(Thanh tra) - Qua thanh tra tại Dự án đầu tư xây dựng tuyến cao tốc Bắc Giang – TP Lạng Sơn đoạn Km45+100 Km108+500, kết hợp tăng cường mặt đường Quốc lộ 1 (QL1) đoạn Kml+800 - Kml06+500, tỉnh Bắc Giang và tỉnh Lạng Sơn theo hình thức Hợp đồng BOT (Dự án BOT Bắc Giang - Lạng Sơn), Thanh tra Chính phủ đã chỉ một số tồn tại, hạn chế, vi phạm đồng thời kiến nghị nhiều nội dung.
Kết luận thanh tra số 375/KL-TTCP ngày 14/10/2025 của Thanh tra Chính phủ cho thấy, bên cạnh những kết quả đạt được, còn một số tồn tại, hạn chế, vi phạm, cụ thể:
Bộ Giao thông Vận tải (GTVT, nay là Bộ Xây dựng) ban hành Quyết định số 1249/QĐ-BGTVT ngày 9/4/2015 phê duyệt dự án đầu tư khi chưa lập lại báo cáo đánh giá tác động môi trường là không đúng quy định tại điểm b khoản 1 Điều 20 Luật Bảo vệ môi trường số 55/2014/QH13 ngày 23/6/2014.
Bộ GTVT ban hành Quyết định số 1249/QĐ-BGTVT ngày 9/4/2015 phê duyệt dự án đầu tư trước khi Bộ Tài chính có ý kiến về vị trí đặt trạm thu phí trên QL1 là chưa phù hợp với ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 2167/TTg-KTN ngày 30/10/2014 của Văn phòng Chính phủ.
Việc xác định tổng mức đầu tư, qua thanh tra phát hiện dự toán tính sai một số chi phí xây dựng (tính sai khối lượng lớp nhựa dính bám, áp dụng sai đơn giá bê tông nhựa, áp dụng sai định mức cọc khoan nhồi...) làm tăng giá trị tổng mức đầu tư số tiền khoảng 309.650,78 triệu đồng
Dự báo lưu lượng xe do Liên danh tư vấn thiết kế TEDI-VECC lập không chính xác, tính lượng xe tăng đột biến bắt đầu từ năm 2020 tăng từ 131% đến 186% so với năm 2019; sự tăng trưởng đột biến lưu lượng xe không có báo cáo nguyên nhân, trong khi tốc độ tăng trưởng lưu lượng cả giai đoạn 2020 đến 2040 chỉ được dự báo ở mức 3,85% - 5,44%/năm.
Về lựa chọn nhà thầu, Bộ GTVT ban hành nhiều quyết định liên quan đến công tác lựa chọn nhà đầu tư trên cơ sở Quyết định số 1249/QĐ-BGTVT ngày 9/4/2015 về phê duyệt dự án đầu tư chưa có hiệu lực.
Bộ GTVT ký Hợp đồng dự án số 15/HĐ.BOT-BGTVT khi Nhà đầu tư thực hiện dự án chưa đảm bảo đáp ứng yêu cầu tài chính để thực hiện dự án (chưa góp đủ vốn điều lệ theo quy định).
Giai đoạn UBND tỉnh Lạng Sơn là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, tại phần căn cứ ký kết Hợp đồng dự án số 01, các bên căn cứ vào Nghị định số 63/2018/NĐ-CP khi Nghị định này chưa có hiệu lực.
Khi ký Hợp đồng dự án số 01, UBND tỉnh Lạng Sơn chưa thực hiện đầy đủ quy trình điều chỉnh dự án theo quy định tại Điều 28 Nghị định số 15/2015/NĐ-CP.
