Đến năm 2045, Việt Nam xây dựng ít nhất 3 - 5 đô thị thông minh tầm cỡ quốc tế. Ảnh: TQ

Mục tiêu đến năm 2020, xây dựng nền tảng cơ sở pháp lý phát triển đô thị thông minh, tiến hành công tác chuẩn bị đầu tư triển khai thí điểm ở cấp khu đô thị và đô thị.

Đến năm 2025, thực hiện giai đoạn 1 thí điểm phát triển đô thị thông minh: Xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý, các quy định quy phạm pháp luật trên cơ sở sơ kết, tổng kết việc thực hiện thí điểm; triển khai áp dụng Khung tham chiếu ICT phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam; công bố các tiêu chuẩn quốc gia ưu tiên phục vụ cho việc triển khai xây dựng thí điểm các đô thị thông minh, ưu tiên cho các lĩnh vực quản lý đô thị, chiếu sáng, giao thông, cấp thoát nước, thu gom và xử lý rác thải, lưới điện, hệ thống cảnh báo rủi ro thiên tai và hệ thống hạ tầng ICT.

Phát triển hạ tầng dữ liệu không gian đô thị, hợp nhất các dữ liệu đất đai, xây dựng và các dữ liệu khác trên nền GIS tại các đô thị thí điểm giai đoạn 1; thí điểm áp dụng hệ thống hỗ trợ ra quyết định trong quy hoạch đô thị và hệ thống tra cứu thông tin quy hoạch đô thị tại tối thiểu 3 đô thị từ loại II trở lên; hỗ trợ ít nhất 6 đô thị/6 vùng kinh tế phê duyệt đề án tổng thể về phát triển đô thị thông minh và tổ chức triển khai thực hiện các tiện ích đô thị thông minh phục vụ cư dân đô thị; hình thành thí điểm trung tâm kết nối công dân kết hợp bộ phận 1 cửa.

Thí điểm áp dụng cơ chế cấp chứng nhận khu đô thị mới thông minh; 100% các sở xây dựng, sở thông tin truyền thông, các sở ngành có liên quan và UBND các đô thị thí điểm được đào tạo, bồi dưỡng về phát triển đô thị thông minh; hình thành các chuỗi đô thị thông minh khu vực phía Bắc, miền Trung, phía Nam và vùng đồng bằng sông Cửu Long, lấy TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Đà Nẵng, TP Cần Thơ là hạt nhân, hình thành mạng lưới liên kết các đô thị thông minh.

Đến nay, sau 3 năm triển khai, tiến trình phát triển đô thị thông minh đang ở giai đoạn bước đầu.

Dự kiến, đến năm 2030, TP Đà Nẵng là một trong những hạt nhân, hình thành mạng lưới liên kết các đô thị thông minh. Ảnh: TQ

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho biết, triển khai nhiệm vụ Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao, Bộ Xây dựng đang nghiên cứu lượng hóa các tiêu chí về đô thị thông minh ở các lĩnh vực quy hoạch đô thị, hạ tầng đô thị, kiến trúc đô thị, vận hành đô thị (gồm cấp nước, xử lý rác thải, giao thông, thông tin liên lạc, nhà ở, y tế, giáo dục…), tiện ích cho người dân, tiết kiệm năng lượng, phát triển bền vững.

Bộ Xây dựng đang khẩn trương xây dựng các tiêu chí cơ bản của đô thị thông minh áp dụng toàn đô thị, khu vực đô thị phù hợp với Việt Nam; xây dựng nền tảng pháp lý, quy chuẩn, tiêu chuẩn cho đô thị thông minh; xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông (số hóa) về đất đai, quy hoạch, giao thông, dân cư và các dữ liệu không gian đô thị khác; xây dựng quy hoạch đô thị thông minh, ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (GIS); phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng đô thị thông minh; quản lý, vận hành đô thị thông minh.

Về lộ trình thực hiện, đến năm 2025, hạ tầng băng thông rộng cáp quang phủ trên 90% hộ gia đình tại đô thị; hoàn thiện cơ sở pháp lý để triển khai phát triển đô thị thông minh; ít nhất 3 đô thị từ loại II trở lên thực hiện quy hoạch đô thị thông minh, 6 đô thị tại 6 vùng kinh tế có đề án tổng thể phát triển đô thị thông minh; thí điểm chứng nhận khu đô thị mới thông minh.

Dự kiến, đến năm 2030, Việt Nam sẽ hình thành các chuỗi đô thị thông minh khu vực phía Bắc, miền Trung, phía Nam và Vùng đồng bằng sông Cửu Long, trong đó, TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, TP Đà Nẵng, TP Cần Thơ là những hạt nhân, hình thành mạng lưới liên kết các đô thị thông minh; 100% các đô thị loại II trở lên hoàn thành cơ bản việc cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị theo kế hoạch được duyệt. Đến năm 2045, xây dựng ít nhất 3 - 5 đô thị thông minh tầm cỡ quốc tế; có công trình kiến trúc tiêu biểu, đô thị xanh - thông minh - chuyển đổi số tiêu biểu tầm cỡ thế giới.

Một góc của TP Hà Nội. Ảnh: TQ

Các chuyên gia trong lĩnh vực đô thị cho rằng, việc triển khai đô thị thông minh tại Việt Nam vẫn gặp một số khó khăn. Nhận thức về đô thị thông minh từ nhu cầu của nhà quản lý (lãnh đạo ở địa phương), nhu cầu cung cấp sản phẩm của cộng đồng doanh nghiệp, chủ đầu tư hay từ nhu cầu thụ hưởng các dịch vụ của người dân chưa được nâng cao. Tiêu chuẩn, quy chuẩn quy hoạch đô thị thông minh và hạ tầng kỹ thuật, công trình kiến trúc thông minh chưa được ban hành đầy đủ và đồng bộ.

Bên cạnh đó là sự tham gia của cộng đồng, các thành phần kinh tế trong xây dựng đô thị thông minh còn hạn chế. Việc triển khai đô thị thông minh còn riêng lẻ, manh mún. Các đô thị thông minh chưa mang tính đặc thù cho mỗi đô thị. Nguồn lực cho phát triển đô thị thông minh bao gồm cả nguồn vốn và nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế.

Việc phát triển đô thị thông minh không chỉ là trách nhiệm của cơ quan Trung ương mà còn cần sự hợp tác, chủ động của các chính quyền đô thị, đối tác và cần phải được cụ thể hóa trên cơ sở các kế hoạch thực hiện, hợp tác cùng thúc đẩy.

Theo số liệu thống kê, đến nay, cả nước mới có 41/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã hoặc đang triển khai xây dựng đề án phát triển đô thị thông minh, trong đó có đề án, kế hoạch được ban hành cho toàn tỉnh và đề án, kế hoạch ban hành cho một đô thị thuộc tỉnh.

Với kết quả này, tiến trình xây dựng đô thị văn minh đang chậm so với mục tiêu đề ra tại Quyết định số 950/QĐ-TTg.

Trần Quý