai.
Điều đáng nói ở đây là, sau khi đưa rừng vào khai thác ở khu vực xã Xuân Trạch, rất nhiều hộ dân đã phản ánh gay gắt vì rừng được đưa vào khai thác không phải là rừng tự nhiên nghèo kiệt như các sở, ban, ngành báo cáo với UBND tỉnh Quảng Bình.
Tại Kỳ họp thứ 5 HĐND tỉnh Quảng Bình (Khóa XVI), nạn phá rừng có hệ thống ở xã Xuân Trạch được đại biểu Trần Thanh Văn - huyện Bố Trạch - phản ánh gay gắt. Ông Văn cho rằng, việc chuyển đổi rừng sản xuất đầu nguồn đã gây ra sạt lở, công tác thiết kế trồng rừng và xử lý thực bì tại Bố Trạch, Bồng Lai không đúng mục đích vì đây không phải là rừng tự nhiên nghèo kiệt mà là rừng có rất nhiều gỗ quý như táu, trường, sến, huỵnh...
Ngoài ra, Sở TN&MT cũng đồng tình với Quyết định số 1894/QĐ-UBND ngày 9/8/2011 của UBND tỉnh Quảng Bình nêu rõ: Tại các Tiểu khu 215, 216, 221 ở khu vực sông Ngọn Rào, thuộc xã Xuân Trạch với diện tích trên 150ha là khu rừng tự nhiên “nghèo kiệt” sẽ được thay thế vào đó rừng keo.
Cũng theo Sở TN&MT, tại địa bàn xã Xuân Trạch chỉ có 10.584ha đất đất rừng sản xuất, không có đất rừng phòng hộ (RPH) như cử tri đã phản ánh.
Chứng kiến tại 2 bên bờ sông Ngọn Rào bị sạt lở nghiêm trọng từ nhiều năm nay do mưa lũ gây ra, chúng tôi cho rằng, trong quá trình thực hiện chuyển đổi trồng rừng đã làm ảnh hưởng đến đường đi, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và có nguy cơ sạt lở đe dọa đến tính mạng và tài sản của hàng trăm hộ dân.
Rừng nghèo kiệt hay là rừng phòng hộ?
Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Văn Tân - Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bố Trạch nói: Thực bì là lớp cây bụi thảm tươi (các loại cỏ, lau sậy, dây leo...) dưới tán rừng hoặc bao phủ bề mặt đất trống đồi trọc. Còn rừng tự nhiên nghèo kiệt là rừng tái sinh tự nhiên phục hồi kém, gỗ tạp, hiệu quả kinh tế thấp...
Khi chúng tôi bật máy tính để cho xem những tấm ảnh vừa chụp từ hiện trường “khai thác trắng” ở khu vực Ngọn Rào tại các Tiểu khu 215, 216 và 221 thuộc xã Xuân Trạch đồng thời đặt câu hỏi: Qua những tấm hình này liệu đây có phải là rừng tự nhiên nghèo kiệt, có nhiều thực bì? thì không nhận được câu trả lời.Đề cập đến việc phá rừng nghiêm trọng ở khu vực sông Ngọn Rào, ông Phan Văn Khoa - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Quảng Bình cũng khẳng định: Đó là khu vực rừng tự nhiên nghèo kiệt, được UBND tỉnh Quảng Bình cho thực hiện theo Quyết định số 1315/QĐ-UBND. D.A quy hoạch để sản xuất chỉ có xử lý thực bì để trồng keo. Ở các tiểu khu này không có gỗ táu, trường, gối...Giám đốc Sở NN&PTNT còn “khuyên” phóng viên không nên nghe “dân phản ánh bậy bạ rồi làm ảnh hưởng đến các cấp, các ngành...”.Còn ông Phạm Hồng Thái - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT kiêm Chi cục Trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Bình thì nói: Trong công tác thiết kế trồng rừng và xử lý thực bì để trồng rừng tại Lâm trường Bồng Lai, Lâm trường Bố Trạch, chúng tôi có nhiều thiếu sót xảy ra, để người dân phản ánh nhiều, cũng như chưa có biện pháp hữu hiệu nên xảy ra tình trạng chặt phá rừng bừa bãi.Dân thiếu đất sản xuất, doanh nghiệp thừa đất lâm nghiệpHiện nay, việc giao đất, giao rừng cho một số nông, lâm trường trên địa bàn tỉnh Quảng Bình quá nhiều dẫn đến việc người dân thiếu đất canh tác, chăn nuôi trồng trọt. Không có việc làm, nhiều người buộc phải vào rừng chặt phá rừng kiếm sống qua ngày.Sở TN&MT Quảng Bình cho biết, đã rà soát được 357.006ha, trong đó đã giao cho 4 nông, lâm trường 176.713ha, bóc tách giao lại cho địa phương 180.293ha và Ban Quản lý RPH Nam Quảng Bình với diện tích khoảng 10.000ha. Trao đổi với chúng tôi, ông Bùi Văn Thắng - Giám đốc Lâm trường Bố Trạch nói: “Đơn vị chúng tôi thực hiện theo công văn, chỉ thị của tỉnh Quảng Bình và các sở, ban, ngành... Nói thực, lâm trường chúng tôi chỉ làm nhiệm vụ tận thu và trồng cây cho nên chỉ được hưởng phần ngọn cây thôi”. Ông Bùi Văn Thắng: Lâm trường chúng tôi chỉ làm nhiệm vụ tận thu và trồng cây cho nên chỉ được hưởng phần ngọn cây thôi. Theo kiến nghị của một số cử tri tại Kỳ họp thứ 5 HĐND tỉnh Quảng Bình (Khóa XVI), UBND tỉnh Quảng Bình cần nhanh chóng thu hồi khoảng trên 5.400ha đất lâm nghiệp của một số nông, lâm trường trên địa bàn tỉnh để giao cho các hộ đồng bào dân tộc và các hộ dân sống gần rừng để ổn định sản xuất nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân. Xin nói thêm, tại Báo cáo số 52/HĐND-TT ngày 16/6/2012 của HĐND tỉnh Quảng Bình tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri trước Kỳ họp thứ 5 HĐND tỉnh Quảng Bình (Khóa XVI) có nêu rõ ý kiến cử tri xã Phúc Trạch, huyện Bố Trạch phản ánh: Hiện tại, khu vực rừng đầu nguồn tại Ngọn Rào, xã Xuân Trạch bị chặt phá nghiêm trọng là nguyên nhân gây xói lở, lũ lụt, làm cạn kiện nguồn nước phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân. Đề nghị UBND tỉnh Quảng Bình kiểm tra, đình chỉ việc chuyển đổi RPH sang rừng kinh tế tại khu vực này.Tính từ đầu năm 2011 cho đến nay, tình trạng phá rừng diễn ra ồ ạt tại các D.A trồng rừng và D.A khai thác gỗ tự nhiên của tỉnh Quảng Bình vẫn tăng lên theo từng năm chứ không hề giảm xuống. Đáng nói là, việc quy hoạch chuyển đổi, phân loại rừng, khai thác rừng tự nhiên xem ra chỉ được ký trên giấy chứ việc kiểm tra thực tế hiện trạng rừng, đóng mốc ranh giới các loại rừng còn sơ sài. Chính sự sai lệch giữa đồ án thiết kế trên giấy và thực tế ngoài rừng bị một số doanh nghiệp lợi dụng nên hàng trăm ha rừng ở khu vực đầu nguồn Bố Trạch, Bồng Lai bị tàn phá tan hoang.
Cao Cường - Xuân Hiển