Việc bố trí vốn, qua thanh tra cho thấy, trong giai đoạn đầu thực hiện dự án (năm 2015 - 2018), việc huy động vốn của doanh nghiệp dự án, nhà đầu tư góp vốn thành lập doanh nghiệp thực hiện dự án không đúng với quyết định phê duyệt dự án đầu tư; các nhà đầu tư góp vốn thành lập doanh nghiệp thực hiện dự án không góp đủ vốn điều lệ trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 48 Luật Doanh nghiệp năm 2014…
Trong quá trình triển khai thực hiện Hợp đồng BOT, các nhà đầu tư trong liên danh không ký được hợp đồng tín dụng với các ngân hàng đã có cam kết tài trợ vốn cho dự án.
Việc thanh quyết toán dự án đầu tư, qua thanh tra phát hiện dự toán hoàn thành tính sai, tăng không đúng giá trị khoảng 79.626,883 triệu đồng.
Về quyết toán vốn đầu tư dự án, doanh nghiệp dự án tính không chính xác một số nội dung, dẫn đến phải giảm trừ giá trị khi quyết toán vốn đầu tư dự án tạm tính khoảng 93.144,572 triệu đồng, bao gồm:
Dự toán hoàn thành phê duyệt sai số tiền khoảng 79.626,883 triệu đồng, dẫn đến quyết toán tăng không đúng số tiền khoảng 75.722,581 triệu đồng;
Giá trị lãi vay trong thời gian xây dựng tạm tính phải giảm trừ khi quyết toán khoảng 17.421,991 triệu đồng;
Giá trị dự toán tính sai tại gói thầu XL12B-CT và XL14-CT, khi quyết toán phải giảm trừ giá trị tạm tính khoảng 5.641,865 triệu đồng.
Về quyết toán hoàn thành dự án, theo UBND tỉnh Lạng Sơn báo cáo, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án chưa hoàn thành việc trình báo cáo quyết toán hoàn thành dự án theo quy định tại khoản 36.2 của Hợp đồng số 15/HĐ.BOT-BGTVT ngày 25/11/2016.
“Những tồn tại, hạn chế, vi phạm nêu trên, trách nhiệm thuộc về Bộ GTVT (nay là Bộ Xây dựng), tư vấn lập dự án, cơ quan thẩm định, UBND tỉnh Lạng Sơn, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án và các tổ chức, cá nhân có liên quan”, Thanh tra Chính phủ kết luận.
Căn cứ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, UBND tỉnh Lạng Sơn tổ chức kiểm điểm để xử lý trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm (bao gồm cả việc bồi thường thiệt hại nếu có) theo quy định đối với lãnh đạo cơ quan qua từng thời kỳ liên quan đến các tồn tại, hạn chế, vi phạm đã chỉ ra trong kết luận thanh tra; báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, UBND tỉnh Lạng Sơn chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, đầy đủ kết luận thanh tra, tiến hành rà soát, khắc phục (nếu có) đối với các tồn tại, hạn chế, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra; tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý trách nhiệm và có hình thức xử lý (bao gồm cả việc bồi thường thiệt hại nếu có) theo quy định pháp luật đối với các tập thể, cá nhân liên quan đến những tồn tại, hạn chế, vi phạm đã chỉ ra trong kết luận thanh tra.
Đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn, Nhà đầu tư, Công ty Cổ phần BOT Bắc Giang - Lạng Sơn giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư dự án với giá trị 98.786,437 triệu đồng, bao gồm: Doanh nghiệp dự án tính không đúng phải giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư dự án tạm tính khoảng 93.144,572 triệu đồng; giá trị dự toán tính sai (gói thầu XL12B-CT và XL14-CT), khi quyết toán phải giảm trừ giá trị tạm tính khoảng 5.641,865 triệu đồng.
Tiến hành rà soát, quyết toán vốn đầu tư dự án đúng quy định đối với: Chi quản lý dự án do doanh nghiệp dự án tự thực hiện. Chi phí lãi vay trong thời gian xây dựng phải trừ tương ứng với chi phí xây dựng quyết toán không đúng. Các nội dung tổng mức đầu tư của dự án tính sai (khoảng 309.650,78 triệu đồng) có thể dẫn đến quyết toán vốn đầu tư sai quy định…
